Vikipedi, ozgur ansiklopedi
John Milton Hay
(8 Ekim 1838 - 1 Temmuz 1905), 1898-1905 arasında
ABD
dı?i?leri bakanı. ABD'nin buyuk devletler arasına girdi?i donemde ulke diplomasisini ba?arıyla yonlendirmi?, ozellikle
Cin
'e yonelik
Acık Kapı Politikası
'nda onemli rol oynamı?tır.
Springfield
'de (
Illinois
) hukuk o?renimi gordu?u sırada, gelece?in ABD ba?kanı
Abraham Lincoln
'le tanı?tı. 1861-1865 arasında Ba?kan Lincoln'ın ozel sekreterli?ini yaptı. Ce?itli
Cumhuriyetci
yonetimler doneminde de
Avrupa
'da bircok diplomatik gorevde bulundu.
New York Tribune
'de be? yıl sureyle ba?yazı yazdıktan sonra dı?i?leri bakan yardımcısı olarak devlet gorevine dondu (1879-1881).
Hay,
William McKinley
'nin ba?kanlı?a secilmesinin ardından ulke capında un kazandı.Once
ABD
'nin
?ngiltere
buyulelcisi, sonra da dı?i?leri bakanı olarak gorev yaptı.
?spanyol - Amerikan Sava?ı
'nı sona erdirmek uzere
Paris
'te surdurulen barı? goru?melerine katıldı (1898).
Filipinler
'in tumunu sava? ganimeti olarak elde tutma yonundeki tarihsel kararın alınmasında ve boylece
ABD
'nin ba?lıca emperyalist ulkelerden biri konumuna gelmesinde belirleyici oldu.
Hay, ozellikle Do?u'nun nufuz bolgelerine ayrılması e?ilimine kar?ı cıkan
Acık Kapı Politikası
'yla un kazandı. 1899'da ilgili altı ulkeye birer nota gondererek
Cin
sınırları icinde butun ulkelere e?it ticaret hakları tanınmasını onerdi.
Cin
'deki
Boxer Ayaklanması
(1900) sırasında gonderdi?i ikinci bir genelgede de butun ulkelerin Cin'in toprak ve yonetim butunlu?unu korumada i? birli?i yapmasını istedi.
1901'de Hay'ın yuruttu?u goru?meler sonunda
?ngiltere
'yle ikinci kez imzalanan
Hay-Pauncefote Antla?ması
,
Panama Kısta?ı
uzerinde bir kanal yapma yetkisini yalnız
ABD
'ye veriyordu.Bundan iki yıl sonra Hay,
Panama
'nın ba?ımsızlı?ı ve kanal yapımının ba?latılmasıyla sonuclanan diplomatik giri?imlerde Ba?kan
Theodore Roosevelt
'e yardımcı oldu.
Hay diplomatik ve yonetsel gorevlerinin yanı sıra edebiyat yetene?i de sergileme olana?ı buldu.
Pike County Ballads and Other Poems
(1871; Pike Baladları ve Ba?ka Parcalar) adlı kitabı ile
The Bread-winners
(1883;Eve Ekmek Getirenler) adlı romanı edebiyat cevrelerinde olumlu kar?ılandı.
John G. Nicolay
ile birlikte kaleme alıp derledi?i
Abraham Lincoln: A History
(1890; Abraham Lincoln: Bir Tarih) ve Lincoln'ın tum yapıtları (
Complete Works
, 1894) yıllarca tarih alanında standart kaynak olarak kullanılmı?tır.
