Korku kurgu
,
korku edebiyatı
ve
korku fantezi
bir edebiyat turudur ve okurlarına
korku
ve
teror
hissi vermeyi hedefler. Edebiyat tarihcisi
J. A. Cuddon
, korku hikayelerini "farklı uzunluklarda bir kurgu... okurlarını ?a?ırtıyor ve hatta korkutuyor, ya da belki de onlara nefret ve tiksinme hislerini a?ılıyor." sozleri ile tanımlar.
[1]
Korku kurgu, genellikle tedirgin edici ve korkutucu bir atmosfer yaratır ve yine genellikle do?austudur ancak bu onun her zaman do?austu olaca?ı anlamına da gelmez. Bir korku kurgu calı?ması genellikle toplumun genelinin korktu?u bir benzetme olarak da tanımlanabilir.
Korku turunun antik kokeni
folklorda
ve dini geleneklerde yatar. Korku, genellikle
olum
,
olumden sonra ya?am
,
?er
,
demonik
ve bir ki?inin icine girmi? ?eylere odaklanır.
[2]
Bunlar hikayelerde
cadılar
,
vampirler
,
kurt adamlar
,
canavarlar
,
mumyalar
ve
hayaletler
olarak belirir.
18. yuzyıl
Gotik korkusu
, bu kaynaklara,
Horace Walpole
'un 1764 yılında yayımladı?ı
The Castle of Otranto
(
Turkce
:
Otranto Kalesi
) adındaki eseri ile cevap verdi. Bu eser, o gune kadar yayımlanmı? eserler arasında
gercekcilikten
ziyade
do?austu
o?elere yer veren ilk eser oldu. Aslında, eserin basılan ilk surumu, ?talya'da bulunan ve hayali bir cevirmen tarafından yayımlanan bir Orta Ca? romanı olarak tanıtıldı. Onceleri modern olarak gorulse de o donemde ya?ayan pek cok ki?i, eseri
anakronistik
,
irticai
ya da ozetle zevksiz buldu ancak buna ra?men eser kısa surede buyuk bir populerlik kazandı. Gotik korku romanının bu ilk orne?i, ardından gelen
William Beckford
'ın 1786 tarihli
Vathek
, 1794 tarihli
The Mysteries of Udolpho
,
Ann Radcliffe
'in 1796 tarihli
The Italian
ve
Matthew Lewis
'in 1797 tarihli
The Monk
romanlarına ilham kayna?ı oldu. Bu donemde yayımlanan korku kurgu eserlerinin buyuk co?unlu?u kadın yazarlar tarafından yazıldı ve kadın okurlara pazarlandı. Eserler genellikle varlıklı bir kadın
protagonistin
kasvetli bir ?atoda ba?ına gelenleri konu edindi.
[3]
Gotik gelene?i, modern okurların korku edebiyatı olarak adlandırdıkları ture 19. yuzyılda giri? yaptı. Gunumuz film ve sinema endustrisindeki karakterlere ve calı?malara ilham vermeye devam eden ilk eserler arasında
Mary Shelley
'nin 1818 tarihli
Frankenstein
isimli eseri,
Edgar Allan Poe
'nun calı?maları,
Sheridan Le Fanu
'nun calı?maları,
Robert Louis Stevenson
'ın 1886 yılında yazdı?ı
Strange Cases of Dr Jekyl ve Mr. Hyde
isimli eseri,
Oscar Wilde
'ın 1890 yılında yazdı?ı
Dorian Gray'in Portresi
isimli eseri ve
Bram Stoker
'ın 1897 tarihli
Drakula
isimli eseri yer alır. Tum bu romanlar ve
novellalar
, gunumuz sahne ve sinema eserlerinin ilham aldı?ı kalıcı birer simge konumundadırlar.
[4]
20. yuzyılın ba?larında ucuz sureli yayınların co?alması, korku eserlerinin sayısında bir patlamaya yol actı.
Tod Robbins
,
All-Story Magazine
isimli dergi gibi buyuk co?unlu?un ilgisini ceken korku kurgu eserlerinde uzmandı. Onun kurguları genellikle delilik ve zalimlik gibi konulara de?indi.
[5]
[6]
Daha sonra korku yazarlarına kendilerini tanıtma ?ansı veren bazı ozel yayınlar piyasaya suruldu. Bunların arasında
Weird Tales
(
Turkce
:
Garip Hikayeler
)
[7]
ve
Unknown Worlds
(
Turkce
:
Bilinmeyen Dunyalar
) isimli yayınlar da yer alıyordu.
