| Kırlangıc
|
|---|
 |
|
|
|
|
| 20, metne bakınız
|
Yuvası
Kırlangıc
, kırlangıcgiller (
Hirundinidae
)
familyasını
olu?turan
ku?
turlerinin
ortak adı.
Kırlangıclar, kutuplar haric dunyanın her tarafında ya?ayabilen,
sinek
avlayarak gecinen, kucuk, otucu ku?lardır. Da? kırlangıcına ebabil denir.
Boyları 10?23 cm arasında de?i?ir. Co?unun karnı beyaz; ba?, kuyruk ve kanatları siyah; alın ve gerdanı kahverengi parlak tuyludur. Kısa ayaklarının tırnakları sivri oldu?undan duz, yassı zeminlere rahatca tutunur. Ucgen ?eklindeki gagaları geni? yırtmaclı olup a?ızları acık ucarken sinek,
sivrisinek
gibi kucuk
bocekleri
avlar. Kuyrukları catallı, kanatları uzun ve sivridir. Hızlı ucar. Kuyruklarını dumen olarak kullanır, ani dalı?lar yapar. Co?u, suru halinde ya?amaz.
Yaz sonunda, gunler kısalıp, bocekler azalınca yavru ve erginler goc ederek kı?ı
Afrika
'da gecirir. ?lkbaharda geri doner. Di?er gocmen ku?ların aksine gunduz goc yollarına devam eder. Goc sırasında bazen ?iddetli ya?mur ve fırtınalar binlercesinin olumune sebep olur.
Binaların catı altlarına, sacaklarına ve pencere oyuklarına camur ve kilden canak ?eklinde sa?lam yuvalar yaparlar. Di?i kırlangıc, erke?inin tukuru?uyle harc ederek gagasıyla getirdi?i camuru toplar, saman ve otlarla sekiz gun icinde sa?lam bir yuva yaparlar. Geni? ve yassı gagalarını, yuvalarını yaparken, camurları sıvamak icin mala gibi kullanırlar. Yuvalarının co?u ancak bir kırlangıcın girebilece?i kadardır. Eni yakla?ık 20 cm, derinli?i 10 cm kadar olup ici tuy ve kıllarla do?enir. Yuvalarını gruplar halinde ma?ara, kayalık ve
a?aclara
yapan turler de vardır.
Di?i, yazın tarcın renginde benekli 4-5 yumurta yumurtlar. E?ler sırayla kuluckaya yatarlar. Yavrular anne babaların a?ızlarında getirdikleri boceklerle beslenirler. ?ki hafta icinde geli?ip yuvayı terk ederler. Kırlangıclar, yılda 2-3 defa kuluckaya yatarlar.
Familya 20 cins icinde 89 tur barındırır:
[1]
| Resim
|
Cins
|
Tur
|
 |
Pseudochelidon
Hartlaub, 1861
|
|
 |
Psalidoprocne
Cabanis, 1850
|
|
 |
Neophedina
Roberts, 1922
|
|
 |
Phedinopsis
Wolters, 1971
|
|
 |
Phedina
Bonaparte, 1855
|
|
 |
Riparia
Forster,T, 1817
|
|
 |
Tachycineta
Cabanis, 1850
|
|
 |
Atticora
Gould, 1842
|
|
 |
Pygochelidon
Baird, SF, 1971
|
|
 |
Alopochelidon
Ridgway, 1903
|
|
 |
Orochelidon
Ridgway, 1903
|
|
 |
Stelgidopteryx
Baird, SF, 1858
|
|
 |
Progne
Boie, F, 1826
|
|
 |
Pseudhirundo
Roberts, 1922
|
|
 |
Cheramoeca
Cabanis, 1850
|
|
 |
Ptyonoprogne
Reichenbach, 1850
|
|
 |
Hirundo
Linnaeus, 1758
|
|
 |
Delichon
Moore, F, 1854
|
|
 |
Cecropis
Boie, F, 1826
|
|
 |
Petrochelidon
Cabanis, 1850
|
|
Hirundo rustica
Turk halk ?iirinde ve divan ?iirinde kırlangıclar olumlu ozellikleri ce?itli benzetmelere konu olmu?lardır. Halk ?iirinde kırlangıclar, “kırlangıclar” ?efkat uyandıran gorunumleri ve insan ozunden yuva yapma ustalıkları ile anılmı?tır.
[2]
Halk ?iirlerinde kırlangıclar yerde surunurcesine ucabilme yetenekleri dolayısıyla tevazu yonleriyle benzetmeler yapılmı?tır. Bu benzetmeye divan ?iirinde de rastlanmaktadır. Orne?in halk ?airi Mesti'nin bir kıtasında
Kimi karıncadır deve gorunur
Kimi aslan cakal postun burunur
Kimi kırlangıc tek yerde surunur
Kimi Cibril ile hempervaz olur
kıtasında bu benzetme gorulmektedir. Divan ?iirinde kırlangıc kelimesi Farscada kullanılan pirustu ?eklinde gecer. 17. yuzyıl divan ?airi
Nabi
, halk ?iirndeki benzetmeye yakın bicimde,
Peresti? lafzınun takribidur guya ki ey Nabi
?der pervaz hake ruymal uzere piristular
mısrası ile “Ey Nabi, ra?bet sozunun yakınlı?ı (gerektirmesi) sebebiyle kırlangıclar toprak uzerine yuz surerek ucar.” anlamında kırlangıc benzetmesinde bulunmu?tur.
[3]