Hasan Ferit Alnar (11 Mart 1906 - 26 Temmuz 1978), Turk bestecidir. Turk Be?leri arasında yer alır.

Cok Sesli Turk muzi?i giri?iminin urunu oncu be? Turk bestecisinden birisidir. Klasik Turk muzi?i ogeleriyle Batı muzi?i tekniklerini ba?da?tırma calı?malarıyla tanınır. Kanun ve Yaylı Sazlar Orkestrası ?cin Koncerto , Viyolonsel Koncertosu en onemli eserlerindendir.

1946- 1952 yıllarında Cumhurba?kanlı?ı Senfoni Orkestrası ?efi, 1955-1960 yılları arasında Devlet Tiyatroları bunuyesindeki Ankara Operası'nın Genel Muzik Muduru olarak gorev yaptı. 1961 yılında emekli olduktan sonra bir sure Viyana 'da ya?ayan ve Orta Avrupa kentlerinde konserler yoneten Alnar, 1964’te Ankara'ya donerek 1978'deki olumune kadar Ankara Devlet Konservatuvarı 'nda armoni, form bilgisi ve orkestralama dersleri vermi?tir.

Ya?amı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ailesi ve genclik yılları

1906 yılında ?stanbul'un Sarachane semtinde do?du. ^[1] Babası PTT Genel Muduru Huseyin Bey, annesi Saime Hanım’dır. Ailenin ilk cocu?udur; karde?i Orhan Alnar kendisinden altı ya? kucuktur.

Annesi Saime Hanım kanun ve ud calmakta; ailenin koruyucusu ve en yakını durumundaki amcası Galip Alnar da ud calmakta; Turk musikisi cevresinde tanınmakta idi. Ferid Alnar'ın ustun muzik ve matematik yetene?i erken ya?ta ortaya cıktı. Cok genc ya?ta evde gordu?u geleneksel sanat muzi?i terbiyesinin yanında 8 ya?ında iken ailesinin yabancı bir dil o?renmesi icin kendisini gonderdi?i Alman okulu'nda cok sesli muzikle tanı?tı. Ancak cocukluk ve ilk genclik yılları once kanun, sonra hem kanun hem klasik kemence calan bir sanatcı olarak ?ekillendi. ^[1] ?lk beste denemelerini erken ya?larında yaptı. On uc ya?ında ilk eseri Tahirbuselik makamındaki "longa"yı; on altı ya?ında iken " Kelebek Zabit " adlı tek sesli opereti besteledi. ^[2]

Fahri Kopuz'un kurdu?u Daruttalim-i Musiki adlı muzik toplulu?una lise yıllarında iken katıldı; bu toplulukta be? yıl kanun ve kemence caldı. Kanuni Ferit Efendi olarak tanınan Ferit Alnar, Beyazıd-?ehzadeba?ı'ndaki kıraathanelerde programlı konserler verdi. Daha sonraki yıllarda bu toplulukla du?unlerde, davetlerde, gazinolardaki fasıl ve e?lencelerde sahneye cıktı; ?zmir ve di?er batı Anadolu kentlerine, Kahire, Berlin gibi dı? merkezlere seyahat etti ve konserler verdi. ^[1] Berlin'de Alman Polydor firması icin birkac plak doldurdu. Bu donemde bestecilik yetene?ini de geli?tirerek 10 Saz Semaisi'ni besteledi ve 1923 yılında bastırdı. Bu, onun basılan ilk eseri oldu.