[8]
20. yuzyılın ba?larında etkileyici korku yazarları bu alanlarda ilerleme kaydettiler. Ozellikle kendisine buyuk saygı gosterilen korku yazarı
H. P. Lovecraft
ve onun olumsuz eseri
Cthulhu Mitosu
,
kozmik korku
turune onculuk ederken
M. R. James
,
hayalet hikayesini
yeniden yaratmı? olmasıyla bilinir.
Sinemanın erken ornekleri, korku edebiyatından oldukca faydalandı ve
korku sinemasının
erken ornekleri, gunumuze de?in korunan korku kurgunun alt turlerinin olu?masını sa?ladı. 1960'ların ver 1970'lerin
i?kenceci filmleri
populerlik kazanana kadar,
EC Comics
gibi firmaların yayımladı?ı
Mahzenden Masallar
gibi
cizgi romanlar
,
beyaz perdenin
o gunlerde yayımlayamadı?ı vah?i goruntuleri gormek isteyen korku okurlarını tatmin etti.
Modern romanların birco?u, modern
zombi
masallarının atası olarak
H.P. Lovecraft
'ın 1925 tarihli "Cool Air", 1926 tarihli "In The Vault" ve yine aynı yıl yazdı?ı "The Outsider" isimli romanlarını ilham almı?tır.
Richard Matheson
'ın 1954 tarihli romanı
Hepimiz Vampiriz
(
?ngilizce
:
I Am Legend
),
George A. Romero
'nın kıyamet sonrası zombi filmlerine de ilham kayna?ı olmu?tur.
Gunumuzun en populer korku yazarlarından birisi,
Carrie
,
Medyum
,
O
,
Sadist
ve di?er pek cok romanın yazarı
Stephen King
'dir.
[9]
1970'lerden itibaren King'in hikayeleri geni? kitlelerin ilgisini cekmeyi ba?ardı ve King, 2003 yılında Birle?ik Devletler Ulusal Kitap Vakfı tarafından odullendirildi.
[10]
Di?er populer modern korku yazarları arasında
Brian Lumley
,
James Herbert
,
Dean Koontz
,
Clive Barker
,
[11]
Ramsey Campbell
,
[12]
ve
Peter Straub
yer alır.
Modern zamanların cok satan romanları arasında korku kurgu turune ait romanlar da mevcuttur. Bu romanlar arasında
Carrie Vaughn
'un
Kitty Norville
karakterinin yer aldı?ı
kurt adam kurgu
?ehir fantazi
romanları,
Anne Rice
'ın
erotik
gotik kurgu
eserleri ve
R.L. Stine
'ın
Goosebumps
serisindeki eserleri yer almaktadır. Korku turune ait o?eler, di?er turlerde de gorulmeye devam etti.
The Terror
gibi alı?ılagelmi? tarihi korkunun
alternatif tarih
romanları, ma?aza raflarında
Pride and Prejudice and Zombies
ya da
tarihi fantezi
ve
korku cizgi romanı
Hellblazer
ve
Mike Mignola
'nın
Hellboy
gibi eserlerinin yanında yer alır. Korku, aynı zamanda
Mark Z. Danielewski
'nin
A.B.D. Ulusal Kitap Odulleri
finalisti
House of Leaves
isimli eseri gibi daha karma?ık modern calı?maların merkezinde yer alan bir turdur.
Korku turunu tanımlayan ozelliklerden birisi de okuyucusuna duygusal,
psikolojik
ya da fiziksel olarak korkmasına yol acmasıdır. H.P. Lovecraft, korku turunu ?u sozlerle tanımlar: "?nsano?lunun en eski ve guclu korkularından biri, bilinmeyen bir ?eyden duyulan korkudur.".
[13]
"Ho?nutsuzluk O?eleri" isimli yazısında Elizabeth Barrette, modern dunyanın korku masallarına duydu?u ihtiyacı ?u sozlerle dile getirir.
