Hasan bin Ali

	Ehli Aba Serisi Hasan ; Muhammed 'in Torunu ; Be?inci Sunnilik ?slam Hilafetsi ?kinci ?mamiye (?iilik o?retisi) ?slam ?mamı Keysanilik , Zeydilik , Yediciler , Karmatilik , ve ?snaa?eriyye ?mamiye (?iilik o?retisi) mezheplerinde ?kinci; ?smaililik 'nin Mustali fıkhı mezhebinde ise ?lk ?mam olup Ha?ha?iler ile Nizarilik tarafından ?mamlı?ı tanınmaz ;
	On ?ki ?mam ; On Dort Masum ; Mubahele Ayeti ; Ehl-i Aba Hadisi ;
	Muhammed ? Ali ; Fatıma ? Hasan ? Huseyin Bu kutu: goruntule ; tartı? ; de?i?tir ;

Hasan bin Ali
????? ?? ???
Hasan bin Ali ; ????? ?? ???
	Arapca Husn-u Hatt ile "Hasan" yazısı
Halife
	Gorev suresi ; 28 Ocak 661 - 29 Temmuz 661
Yerine geldi?i	Ali
Yerine gelen	I. Muaviye
Ki?isel bilgiler
Do?um	Hasan bin Ali ; 4 Mart 624 ; Medine , Hicaz , Arabistan
Olum	7 Nisan 669 ; (45 ya?ında) ; Medine , Emevi Devleti
Milliyeti	Arap
?li?kiler	Ali (baba) ; Fatıma (anne) ; Huseyin bin Ali (karde?)
Dini	?slam

Hasan bin Ali bin Ebu Talib (4 Mart 624 - 7 Nisan 669), Ali bin Ebu Talib ve Fatıma ’nın buyuk o?ulları ve ?slam peygamberi Muhammed 'in ilk torunudur. ?ia co?unlukla onu on iki imamlarının ikincisi kabul eder, cok kucuk bir fırkaya gore ise ikinci imam Huseyin bin Ali 'dir. Bununla birlikte hem Sunni , hem de ?ii ve Alevi ?slam anlayı?ında cok onemli bir yeri vardır; onun, peygamberin Ehli beyt 'inden oldu?u konusunda herkes hemfikirdir. Babası ile 37 yıl, dedesi ile ise 8 yıl birlikte bulunmu?tur. Soyundan gelenlere ?erif denilir.

Do?umu ve aile hayatı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hasan hicret 'ten 3 yıl sonra, miladi 624'te do?mu?tur. Babası Muhammed'in Amcası Ebu Talip'in o?lu Ali, Annesi ise Muhammed'in kızı Fatıma'dır . Hasan, Muhammed'in ilk torunudur, "Guzel" anlamına gelen ismi Muhammed tarafından verilmi?tir.

Hasan'ın cok sık evlenip cok sık bo?andı?ı rivayet edilirdi. Bu yuzden Mıtlak yani bo?ayıcı lakabıyla da anılan Hasan'ın 100'e ^[1] yakın evlilik yaptı?ı rivayet edilir ve ayrıca ?ii alim ?bn ?ehra?ub 250 veya 300 cariyesi oldu?unu belirtmi?tir. ^[2]

?slam Peygamberi Muhammed ile olan ili?kileri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hasan ve karde?i Huseyin dedeleri Muhammed tarafından cok seviliyorlardı, bu iddiayı destekleyen onlarca hadis bulmak mumkundur. Mesela bunlardan birisi; "Hasan ve Huseyin cennet genclerinin efendileridir." hadisidir.

Peygamber Muhammed 'in abasının altına alarak;

"Bunlar benim Ehl-i Beytim'dir; Allah'ım, bunlardan her turlu kusuru uzakla?tır ve bunları tertemiz kıl!" duasını etti?i dort ki?iden biridir.