1923'te geleneksel Turk sanat muzi?inin unlu bestecisi Huseyin Sadettin Arel 'i tanıması ve ondan armoni dersleri almaya ba?laması, ya?amında bir donum noktası oldu. ^[2] Fasıl konserleri dı?ındaki zamanını cok sesli muzi?i o?renmeye, beste yapmaya ayırdı. Arel bir yıl sonra ?zmir'e gidince cok sesli muzik yazı tekni?ini o?renmeye devam etmek icin cok sesli muzik alanında donemin tanınmı? isimlerinden olan Edgar Manas 'tan uc yıl armoni, kontrpuan, fug ve piyano dersleri aldı. ^[1]

O?renim yılları

Muzik ya?amı devam ederken bir yandan da ?stanbul Sultanisi 'nde o?renim gordu; onuncu sınıfta sınavla Guzel Sanatlar Akademisi'nde mimarlık bolumune gecti. Berlin seyahatlerinin birinde Berlin Yuksek Okul muduru ve besteci Franz Schreker ile tanı?an sanatcı; cok sesli bestelerinin Schreker'in ilgisini cekti?ini gorunce, bitirmek uzere oldu?u mimarlık e?itimini bıraktı ve 1927'de annesi ve karde?i ile birlikte Viyana'ya yerle?ti. Viyana Devlet Muzik Akademisi'nin bestecilik bolumunde Joseph Marx'ın o?rencisi oldu, ardından Oswald Kabas ile orkestra ?efli?i calı?tı. Viyana yıllarında tamamen cok sesli muzi?e yonelen sanatcı, ilk cok sesli eselrlerini o?renimi sırasında yazdı. O?renim yıllarında yaptı?ı Turk Suiti (1928), Trio Fantezi (1928), Keman ve Piyao icin Sut (1930) gibi besteler Viyana'da ve ?stanbul'da seslendirildi. ^[1]

Viyana'daki o?renim yıllarında Paris'e giderek film muzi?i alanına girdi. ^[1] Muhsin Ertu?rul ile tanı?arak 1931 yapımı ?stanbul Sokakları 'nda filminin muzi?ini yaptı. Muhsin Ertu?rul'un bir operet bestelemesini istemesi uzerine, ?stanbul'da gecirdi?i 1931-1932 kı? tatili sırasında Galip Arcan 'ın Yalova Turkusu adıyla uyarladı?ı bir Fransız komedisinin muzi?ini besteledi; boylece muzikli komedi yazan ilk Turk bestecisi oldu. Darulbedayi tarafından sahnelenen eserin orkestrasyonunu ve provalarını yaptı.

Muzik ya?amı

Alnar, 1932'de Turkiye’ye dondu ve dort yıl boyunca hem ?stanbul ?ehir Tiyatrosu 'nda orkestra ?efli?i, hem de Belediye Konservatuvarı’nda muzik tarihi hocalı?ı yaptı. Bu yıllarının en onemli yaratısı " Prelud ve Dans " adlı eseridir. Eser, 3 Nisan 1935'te Viyana Senfoni Orkestrası tarafından Alnar'ın hocası Oswald Kobasto tarafından seslendirildi. Aynı yıl yazdı?ı " Sekiz Piyano Parcası " adlı eserini, eski o?retmeni Huseyin Saadettin Arel'e ithaf etti. ^[1]

1936'da Cumhurba?kanlı?ı Senfoni Orkestrası ’na (Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrası) ?ef olarak atandı ve Ankara’da ilk opera temsilerini hazırladı. 1940'ta Carl Ebert 'in sahneye koydu?u Tosca operasının ikinci sahnesini yoneterek opera ?efli?ine ba?ladı. 1941'de Madam Butterfly operasını ilk Turkce sozlu buyuk opera temsili olarak yonetti. 1940'larda sahnelenen operaların buyuk bolumunu ya tek ba?ına ya da ikinci bir ki?iyle birlikte Turkceye uyarladı. Bu ?ekilde 13 yılda Turkceye altı buyuk opera kazandırdı. ^[1]

Viyolonsel koncertosu Hasan Ferid Alnar'ın onemli eserlerindendir. Alnar’a viyolonsel koncertosu yapıtı besteleme ilhamını, 1938 yılında Nazi tehlikesinden kacarak Turkiye’ye gelip Cumhurba?kanlı?ı Senfoni Orkestrası’nda calmaya ba?layan cello solisti David Zirkin vermi?tir. Alnar, Zirkin ile surekli goru? alı?veri?i icinde besteledi?i eserini, yakın dostu olan Zirkin’e adamı?tır.Viyolonsel Koncertosu ilk kez 15 ?ubat 1943’te viyolonselci David Zirkin tarafından Riyaseti Cumhur Orkestrası e?li?inde seslendirilmi?tir.