“
|
Evrimsel atalarımızın verdi?i "sava? ya da kac" tepkisi, her insanın hayatında buyuk bir rol oynadı. Atalarımız tepki vererek hayatta kalmayı ba?ardı ya da verdikleri bu tepkiler uzerine hayatlarını kaybetti. Ardından birisi medeniyet oyununu icat etti ve bunun uzerine i?ler sakinle?meye ba?ladı. Bunun uzerine ya?anan geli?meler, kırsal kesimleri yerle?im yerlerinden uzakla?tırdı. Medeniyetle birlikte sava?, suc ve di?er toplumsal vah?et olaylarının belirmesi ile birlikte insanlar birbirlerini avlamaya ba?ladı ancak buna ra?men
gunluk ya?am
buyuk olcude sakinle?ti. Bunun uzerine kendimizi rahatsız hissetmeye ba?ladık. Hayatımızda "sınırda ya?amak" ve "avcı ile av arasındaki gerginlik" artık yoktu. Bunun uzerine birbirimize uzun ve karanlık gecelerde hikayeler anlatmaya ba?ladık. Ate?ler sondu?unde, birbirimizi korkutmak icin elimizden geleni yaptık. Adrenalin kendimizi iyi hissettiriyordu. Kalp atı?larımızın guclenmesi ve nefes alıp veri?imizin hızlanması sayesinde kendimizi sınırda hissetmeye ba?ladık. Buna ra?men korkunun bilgilendirici yanlarını da takdirle kar?ıladık. Bazen bir hikaye bizi ?a?ırtmayı ya da ondan i?renmemizi sa?lamayı hedefler ancak korkunun en iyi ornekleri bizi bilerek sinirlendirmeyi ve bizi rahatsız etmeyi amaclar. Bizi du?unmeye, normalde gormezden gelmeyi tercih etti?imiz du?uncelerle bizi yuzle?tirmeye ve pek cok onyargıları altust etmeyi amaclar. Korku, bize dunyanın her zaman gorundu?u kadar guvenli bir yer olmadı?ını ve bu sebeple bize daima dikkatli olmamızı hatırlatır.
[14]
|
?
|
|
Bazıları, edebiyatta karakterlerin ve okurların, normalde gormezden gelecekleri fikirlerle yuzle?melerini,
Hamlet
'in
Yorick
'in kafatası ile birlikte derin du?uncelere dalmasının insanlı?ın ahlaki de?erler uzerindeki etkileri ve bedenlerin eninde sonunda yuzle?ecekleri deh?et verici son ile ozde?le?tirebilir. Korku kurguda normalde gormezden gelinecek fikirlerle yuzle?ilmesi, genellikle yazarla aynı ca?da ya?ayan insanların yuzle?ti?i problemlere
mecazi
bir yakla?ım olarak gosterilir.
Stephanie Demetrakopoulos, korku edebiyatına ait kanunların ortak olcutlerinden birisini tanımlamı?tır.
[15]
Tina Broussard,
Drakula
'nın
acıklamalı bibliyografyasında
Demetrakopoulos'un tezini ?u ?ekilde yorumlamı?tır:
“
|
Bu bilimsel dergi makalesi, "Drakula"nın cinselli?ini ele almaktadır. Makalede, ya namuslu bir kadının ya da agresif bir kadın vampirin bir yansıması olan agresif erkek ve kadın cinselli?i ele alınır. Demetrakopoulos, Drakula'nın Viktorya donemi toplumundaki temsili grup seks alemleri, erkeklerin cinsel anlamda agresif kadınlara olan arzusu, anneli?in reddedilmesi gibi konuların bir yansıması oldu?unu one surer ve kadınların, iki cinsiyet arasındaki sınırları zeka gibi genellikle eril ozellikleri barındırarak a?tı?ını belirtir.
[16]
|
?
|
|
Gunumuzde
Drakula
'nın
vampir
betimlemesinin, cinselli?in bastırılmı?
Viktorya ca?ı
'ndaki bir yansıması oldu?una inanılmaktadır.
[15]
Ancak bu goru?, Drakula metaforunun pek cok farklı yorumlamasından sadece birisidir. Judith Halberstam, bunların pek co?unu
Canavarlı?ın Teknolojisi: Bram Stoker'ın Dracula'sı
isimli calı?masında ele alır:
“
|
Pek cok millete ait kullanılmamı? tozlu altınlar, paralar ve takılmamı? mucevherler, Drakula'yı do?rudan aristokrasinin fazlalıklarına, ulusların korsanlıklarına ve bozulmu? sınıfların mirasına ba?lar.
