Kanlı 1 Mayıs

Koordinatlar : 41°02′13″K 28°59′09″D ? / ? 41.03694°K 28.98583°D ? / 41.03694; 28.98583
Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Kanlı 1 Mayıs
1977 1 Mayıs'ı icin hazırlanan, "dunyayı avuclarında yukselten i?ci" logosu
Harita
Bolge Taksim Meydanı , Beyo?lu , ?stanbul , Turkiye
Koordinatlar 41°02′13″K 28°59′09″D ? / ? 41.03694°K 28.98583°D ? / 41.03694; 28.98583
Tarih 1 Mayıs 1977 (47 yıl once )  ( 1977-05-01 )
19.05 ( UTC+3 )
Hedef Siviller
Saldırı turu
Silahlı saldırı
Olu 34
Yaralı 136
?upheliler Kontrgerilla [1] [2]
İstanbul üzerinde Katliam yeri
Katliam yeri
Katliam yeri
Katliamın yapıldı?ı yerin ?stanbul 'daki konumu.

Kanlı 1 Mayıs veya 1 Mayıs Katliamı , [1] 1 Mayıs 1977 gunu Taksim Meydanı'nda kutlanan ??ci Bayramı'nda 34 ki?inin hayatını kaybetmesi ve 136 ki?inin de yaralanması ile sonuclanan olaydır. [3]

Arka plan [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Turkiye'de 1 Mayıs ??ci Bayramı , ilk defa 1911 yılında Osmanlı ?mparatorlu?u sınırları icerisinde bulunan Selanik 'te kutlanırken ?stanbul 'daki ilk kutlama 1912 yılında gercekle?tirildi. [4] 1923 yılında 1 Mayıs'ın yasal olarak ??ci Bayramı ilan edilmesinden bir yıl sonra hukumet, kutlamaların kitlesel olarak gercekle?tirilmesini yasakladı. 1925 yılında cıkarılan Takrir-i Sukun Kanunu ile de ??ci Bayramı kutlamaları tamamen yasaklandı. [4]

Cumhuriyet doneminde yukseli?e gecen i?ci hareketi tarafından uzun yıllar kutlanamayan 1 Mayıs, ilk defa 1976 yılında Devrimci ??ci Sendikaları Konfederasyonu (D?SK) onculu?unde yuz bini a?kın ki?inin katılımı ile Taksim Meydanı'nda gercekle?tirildi. [1] [4] 1977 yılına gelindi?inde ise Devrimci ??ci Sendikaları Konfederasyonu daha kitlesel bir kutlama icin hazırlıklara ba?ladı. Tertip Komitesi ile ?stanbul Valili?i ve ?stanbul Emniyeti arasında yapılan goru?meler sonucu ic guvenli?i D?SK'in, dı?arıdan gelebilecek saldırılara kar?ı dı? guvenli?i ise emniyet guclerinin sa?laması konusunda anla?tılar. Ula?ım kolaylı?ı ve merkezi konumu nedeniyle kutlama yerinin Taksim Meydanı olması konusunda da anla?ma sa?landı. [5]

Bu surecte, D?SK'in politikalarına kar?ı cıkan bazı Maoist gruplar da D?SK'in bu 1 Mayıs kutlamalarına katılmak istediklerini belirtmi?lerdi. D?SK ise, kendi disiplinlerini bozaca?ını ve olay cıkaraca?ını du?undu?u bu grupların kutlamaya katılmalarını istemedi. [5] Buna kar?ın soz konusu gruplar zorla da olsa Taksim Meydanı'na gireceklerini ilan ettiler. Bu ko?ullarda, 1 Mayıs oncesi donemin gazetelerinin bazılarında 1 Mayıs'ta olayların cıkaca?ı, insanların olebilece?i yonunde ko?e yazıları yayımlandı. [5]

Olay [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1 Mayıs 1977 gunu ??ci Bayramı 'nı kutlamak uzere ce?itli illerden ?stanbul'a gelenler ile birlikte yuz binlerce ki?i Taksim Meydanı'ndaki kutlamalara katıldı. [6] Katılımın yuksek olması sebebiyle kortejlerin alana girmesi uzun surdu, konu?malar da uzadı.

Saat 19.00 sularında donemin D?SK genel ba?kanı Kemal Turkler konu?masının sonuna geldi?inde Sarachane tarafından Taksim Meydanı'na do?ru yuruyu?un sonunda Sular ?daresi arkasına kadar gelen Maocu gruplar, kordon olu?turmu? D?SK guvenlik gorevlileriyle catı?maya girerek ate? acmaya ba?ladılar. Bunun ardından tum Taksim Meydanı'nı saran silah sesleri duyulmaya ba?ladı. Gerek D?SK gerekse kutlamaya katılan ce?itli kurulu?lardan Sular ?daresi binasının ustunden ve Intercontinental Oteli'nin (bugun The Marmara Oteli ) ust katlarından ate? acıldı?ı iddialarında bulunuldu. [2] [5] Taksim Meydanı'nı dolduran kalabalık panik halinde kacmaya calı?ırken polis de ses bombaları ve panzerlerle kalabalı?a mudahale etmeye ba?ladı.