Cumhurba?kanlı?ı Filarmoni Orkestrası’nın ?efi Dr. Praetorius’un ani olumu uzerine, orkestranın ?efli?ini 1946 yılında ustlenen Alnar, altı yıl boyunca surdurdu?u bu gorevi, sa?lı?ının bozulması dolayısıyla bıraktı. 1944 yılında yazmaya ba?ladı?ı " Kanun ve Yaylı Calgılar icin Koncerto sunu 1951 yılında tamamladı. Eser, 1951'de Viyana'da, 1958'de Ankara'da seslendirildi. Besteci koncertosunu 1970 yılında kendisi seslendirmi?tir. ^[1]

1949 yılında film muzi?i alanına donerek Cahide Sonku 'nun Vatan ve Namık Kemal filminin, 1953 yılında Muhsin Ertu?rul'un Halıcı Kız filminin muziklerini yaptı. ^[3]

1940'lı yıllarda evlendi?i ve hazırladı?ı hemen tum operalarda soprano ba?rollerini ustlenen e?i Ayhan Aydan ile evlili?i 1952'de sonlandı. 1957'de Avusturyalı Hilde Hussl (daha sonra Sevin Alnar adını aldı) ile evlendi. ^[1]

Alnar, 1955-1960 yılları arasında Opera'nın Genel Muzik Muduru olarak gorev yaptı. 1961'de emekli oldu ve e?iyle Viyana 'ya yerle?ti. Bu tarihten sonra Munih Filarmoni, Viyana Senfoni, Sttugart Radyo, Atina Senfoni, Sofya Senfoni gibi orkestraları konuk ?ef olarak yonetti. ^[4]

Aydan Aydan ile evlili?inden olan 1947 do?umlu o?lu Aydın'ın 1964'te Londra'da intiharı onu derinden sarstı. 1964'te yurda dondu ve ya?amını ba?kentte surdurdu. 1968'de bir bankanın sipari?i uzerine Yunus Emre seminerinde seslendirilmek uzere 10 Yunus Emre ?lahisi Koro Suiti adlı yapıtını besteledi. 40. yıl jubilesini 17 Nisan 1970 gunu Ankara'da Devlet Konser Salonu'nda yaptı.

Son eseri, 1973 yılında yazdı?ı konu?ma ve orkestra icin: " Senfonik Parca"' adlı bestesidir. Eser, 16 Kasım 1973'te seslendirildi. ^[1]

Belirsiz bir rahatsızlıktan dolayı 27 Temmuz 1978 gunu Ankara'da hayatını kaybetti.

Bestecili?i [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Turk Be?leri 'nin icinde yer alan Alnar, teksesli Turk Muzi?inden yeti?mi? olmasıyla ayrı bir yere sahiptir.

Yapıtlarında Klasik Turk muzi?i bilgisinden buyuk olcude yararlanan Alnar’ın bu acıdan en cok dikkati ceken yapıtı, 1944-1951 yılları arasında besteledi?i Kanun ve Yaylı Sazlar Orkestrası ?cin Koncerto 'dur. ?lk kez 1958’de yaylı sazlar dortlusu e?li?inde Ferit Alnar tarafından Ankara’da seslendirilen yapıt, daha sonra Cem Mansur yonetimindeki orkestra e?li?inde Ruhi Ayangil tarafından uzuncalara kaydedildi. Bu koncertoyla , Turkiye’de ilk kez geleneksel bir calgıyı "solo" olarak de?erlendirmi?tir.