[17]
|
?
|
|
Yukarıda gosterilen calı?maların yanı sıra, korku kurgu icin verilen burslar, neredeyse korku kurgu eserlerinin kendisi kadar eskidir. 1826 yılında gotik romancı
Ann Radcliffe
, korku kurgunun iki o?esi olan "teror" ve "korku" arasındaki farklılıkları ele aldı?ı bir calı?ma yayımlar. Radcliffe'e gore teror, bir olay olmadan once olu?an endi?e hissi iken korku, bir olay gercekle?tikten sonra hissedilen tepki ve tiksinti hissidir.
[18]
Radcliffe, teroru, "ruhu geni?leten ve onu hayatın bir adım otesine ta?ıyan bir o?e" olarak tanımlarken, korkunun okurlarını neredeyse "dondurdu?unu ve yok etti?ini" soyler.
Korku kurgu icin verilen burslar pek cok farklı kaynaktan faydalanır. Devandra Varma'nın
[19]
ve S.L. Varnado
[20]
gotik romanın tarihi uzerine yaptı?ı calı?malarda,
esrarengiz
kavramını genellikle dini bir deneyim olarak tanımlayan ilahiyatcı
Rudolf Otto
'ya atıfta bulunulur.
Ba?arılı korku kurgu ornekleri, pek cok farklı odul ile odullendirilir.
Korku Yazarları Derne?i
, korku kurgu alanında ustun ba?arı gosteren orneklere
Drakula
'nin yazarı
Bram Stoker
'ın anısına duzenlenen
Bram Stoker Odulleri
kapsamında odullendirir.
[21]
Avustralyalı Korku Yazarları Derne?i
her yıl
Avustralyalı Golge Odulleri
'ni duzenler.
Uluslararası Korku Cemiyeti Odulu
, 1995 ile 2008 yılları arasında korku ve karanlık fantezi calı?malarını odullendirmi?tir.
[22]
[23]
Aurealis Odulu
gibi di?er bazı oduller de, korku edebiyatını, fantezi ve bilim altındaki kategoriler altında odullendirir.
Bazı kurgu yazarlarını, kendilerinin "korku" yazarı olarak tanımlanmasından pek memnun de?illerdir zira bu tanımlamanın "soluk" oldu?unu soylerler. Bu yazarlar, korku yerine
karanlık fantezi
ya da do?austu korku icin kullanılan
Gotik fantezi
terimlerini,
[24]
ya da do?austu olmayan korku kurgu icin "
psikolojik gerilim
" terimini kullanmayı tercih ederler.
[25]
- ^
Cuddon, J.A. (1984). "Giri?".
The Penguin Book of Horror Stories
(?ngilizce). Harmondsworth: Penguin. s.
11
.
ISBN
0-14-006799-X
.
- ^
Rosemary Jackson (1981).
Fantasy: The Literature of Subversion
(?ngilizce). Londra:
Methuen
. s.
53
?5, 68?9.
- ^
Richard Davenport-Hines (1998).
Gothic: 1500 Years of Excess, Horror, Evil and Ruin
(?ngilizce). Londra: Fourth Estate.
- ^
Christopher Frayling (1996).
Nightmare: The Birth of Horror
(?ngilizce). Londra: BBC Books.
- ^
Brian Stableford
, "Robbins, Tod", in
David Pringle
, ed.,
St. James Guide to Horror, Ghost & Gothic Writers
(London: St. James Press, 1998)
ISBN 1558622063
(ss. 480-1).
- ^
Lee Server
.
Encyclopedia of Pulp Fiction Writers
. New York: Facts On File, 2002.
ISBN 978-0-8160-4578-5
(ss. 223-224).
- ^
Robert Weinberg
, "Weird Tales" in M.B Tymn and Mike Ashley,
Science Fiction, Fantasy, and Weird Fiction Magazines
. Westport, CT: Greenwood, 1985.
ISBN 0-313-21221-X
(ss. 727-736).
- ^
"Unknown". in: M.B. Tymn and Mike Ashley, Science Fiction, Fantasy, and Weird Fiction Magazines. Westport: Greenwood, 1985. ss.694-698.
ISBN 0-313-21221-X
- ^
Richard Bleiler
, "Stephen King" in: Bleiler, Ed.
Supernatural Fiction Writers: Contemporary Fantasy and Horror.
New York: Thomson/Gale, 2003,
ISBN 9780684312507
. (ss. 525-540).
- ^
Hillel Italie (18 Eylul 2003).
"Stephen King receives honorary National Book Award"
.
Ellensburg Daily Record
(?ngilizce). 27 Eylul 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 12 Eylul 2010
.
