Bu madde, Vikipedi bicem el kitabına uygun de?ildir . Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli duzenleme yapılmadan bu ?ablon kaldırılmamalıdır. ( Ekim 2013 )

III. Hi?am veya tam ismiyle Hi?am bin Muhammed bin Abdulcebbar ( Arapca :  ???? ?? ???? ), Endulus Emevi Devleti ve Kurtuba Halifeli?i'nin 1026-1031 tarihleri arasında hukumdarlık ve halifelik yapmı? olan son yoneticisidir.

Hayatı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Endulus Emevi sulalesine mensuptur. Selefi 1025-1026 tarihleri arasında Kurtuba Halifeli?i yapan Ali soyundan Yahya bin Ali bin Hammud'dur . Selefi zamanında eyalet valilerinin ba?ımsız hareket etmesi, hakimiyetin tam olarak ele alınamaması ve karı?ıklıkların tekrar ortaya cıkmasıyla halk deste?ini giderek yitirmeye ba?ladı ve nufuzunu geni?leterek vezir makamına getirilen Yahya el-Muhtar'ın baskıları sonucu hilafet makamını ve ?ehri 1026'da terk etti.

Kurtuba Halifeli?i tahtına davetle Emevi ailesine mensup Hi?am bin Muhammed (III. Hi?am) cıkartıldı.Yahya bin Ali bin Hammud'un ortadan kaldırılmasıyla Kurtuba ?ehri ileri gelenleri vezir Ebi el-Huzami'nin ba?kanlı?ı ile toplanarak Emevi soyuna mensup olan merhum melik Abdurrahman el-Mustazhirbillah (1023-1024)'ın karde?i Hi?am bin Muhammed'i hukumdar ve halife olarak belirledi. Boylece kısa bir donemden sonra Kurtuba Halifeli?i yeniden Emevi ailesinin yonetimine gecti.

Hi?am bin Muhammed ise a?abey V. Abdurrahman'in katlinden sonra kendisini dunyevi i?lerden cekmi?ti. Kendisine hilafet makamına ve melikli?e getirildi?i tebli? edildi?i zaman hukumdarlı?a muktedir olamayaca?ını ileri surdu ve gelen teklifi reddetti. Ancak ozellikle ?ehrin onde gelenlerinden olan Amirilerin ısrarlarını dikkate alarak, birkac gun du?unmeye muteakip zaruretlerden oturu teklifi kabul etti. Ancak anılan donemde meliklerin sık de?i?mesi ve halkında mevcut siyasetcilerin arkasında durmayarak de?i?ken bir tabiat izlemesi nedeniyle devleti Kurtuba'dan idare etmeyerek, Hristiyan memleketlerine yakın yerlerde gaza yapaca?ını ileri surdu ve Ka?tale (Kastilya) bolgesinde ikamet ederek ve askeri gucunu burada konu?landırdı.

Babası II. Muhammed (1008-1009) zamanından itibaren ?ber yarımadasında Hristiyan unsurların giderek guc kazanmaya ba?lamasıyla bu unsurlar Muslumanlara kar?ı ittifak arayı?larına girdiler. Geli?meler neticesi Ber?elune kontu Sarakusta eyaletinden, Ka?tale kontu da Tuleyta eyaletinden toprak ve kale elde etti. Leon Kralı III. Bermod (1028-1037) ise Portekiz mıntıkasına harekat duzenliyordu. Melik Hi?am ise hukumdarlı?ının ilk uc senesinde sınır boylarında Hristiyan istilalarını engellemek icin harekatlar tertip etti.

Ancak Kurtuba'nın ba?ında bir melik olmadan idaresi giderek gucle?ti?inden ?ehirde bazı dedikodular cıktı. Durum uzerine me?veret azaları ve Hacib Ebu'l Husam el-Cevheri'nin ısrarları sonucu 1029 (h. 8 Zilhicce 420) tarihinde melik Hi?am kente geri dondu. Halkın kendisinin ?ehre avdet etmesi ile ?ehrin asayi? ve emniyetinin kolaylıkla ıslah edilebilece?ini varsayarak harap olan yapıları onarttı, hastane, mektep ve mahkemeleri duzene koydu.

?ehirde yaptı?ı faaliyetlerden sonra ba?ımsızlık davası guden eyalet valileri ile ilgilenmeye ba?ladı. Valilere gonderdi?i mektuplarda Hristiyanların giderek guc kazanmasının iclerinde zuhur eden ayrılıklardan dolayı meydana geldi?ini ve yeniden Kurtuba onderli?inde bir araya gelmelerini nasihat etti. Valiler ise cevap olarak kendisine fikren katıldıklarını beyan etmelerine ra?men bir araya gelmeye yana?madılar. Mevcut durumu de?erlendiren halife gerekirse zor kullanarak bu emeli gercekle?tirmek istedi ve ordu komutanlarından Ubeydullah bin Abdulaziz'i bu i? ile gorevlendirdi. Bu komutan tarafından batı taraflarında kısmi ba?arılar kazanılsa da valiler mevcut konumlarını surdurebildiler. Ordunun da giderek guc kazanan bu unsurlar kar?ısında arka arkaya ma?lubiyetler alması uzerine tekrar nasihat ile valileri yola getirmeye calı?an melik Hi?am valiler kar?ısında hukumetin aczinin giderek zuhur etmesi ile hakimiyeti altındaki yerle?imlerde ki idareci ve memurların itaatsizli?i ve istismarları ile kar?ıla?tı.

Kurtuba halkının da geli?meler neticesi halifeye kar?ı isyana kalkı?maya yeltenmesi ile hukumdarlıktan ve halifelikten 1031 (h. 422) tarihinde feragat etti ve akrabalarını yanına alarak ?ehri terk etti. Feragatinden sonra kendi in?a ettirdi?i Ebi??erif adlı sarayında inzivaya cekilerek 1037 (h. 428)'deki olumune kadar burada ikamet etti.

III. Hi?am'ın hilafetten feragatiyle Emevi Hanedanı son buldu ve ?ber yarımadasında Tayfa Donemi (1031-1091) resmen ba?lamı? oldu.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Ziya Pa?a (1012) Endulus Tarihi' . Birinci Baskı. ?stanbul : Tima? Yayınları.. Syf: 146-149