Mubahele Ayeti 'nde;

"Gelin cocuklarımızı ve cocuklarınızı, kadınlarımızı ve kadınlarınızı, kendimizi ve kendinizi ca?ıralım ve sonra beddua edip yalvaralım da Allah'ın lanetini yalancıların uzerine okuyalım" ayeti gelince Muhammed, Ali, Fatma ve Huseyin ile birlikte onu da yanına ca?ırmı? ve ?u ?ekilde dua etmi?tir:

"Ey Allah’ım! Bunlar benim Ehlimdir."

Halifeli?i ve Muaviye ile catı?ması [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ali, Kufe 'de olduruldukten sonra; Ali'nin taraftarları Hasan’a ba?lılık yemini (biat) ettiler. Bu yemini, Ali ile halifelik icin catı?an ve sava?an Muaviye kendi otoritesine bir tehdit olarak algıladı. Derhal Suriye , Filistin ve Lubnan 'daki ordu komutanlarına sava? hazırlıklarına ba?lamaları icin talimat verdi, di?er yandan da Hasan ile anla?mayı denedi. Hasan'a halifelik iddiasından vazgecmesini bildiren bir mektup gonderdi ve e?er vazgecmezse, istemedi?i sonucların do?aca?ını ve Muslumanların olece?ini bildirdi. Aslında Muaviye icin en iyisi Hasan'ın halifelik hakkından vazgecmesi olacaktı. Cunku Muaviye orduları Hasan'ı sava? meydanında oldurup tum guc Muaviye'nin elinde toplansa bile, Muaviye'nin halife olabilirli?i tartı?ılmaya devam edecekti. Kurnaz bir politikacı olan ve halka ho? gozukmeye calı?an Muaviye icin bu hic de istenilen bir durum de?ildi.

Hasan vazgecmedi ve anla?ma sa?lanamadı. Kimi kaynaklara gore altmı? bin oldu?u iddia edilen Muaviye'nin ordusu Hasan ile sava?mak icin yuruyu?e gecti. Di?er yandan Hasan da kırk bin ki?ilik ordusunu kurmu? ve sava?a hazırdı, iki ordu Sabat yakınlarında kar?ıla?tılar.

Hasan sava? ba?lamadan once Muaviye askerlerine konu?ma yaparak onlara yanlı? yonde olduklarını ve Muaviye'yi haksız goruyorlarsa onun tarafında bulunmamaları gerekti?ini Kur'an ve hadislerden orneklerle anlattı. Hasan'ın teslim olaca?ını sanan bir kısım birlikler, Hasan'a asi oldular ve ona saldırdılar. Hasan yaralandıysa da, yakın korumaları bu saldırıyı puskurtmeyi ba?ardı. Ayrıca Hasan'ın ordu komutanlarından Ubeydullah, Muaviye'nin tarafına gecti.

?ki ordu arasında birkac sonuc getirmeyen carpı?ma ya?andı. Sonunda Muaviye ustun gelemeyece?ini, ustun gelse bile bircok adamını kaybedece?ini anladı. ?ki Kurey? 'li adamını Hasan ve takipcileriyle anla?sınlar diye gorevlendirdi. Hasan yaralanmı?tı ve ordusunun icinde meydana gelen ba?ıbozukluk yuzunden ordusuna pek guvenemiyordu. Sonunda Hasan ve Muaviye bir yerde bir araya geldiler ve anla?tılar. Buna gore:

1-Kufe beytul-mali Hasan'a bırakıldı (5 milyon dirhem)

2-Darabcerd bolgesinin haracı Hasan'a ait olacak.