Meydandan kacmak icin Kazancı Yoku?u 'na yonelen buyuk bir kalabalık park edilmi? D?SK uyesi Teknik-?? Sendikasına ait bir kamyonun onunde sıkı?ınca burada bircok ki?i ezildi. [2] Sonuc olarak, 28 ki?i ezilme ya da bo?ulma nedeniyle, 5 ki?i silahla vurulma nedeniyle, 1 ki?i de panzer altında kalarak toplamda 34 ki?i [not 1] ya?amını yitirdi, yakla?ık 130 ki?i de yaralandı. D?SK'in yayımladı?ı listede ise 36 ki?inin oldu?u belirtilmi?ti. [not 2] [2] [5]

Sonraki geli?meler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Olay sonrası 470 ki?i goz altına alındı fakat hicbirinin olayla ilgisi kurulamayarak serbest bırakıldılar. Tertip komitesi, bazı sendika ve sol gruplardan 98 ki?i hakkındaki yargılamalar 14 yıl boyunca surdu. Bu yargılamalardan kimse ceza almadı. Emniyet veya devlet yetkililerinden herhangi birinin yargılanmadı?ı dava zaman a?ımına u?rayarak du?tu. Bunun uzerine dava, Avrupa ?nsan Hakları Mahkemesi 'ne ta?ındı. [7] Bugune kadar ate?i kimlerin actı?ı tam olarak belirlenememi? ve olay aydınlatılamamı?tır. [7]

Konuyla ilgili yayınlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Notlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ Bunlar arasında: Meral Ozkol, Multezim Oltulu (Murtezim Ortulu), Ahmet Gozukara, Ziya Baki, Bayram E?i (Eyi), Diran Nigiz (Negis), Ramazan Sarı, Hacer ?pek (Saman), Hamdi Toka, Nazan Unaldı, Jale Ye?ilnil, Bayram Catak (Cıtak), Rasim Elmaz (Elmas), Mahmut Atilla Ozbelen (Ozveren), Leyla Altıparmak, Ercument Gurkut, Kenan Catak, Mustafa Elmas, Hatice Altun, Kahraman Alsancak, Kadriye Duman, Aleksandros Konteas (Kontuas), Huseyin Kırgın, Mehmet Ali Genc, Ali Sıdal, Omer Narman, Sibel Acıkalın, Garabet Ayhan, Hikmet Ozkurkcu, Nazmi Arı, Kadir Balcı (Ba?cı) ve Niyazi Darı bulunmaktaydı.
  2. ^ Bu listede ise; Ali Ye?ilgul, Mustafa Ertan, Yucel Elbistanlı, Tevfik Beysoy, Bayram Surucu, Ozcan Gurkan ve Hulya Emecan bulunmaktaydı.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ a b c "Turkiye'de 1 Mayıs, 1 Mayıs'ta Taksim" . Cumhuriyet Gazetesi . cumhuriyet.com.tr. 30 Nisan 2016. 4 Ocak 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Ocak 2017 .  
  2. ^ a b c d Mavio?lu, Ertu?rul (1 Mayıs 2007). "30 yıl sonra kanlı 1 Mayıs (3)" . Radikal Gazetesi . radikal.com.tr. 4 Ocak 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Ocak 2017 .  
  3. ^ Arslan, Rengin (30 Nisan 2014). "1 Mayıs 1977: Ya?ayanlar ve ar?ivler anlatıyor" . BBC Turkce . bbc.com. 4 Ocak 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Ocak 2017 .  
  4. ^ a b c "1 Mayıs nedir? ?lk ne zaman kutlandı?" . Milliyet Gazetesi . milliyet.com.tr. 1 Mayıs 2015. 4 Ocak 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Ocak 2017 .  
  5. ^ a b c d e Mavio?lu, Ertu?rul (30 Nisan 2017). "30 yıl sonra kanlı 1 Mayıs (2)" . Radikal Gazetesi . radikal.com.tr. 5 Ocak 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Ocak 2017 .  
  6. ^ "Police Crashes May Day Rally" . Bianet (?ngilizce). bianet.org. 1 Mayıs 2007. 4 Ocak 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Ocak 2017 .  
  7. ^ a b "1 Mayıs 1977 Neden ve Nasıl Kana Bulandı?" . Bianet . bianet.org. 1 Mayıs 2013. 4 Ocak 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Ocak 2017 .  

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanlı_1_Mayıs&oldid=32654138 " sayfasından alınmı?tır