Jelly Roll Morton

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Jelly Roll Morton
Jelly Roll Morton (1918)
Genel bilgiler
Do?um Ferdinand Joseph LaMothe
20 Ekim 1890 ( 1890-10-20 )
New Orleans , Amerika Birle?ik Devletleri
Olum 10 Temmuz 1941 (50 ya?ında)
Los Angeles , Amerika Birle?ik Devletleri
Tarzlar Ragtime , caz , jazz blues , Dixieland , swing
Meslekler Piyanist, grup lideri, aranjor
Calgılar Piyano
Etkin yıllar 1900-1941
?li?kili hareketler Red Hot Peppers , New Orleans Rhythm Kings

Ferdinand Joseph LaMothe (20 Ekim 1890 - 10 Temmuz 1941), [1] Jelly Roll Morton takma adını kullanan, kariyerine Louisiana , New Orleans 'te ba?lamı? Amerikan besteci, grup lideri, arjantor, caz ve Ragtime piyanisti.

Morton, erken Cazın onemli bir figuru olarak kabul edilir ve 20. yuzyılın ba?ında yaptı?ı calı?malarla oncu bir gorev ustlenmi?tir. Kendisi Ragtime 'dan Caz 'a geci? donemde onemli rol oynamı?tır. Onun bestelemi? oldu?u Jelly Roll Blues muzik tarihinde donu?um sa?layacak bir yapıttır. Ayrıca Jelly Roll Blues caz tarihinde yayınlanan ilk caz bestesidir. Ragtime’ın belli bir besteye dayanan yorumundan koparak melodik malzemeyi daha ozgur ve caz tarzında kullanan ilk muzisyenlerden biri olan Morton, cazın bir beste olmadı?ını, bir uslup oldu?unu soylemi?tir ve orkestradaki ilk uc sesli grubu kurmu?tur. Bas, keman ve davulla ilk altyapıyı kaydetmi?tir ve Grammy Hall of Fame Odulu ve Grammy Ya?am Boyu Ba?arı Odullerini kazanmı?tır.

A?ustos 1938 tarihinde Amerikan Down Beat dergisinde yayımlanan bir mektupta ''Melodileri unuttu?um icin do?aclama yapardım, caz benim icadımdır'' [2] diyerek Kendisini cazın asıl mucidi ve her calgıcının partisyonlarının onceden kesin bir bicimde belirlendi?i duzenlemelerini caz 'a uygulayan ilk muzikci olarak ilan etmi?tir. Bu sozleri caz dunyasında geni? yankı uyandırmı?tır ve hakkında ce?itli ele?tiriler yapılmı?tır. Caz tarihcisi David Gelly'e gore Morton kendini be?enmi? ve kibirli bir ki?iliktir. [3]

Morton, Alessandro Baricco 'nun yazmı? oldu?u Novecento kitabında karakterize edilmi?tir. Bu kitapta ''Caz'ı icat eden adam'' olarak adlandırılmı?tır ve kitabın ana kahramanı olan Novecento ile bir piyano duellosu yapmı?tır ve kaybetmi?tir. Bu kitap The Legend Of 1900 ismiyle beyaz perdeye uyarlanmı?tır. Bu filmde Morton'u Clarence Williams III canlandırmı?tır. Filmin duello sahnesinde caldı?ı muzikler sırasıyla: Big Fat Ham, The Crave ve Finger Buster'dır.

?lk yılları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Morton, do?um ismi Ferdinand Joseph LaMothe, 20 Ekim 1890 tarihinde New Orleans , Louisiana 'da ırk bakımından Kreole (bu ba?lamda soyu Louisiana ABD'ye katılmadan once bolgede bulunan Fransız somurgecilerden gelen etnik azınlık icin kullanılan bir terimdir) bir ailede do?du. Bazı kaynaklar do?um yılının 1890 de?il 1885 oldu?unu iddia etmektedir. Genel olarak 1890 yılı do?um tarihi kabul edilir. Ebeveynleri Edward J. Lamothe ve Louise Monette'tir. resmi olarak evli de?illerdir ve onlar ayrıldıktan sonra annesi, Mouton adında bir adam ile evlenmi?tir. Ferdinand, uvey babasından adını almı?tır ve bunu ?ngilizcele?tirerek "Morton" yaptı. [4]

Okula gitti?i donemde Garden District’te yakınlarını ziyaret etti. Bu sayede pek cok blues’cu dinledi: Buddie Canter, Josky Adamns, Game Kid, Frank Richards, Sam Henry... 8-9 ya?larında “Alice Fields”, “Isn’t It Hard to Love”, “Make Me a Palate on the Floor” gibi blues melodilerini o?renmi?tir. Daha sonra da bunları gitarla calmaya ba?ladı. Piyano calmayı 10 ya?ında o?rendi. [4]

Muzikal kariyeri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Morton'un 1905 yılında yazdı?ını iddia etti?i "Jelly Roll Blues"

14 ya?ına geldi?inde di?er bircok muzisyen gibi New Orleans kentinin unlu e?lence mahallesi Storyville'daki genelevlerde piyano calmaya ba?ladı ve ''Jelly Roll'' takma adını edindi. Burada renkli ki?ili?i ile tanınmı?tır ve buyukannesinin evinde kaldı. Fakat buyukannesi onun boyle bir ortamlarda piyano caldı?ını o?renince onu evinden attı. Kendisi bu konu hakkında ?oyle soylemi?tir:

"Buyukannem boyle bir ortamda caz caldı?ımı o?renince bana ailemizi rezil etti?imi ve artık onun evinde kalmamı yasakladı?ını soyledi... O bana dedi ki bu ?eytan muzi?i kesinlikle benim coku?umu getirecekmi? ."