3-Hasan'ın babası Ali lanetlenmeyecek, en azından Hasan bunu duymayacaktı. ^[3]

Antla?maya gore Hasan, halifeli?i Muaviye'ye devretti, ancak kendisinden sonra hilafeti saltanata dondurmeyecek; bunun yerine isti?are ile ardılının secilmesine izin verecekti. ^[4]^[5]^[6]

Antla?madan sonra Muaviye, biat almak uzere Kufe'ye gitti. Orada Muaviye halka hitap ettikten sonra minbere cıkarak Hasan ?oyle dedi:

“	Ey Irak halkı! Benim gonlum sizden so?udu. Babam Ali'nin sa?lı?ında bunca muhalefetler ettiniz, bir gun onu gamsız bırakmadınız. Nihayet babamı oldurdunuz. Bana da bunca zahmet verdiniz; uzerime hucum eylediniz; beni yaraladınız. Henuz yaram iyile?medi. Malımı ya?maladınız. Ey Irak halkı! E?er siz Ehli beyt 'i peygambere eza kıldınızsa da Allah hıyanette bizimle sizin aranızda hakim ve kafidir. ?u halde ben Muaviye'ye biat ettim. Sizin biatınızdan bizar oldum.	?

^{[
kaynak belirtilmeli
]}

Oldurulmesi ve son yılları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?ii kaynaklara gore Muaviye hilafetinin onuncu yılında, Hasan'ın varlı?ından iyice rahatsız olmu? ve Hasan’ı oldurme fikirlerine kapılmı?tır, di?er yandan da hilafeti o?lu Yezid 'e bırakmanın yollarını aramaktadır ve gizliden o?lu icin biat almaya ba?lamı?tır. Muaviye bir yandan da, Hasan'ın karısı olan E?'as bin Kays kızı Cude'ye, kocasını zehirledi?i takdirde onu yakında halife olacak o?lu Yezid ’le evlendirece?ini soylemi? ve bu haberle birlikte yuz bin dirhem gondermi?tir. Cude, babası E?as'ın da kendisini yonlendirmesiyle, Hasan'ı zehirlemi?tir.

Sunni kaynaklara gore ise Yezid bin Muaviye tarafından evlendirilmek vaadiyle kandırılan e?lerinden Ca'de bint E?' as b. Kays tarafından zehirlendi. ^[8]^[9] Hasan bu zehirlemenin kar?ısında kırk gun a?ır bir ?ekilde hasta yattı. Hasan, hicretten 50 yıl sonra Safer ayı'nda, kendisine verilen kuvvetli zehir kar?ısında ci?erleri parcalanmı? ve olmu?tur.

Defnedilmesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Sunniler 'in Be?inci halifesi, ?ia'nın ?kinci imamı olan ve ?mameti On yıl suren Hasan, karde?i ve vasisi Huseyin tarafından gusul verilip, kefenlenmi? ve iste?i uzerine dedesi Muhammed ’in yanına gomulmek uzere cenazesi yola cıkarılmı?tır.

?ii kaynaklara gore bunu haber alan Birinci halife Ebu Bekir 'in kızı ve Muhammedin hanımı Ay?e binti Ebu Bekir bunu engellemi? ^[10] ve Muaviye tarafından atanmı? Medine yoneticileri askerleriyle, cenazeyi oklayarak, Hasan'ın dedesi yanına gomulmesine izin vermemi?lerdir.

Sunni kaynaklara gore ise Ebubekir'in kızı Ai?e izin vermi? ancak Mervan bin Hakem Muhammed'in yanına gomulmesini engellemi?tir. ^[11] Taraftarları ve karde?i Huseyin, Hasan'ı Baki Mezarlı?ı ’na defnetmi?lerdir.

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ TDV ?slam Ansiklopedisi, cilt: 16, sayfa: 283
^ ?bn ?ehra?ub, Menakıbu Ali Ebi Talib, Necef 1956, III, 192
^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 28 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Eylul 2020 .
^ The Shi'ite Religion: A History of Islam in Persia and Irak . BURLEIGH PRESS. 1933. ss. 66-78.
^ The Origins and Early Development of Shi’a Islam; Chapter 6 . Oxford University Press. 2002. ISBN 978-0195793871 .
^ Sulh al-Hasan (The Peace Treaty of al-Hasan (a)) . Qum: Ansariyan Publications. 25 Aralık 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 30 Aralık 2013 .
^ History of the Cemetery of Jannat al-Baqi ^{[
olu/kırık ba?lantı
]}
^ ?bnu'I-Esir, el-Kamil, lll. 460
^ Suyuti, s. 192
^ "?eyh Saduk, "?lelu?-?erai", c. 1, s. 221, hadis 1" . 13 A?ustos 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 12 A?ustos 2013 .
^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 1 Temmuz 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 29 Haziran 2015 .