Stephen King, brand-name writer, master of the horror story and e-book pioneer, has received an unexpected literary honor: a National Book Award for lifetime achievement.
- ^
K.A. Laity
,"Clive Barker" in Richard Bleiler, ed.
Supernatural Fiction Writers: Contemporary Fantasy and Horror
. New York: Thomson/Gale, 2003.
ISBN 9780684312507
(ss. 61-70).
- ^
K.A. Laity, "Ramsey Campbell",in Richard Bleiler, ed.
Supernatural Fiction Writers: Contemporary Fantasy and Horror
. New York: Thomson/Gale, 2003.
ISBN 9780684312507
(ss. 177-188.)
- ^
"Golden Proverbs"
(?ngilizce). 16 Mayıs 2013 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 15 Aralık 2012
.
- ^
"Elements of Aversion"
(?ngilizce). 28 ?ubat 2013 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 2 Kasım 2012
.
- ^
a
b
Stephanie Demetrakopoulos (Guz 1977).
"Feminism, Sex Role Exchanges, and Other Subliminal Fantasies in Bram Stoker's "Dracula
"
"
.
Frontiers: A Journal of Women Studies
(?ngilizce).
2
(3). University of Nebraska Press. ss. 104-113.
JSTOR
3346355
. 22 Ekim 2016 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 28 Kasım 2014
.
- ^
"Annotated Bibliography, Dracula"
(PDF)
(?ngilizce)
. Eri?im tarihi: 2 Kasım 2012
.
- ^
"Technologies of Monstrosity"
(PDF)
(?ngilizce). 12 Mayıs 2013 tarihinde
kayna?ından
(PDF)
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 2 Kasım 2012
.
- ^
Anne Radcliffe
, "On the Supernatural in Poetry",
The New Monthly Magazine
7 (1826): 145?52.
- ^
Devandra Varma,
The Gothic Flame
(New York: Russell & Russell, 1966.
- ^
S.L. Varnado, "The Idea of the Numinous in Gothic Literature," in The Gothic Imagination, ed. G.R. Thompson (Pullman: Washington State University Press, 1974).
- ^
"The Bram Stoker Awards"
(?ngilizce). Horror Writer's Association. 16 A?ustos 2013 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
13 Nisan
2010
.
- ^
"IHG Award Recipients 1994-2006"
.
HorrorAward.org
(?ngilizce). 7 Haziran 2015 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
30 Ekim
2014
.
- ^
"IHG Award Recipients 2007"
.
HorrorAward.org
(?ngilizce). 2 Mayıs 2015 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
30 Ekim
2014
.
- ^
Brian Stableford
, "Horror", in
The A to Z of Fantasy Literature
,(p. 204), Scarecrow Press, Plymouth. 2005.
ISBN 0-8108-6829-6
- ^
Brian Stableford, "The Discovery of Secondary Worlds:Some Notes on the Aesthetics and Methodology of Heterocosmic Creativity", in
Heterocosms
. Wildside Press LLC, 2007
ISBN 0809519070
(ss. 200).
- H.P. Lovecraft,
Supernatural Horror in Literature
, 1927, rev. 1934, collected in
Dagon and Other Macabre Tales
Arkham House, 1965.
- Neil Barron
,
Horror Literature: A Reader's Guide
. New York: Garland, 1990.
ISBN 978-0824043476
- Brian Docherty,
American Horror Fiction: From Brockden Brown to Stephen King
. New York: St. Martin's, 1990.
ISBN 978-0333461297
- Stephen Jones
ve
Kim Newman
, (eds.),
Horror: 100 Best Books
. New York: Carroll & Graf, 1998.
ISBN 0786705523
- Christopher Frayling
,
Nightmare: The Birth of Horror
. London: BBC Books, 1996.
ISBN 978-0563371984
- David J. Skal
,
The Monster Show: A Cultural History of Horror
. New York: Norton, 1993.
ISBN 978-0859652117
- Gina Wisker,
Horror Fiction: An Introduction
. New York: Continuum, 2005.
ISBN 978-0826415615
- Jason Colavito
,
Knowing Fear: Science, Knowledge and the Development of the Horror Genre
. Jefferson, NC: McFarland, 2008.
ISBN 978-0786432738
- Andrea Sauchelli "Horror and Mood", American Philosophical Quarterly, 51, 1 (2014), pp. 39-50.
17 Mayıs 2021 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.