Turk halk muzi?ine de ilgi gosteren Hasan Ferit Alnar, halk muzi?i gereclerini orne?in “Prelud ve iki Dans” adlı orkestra yapıtında kullanmı?tır. Bestecinin en cok seslendirilen yapıtlarından bir ba?kası da "Viyolonsel Koncertosu" dur. Sanatcı, Turkiye’de cekilen tumuyle renkli ilk film olan Halıcı Kız’ın muzi?ini de bestelemi? ve kanunu kendisi seslendirmi?tir. Klasik Turk muzi?i alanındaki besteleri ise son donemde sık sık seslendirilmeye ba?lamı? ve kayıtları yayınlanmı?tır.

Kanun Koncertosu hakkında

Ferid Alnar daha once tasarladı?ı bu koncertoyu 1946 yılında Roma 'da bulundu?u sıralarda yazmaya ba?lamı? ve ertesi yıl Ankara'da tamamlamı?tır. Kanun Koncertosu, ilk defa 1951 yılında Viyana Radyosu'nda Viyana Filarmoni Orkestrası e?li?inde icra edilmi? ve yayınlanmı?tır. Alnar, daha sonraları koncertonun ucuncu bolumunu be?enmeyerek bu bolumu yeniden yazmı?tır.

Eserin ilk bolumunun teması Giriftzen Asım Bey'in "Rast Pe?rev"inden esintilidir. Kadansta kanun taksimi sergilendikten sonra, ana temanın tekrarlanmasıyla bu bolum biter. ?kinci bolum, kanun ve orkestranın diyalo?unu saba makamının etkisinde mistik bir hava ile surdurur. Hareketli ucuncu bolumde, ana tema kanun ve orkestra tarafından birlikte i?lenerek Rast Pe?revi'ne ula?an cizgilerle sona erer.

Eser bestecisinin dı?ında Ruhi Ayangil (1988, Ankara) ve Tahir Aydo?du (1997, ?stanbul, ?stanbul Devlet Senfoni Orkestrası veya 20-21 Kasım 1998, Cumhurba?kanlı?ı Senfoni Orkestrası) tarafından seslendirilmi?tir. 7 Aralık 1998'de, SCA Vakfı'nın duzenledi?i odul toreni ile 1998 yılının en de?erli odulu, Cumhurba?kanımız tarafından Hasan Ferit Alnar'a verilmi?, bu odul toreni sonrası koncerto, Anadolu Yaylı Calgılar Dortlusu ve Tahir Aydo?du tarafından tekrar seslendirilmi?tir. Tahir Aydo?du'nun solistli?inde, koncerto, di?erleri yanında, 26-27 ?ubat 1999'da ?zmir Devlet Senfoni Orkestrası ile ve 12 Haziran 2009'da Bilkent Senfoni Orkestrası ile yeniden icra edilmi?tir. Kanun Koncertosu 8 Nisan 2015 University of Texas at Austin'deki Bates Konser Salonu'nda Tahir Aydo?du tarafından Amerika'da ilk kez seslendirildi.

Eserleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Oda ve sahne muzikleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Trio, “ Fantezi ”, 1920
• “ Suit ”, keman ve piyano icin, 1930.
• Yaylılar Kuarteti, 1933.
• “ Yalova Turkusu ”, 1932.
• “ Sarı Zeybek ”, 1932.
• “ Goethe’nin meso'Faust ”u uzerine muzik, 1944.

Film ve geleneksel muzik eserleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• “ ?stanbul Sokakları ”, 1931. (Film Muzi?i)
• “ Namık Kemal ”, 1949. (Film Muzi?i)
• “ Halıcı kız ”, 1953. (Film Muzi?i)
• “ Kelebek Zabit ”, tek sesli operet, 1922.
• “ On Saz Semaisi ”, 1926.
• “ Bayati Araban Pe?rev ”, 1927.
• “ Bayati Araban Saz Semaisi ”, 1927.
• “' Segah Pe?rev ”, 1927.
• “ Sozsuz Romans ”…

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Alnar, biyografi 27 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• Alnar, biyografi

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Sanatcının Dunyası programında Hasan Ferit Alnar kendisini anlatıyor