Abdulbaki Golpınarlı , Nehc'ul Bela?a - Ali ,
Abdulbaki Golpınarlı , Tarih boyunca islam mezhepleri ve ?iilik, (1979)

?ii ?slam unvanları
Hasan bin Ali Beni Ha?im
Once gelen Ali bin Eba Talib Merkedi Dorduncu Hulefa-i Ra?idin	Be?inci Sunni ?slam Ra?id Halifesi Hasan el-Mucteba 661 - 661	Sonra gelen Muaviye bin Ebu Sufyan
Once gelen Ali el-Murteza ?lk Musta‘liyye , Birinci Nizar’iyye Birinci Keysan’iyye / Zeyd’iyye / ?sna‘a?er’iyye ?i?a ?slam ?mamı	Hasan el-Mucteba Birinci Musta‘liyye ?kinci Keysan’iyye / Zeyd’iyye / ?sna‘a?er’iyye ?i?a ?slam ?mamı 661 - 669	Sonra gelen Huseyin Seyyid’us-?uheda ?kinci Musta‘liyye / Nizar’iyye Ucuncu Keysan’iyye / Zeyd’iyye / ?sna‘a?er’iyye ?i?a ?slam ?mamı

[1] TDV ?slam Ansiklopedisi, cilt: 16, sayfa: 283

[2] ?bn ?ehra?ub, Menakıbu Ali Ebi Talib, Necef 1956, III, 192

[3] "Ar?ivlenmi? kopya" . 28 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Eylul 2020 .

[Donaldson-4] The Shi'ite Religion: A History of Islam in Persia and Irak . BURLEIGH PRESS. 1933. ss. 66-78.

[Jafri-5] The Origins and Early Development of Shi’a Islam; Chapter 6 . Oxford University Press. 2002. ISBN 978-0195793871 .

[autogenerated2-6] Sulh al-Hasan (The Peace Treaty of al-Hasan (a)) . Qum: Ansariyan Publications. 25 Aralık 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 30 Aralık 2013 .

[7] History of the Cemetery of Jannat al-Baqi ^{[
olu/kırık ba?lantı
]}

[8] ?bnu'I-Esir, el-Kamil, lll. 460

[9] Suyuti, s. 192

[10] "?eyh Saduk, "?lelu?-?erai", c. 1, s. 221, hadis 1" . 13 A?ustos 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 12 A?ustos 2013 .

[11] "Ar?ivlenmi? kopya" . 1 Temmuz 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 29 Haziran 2015 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

g t d Ali 'nin nesli
Cocukları	Hasan ? Huseyin ? Muhsin ? Zeyneb ? Ummu Gulsum ? Abbas ? Cafer ? Abdullah ? Osman ? Ubeydullah ? Ebu Bekir ? Muhammed ? Yahya ? Muhammed el-Asgar ? Omer ? Rukıyye ? Muhammed el-Evsat · Ummu’l-Hasan ? Remle ? Ummu H?ni ? Meym?ne ? Kucuk Zeyneb ? Kucuk Remle ? Kucuk Ummu Gulsum ? Fatıma ? Umame ? Hatice ? Ummu'l-Kiram ? Ummu Seleme · Ummu Cafer ? Cumane ? Nefise
Torunları	Kasım · Abdullah ? Zeyyid ? Ebu Ha?im ? Ali el-Ekber ? Zeynelabidin ? Cafer ? Sakine ? Fatıma ? Rukiyye
Torun cocukları (2. ku?ak)	Hasan bin Zeyyid ? Muhammed el-Bakır ? Zeyd bin Ali
Torun cocukları (3. ku?ak)	Ca'fer es-Sadık