Turne [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1917 yılında Morton

Morton ayrıca 1904 yılı civarında Guney Amerika 'da bir turne duzenledi. Bunun sayesinde ce?itli mekanlarda piyano calmı?tır ve yeni muzikler besteledi.  "Jelly Roll Blues", "New Orleans Blues", "Frog-I-More Rag", "Animule Dance" ve "King Porter Stomp" gibi bestelerini bu sure zarfı icerisinde besteledi. 1910 yılında Chicago 'ya ve 1911 yılında ise New York 'a gitti.

1912-1914 yılları arasında kız arkada?ı Rosa Brown ile birlikte Vodvil canlandırması yapmak icin 3 yıllı?ına Chicago 'ya gitmi?tir. 1914'te kompozisyonlarını yazmaya ba?ladı. 1915 yılında ilk Caz kompozisyonu olan Jelly Roll Blues 'u yayımlamı?tır. Jelly Roll Blues Caz tarihinde yayımlanmı? ilk caz kompozisyonu olma ozelli?ini ta?ımaktadır. 1917 yılında  William Manuel Johnson ve Johnson'un kız karde?i Anita Gonzalez ile birlikte Kaliforniya 'ya gitti.

Vancouver [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Soldan sa?a, "Common Sence" Ross, Albertine Pickins, Ferd "Jelly Roll" Morton, Ada "Bricktop" Smith, Eddie Rucker, Mabel Watts (1918)

Morton Vancouver 'de bulunan ve The Patricia diye adlandırılan bir gece kulubune piyano calması icin davet edildi.

Chicago [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Morton, Chicago 'ya 1923 yılında geri dondu. ?lk plaklarını 1923'te New Orleans Rhythm Kings orkestrasında doldurdu. 1926 yılında Red Hot Peppers adlı orkestrasını kurdu.   Kid Ory ,  Omer Simeon ,  George Mitchell ,  Johnny St. Cyr , Barney Bigard ,  Johnny Dodds ,  Baby Dodds ve Avendrew Hilaire gibi isimlerden olu?an bu orkestrasıyla bircok ba?arılı kayıt ger­cekle?tirmi? ve bu sayede un kazandı. [4] Morton'un unlu besteleri arasında "King Porter Stomp" ve "Jelly Roll Blues vardır.

Evlili?i ve ailesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kasım 1928 tarihinde Gary, Indiana 'da Mabel Bertrand ile evlendi.

New York [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Sonra karısı ile New York 'a ta?ınmı? ve Victor icin kayıtlara devam etti. Onun Piyano soloları ve trio kayıtları cok be?enildi fakat 1929 Dunya Ekonomik Bunalımı 'ndan sonra muzik istekleri de?i?ti?i icin 1930'lu yıllarda gittikce gozden du?meye ba?ladı ve 1931'de RCA Victor Morton ile yeni kayıt anla?ması imzalamadı. Morton New York 'ta muzik yapmaya devam etti.

Washington D.C. [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Morton, 1935 yılında Washington, DC eyaletine ta?ındı. Mayıs 1938'de Lomax Morton'u bir roportaj icin onu davet etmi?tir. 1939 tarihinde fırtınalı ya?am oykusunu anlattı?ı plak Mister Jelly Roll adıyla yayımlandı. [5]

Olumu [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Los Angeles Count General Hastanesi'nde on bir gun kaldıktan sonra 10 Temmuz 1941 tarihinde oldu. [6] [7]

Piyano Tarzı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Morton'un piyano tarzı erken ikincil ragtime ve ''shout''tan olu?mu?tur.

Kompozisyonları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Morton'un bazı ?arkıları:

  • "Big Foot Ham" ("Ham & Eggs" olarak da bilinir)
  • "Black Bottom Stomp"
  • "Boogaboo"
  • "Burnin' the Iceberg"
  • "The Crave"
  • "Creepy Feelin"
  • "Doctor Jazz Stomp"
  • "The Dirty Dozen"
  • "Fickle Fay Creep"
  • "Finger Buster"
  • "Freakish"
  • "Frog-I-More Rag"
  • "Ganjam"
  • "Good Old New York"
  • "Grandpa's Spells"
  • "Jungle Blues"
  • "Kansas City Stomp"
  • " King Porter Stomp "
  • "London Blues"
  • "Mama Nita"
  • "Milenberg Joys"
  • "Mint Julep"
  • "Murder Ballad"
  • "My Home Is in a Southern Town"
  • "New Orleans Bump"
  • "Pacific Rag"
  • "The Pearls"
  • "Pep"
  • "Pontchartrain"
  • "Red Hot Pepper"
  • "Shreveport Stomp"
  • "Sidewalk Blues"
  • "Stratford Hunch"
  • "Sweet Substitute"
  • "Tank Town Bump"
  • "Turtle Twist"
  • "Why?"
  • "Wolverine Blues"

Albumler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • The Piano Rolls  (Nonesuch, 1997)
  • Giants of Jazz  (Collectables, 1998)
  • Mr. Jelly Roll  (Tomato Music, 2003)

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ Scott Yanow (1941-07-10).  "Jelly Roll Morton | Biography & History" 20 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ..  AllMusic . Retrieved 2015-10-05.
  2. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 9 Haziran 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 17 Mayıs 2016 .  
  3. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 22 ?ubat 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 ?ubat 2016 .  
  4. ^ a b c "Ar?ivlenmi? kopya" . 13 Mart 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 12 Mart 2016 .  
  5. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 12 Mart 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 ?ubat 2016 .  
  6. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 30 Ocak 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 ?ubat 2016 .  
  7. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 13 Mart 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 12 Mart 2016 .  
" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jelly_Roll_Morton&oldid=32878966 " sayfasından alınmı?tır