H.264 bir goruntu sıkı?tırma standardıdır ve MPEG-4 Bolum 10 ya da MPEG-4 AVC ( Advanced Video Coding ) in muadilidir. 2008 yılı itibarıyla, ITU-T , Video Coding Experts Group ( VCEG ), ISO / IEC (International Organization for Standardization/International Electrotechnical Commission) icindeki Moving Picture Experts Group (MPEG) tarafından olu?turulan Birle?ik Video Ekibi ( ?ngilizce :  "Joint Video Team (JVT)" ) tarafından geli?tirilen en son blok-yonelimli hareket-kompanzasyonuna dayalı cozucu standardıdır. ITU-T H.264 ve ISO/IEC MPEG-4  Bolum 10 standartları (resmi adı, ISO/IEC 14496-10) birlikte surdurulmektedir, dolayısıyla aynı teknik iceri?e sahiptirler. Standartın ilk nihai taslak metni Mayıs 2003'te tamamlanmı?tır.

Genel [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

H.264/AVC projesinin amacı di?er mevcut standartlara gore oldukca du?uk bit oranlarında ( Ornek: MPEG-2 , H.263 ya da MPEG-4 Bolum 2' ye gore yarı yarıya bit oranı) ve gercekle?tirilmesi a?ırı pahalı olacak karma?ık tasarımlar gerektirmeden iyi goruntu kalitesi sa?layacak bir standart yaratmaktı. Bir di?er hedef de yeterli esneklik sa?layarak standardın televizyon yayınları, DVD depolama, RTP / IP paket a?ları ve ITU-T coklu ortam telefon sistemleri gibi, du?uk ya da yuksek bit oranları, du?uk ya da yuksek cozunurlukte goruntu ihtiva eden geni? bir a?lar ve sistemler yelpazesinde calı?abilmesi ve geni? bir uygulama ce?itlili?ine sahip olmasıydı.

H.264 aslında, bolumleri a?a?ıda listelenen profiller olan bir standartlar ailesidir. Herhangi bir cozucu bu profillerden en az birini cozer, ancak her birini cozmek zorunda de?ildir. Cozucu teknik ozelliklerinde hangi profillerin cozulebildi?i tanımlanır.

H.264/AVC'nin ilk surumunun standardizasyonu Mayıs 2003'te tamamlanmı?tır. Sonrasında JVT tarafından, Fidelity Range Extensions (FRExt) olarak bilinen eklentiler yayınlanmı?tır. Bu eklentiler yukseltilmi? ornekleme bit derinli?ini ve YUV 4:2:2 ve YUV 4:4:4 ornekleme yapılarını da iceren daha yuksek cozunurluklu renk bilgisini destekleyerek daha yuksek kalitede goruntu kodlamayı imkanlı hale getirmi?tir. Fidelity Range Extensions projesi ile ayrıca 4x4 ve 8x8 tam sayı cevrimleri arasında uyumlu anahtarlama, kodlayıcıya ozgu algısal kuantizasyon a?ırlık matrisleri, resimler-arası etkin kayıpsız kodlama ve ilave renk uzayları deste?i gibi ozellikler de eklenmi?tir. Fidelity Range Extensions tasarım calı?maları Temmuz 2004'te tamamlandı ve Eylul 2004'te de yayımlandı.

Daha yeni eklentiler arasında a?ırlıklı olarak profesyonel uygulamalara yonelik be? yeni profil eklenmesi, ileri gam renk uzayı deste?i, ilave goruntu oranı gostergeleri, iki farklı tipte "tamamlayıcı geni?letilmi? bilgi" tanımlanması (post-filter hint ve tone mapping) ve endustriden gelen geri beslemeye gore farklı olarak tasarlanması gerekti?i gorulen bir FRExt profilinin iceri?inin daraltılması sayılabilir.

H.264/AVC Ek G'de belirlendi?i ?ekliyle " Olceklendirilebilir goruntu kodlaması "( ?ngilizce :  "Scalable Video Coding" ), alt-bit akıntıları( ?ngilizce :  "sub-bitstream" ) ihtiva eden H.264/AVC'ye uygun bit akıntıları( ?ngilizce :  "bitstream" ) kurulmasına olanak verir. Gecici bit akıntısı olceklendirmesi (orijinal bit akıntısından daha kucuk gecici ornekleme oranına sahip bir alt- bit akıntısı olması durumu) icin alt-bit akıntısı turetilirken orijinal bit akıntısından butun eri?im uniteleri cıkartılır. Uzamsal ve kaliteli bit akıntısı olceklendirmesi icin alt-bit akıntısı turetilirken orijinal bit akıntısından NAL ( Network Abstraction Layer ) cıkartılır. Bu durumda etkili kodlama icin " katmanlar arası kestirme " yani du?uk uzamsal cozunurluk ya da kalitedeki sinyal verileri kullanılarak daha yuksek uzamsal cozunurluk ya da kalitedeki sinyalin olu?turulması yontemi kullanılır. " Olceklendirilebilir goruntu kodlaması " eklentisi Kasım 2007'de tamamlanmı?tır.

ITU-T adlandırma sistemine gore H.264, standardın H.26x serisi Video Coding Experts Group ( VCEG ) goruntu kodlama standartlarının bir parcası oldu?unu ifade eder; MPEG-4 AVC adı ise ISO / IEC ve MPEG isimlendirme sistemlerine gore standardın MPEG-4 standartlar dizisi olarak da bilinen ISO/IEC 14496'nın 10uncu bolumu (Advanced Video Coding) oldu?unu ifade eder. Standart ITU-T icinde yurutulen H.26L adlı bir VCEG geli?tirme projesinin devamı olarak VCEG ve MPEG'in ortak calı?ması ile geli?tirilmi?tir. Bu sebeple ortak mirası yansıtan H.264/AVC, AVC/H.264, H.264/MPEG-4 AVC ya da MPEG-4/H.264 AVC adlarıyla atıfta bulunulması yaygındır. ITU-T tarihcesini yansıtan H.26L adı daha az yaygın olmakla birlikte hala kullanılmaktadır. Zaman zaman standardı geli?tiren "Birle?ik Video Ekibi(JVT)" ne atfen "JVT cozucusu" de denildi?i gorulur. (Bu ce?it ortak geli?tirme calı?maları oldukca yaygındır. Orne?in MPEG-2 video cozucusu standardı da MPEG ve ITU-T arasındaki ortak calı?ma ile olu?turulmu?tur ve ITU-T camiası icinde H.262 olarak bilinir. ^[1] )

Ozellikler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

H.264/AVC/MPEG-4 Bolum 10 goruntuyu mevcut standartlardan cok daha etkin bir bicimde sıkı?tırmaya yarayan ve cok farklı a? ortamlarında uygulama esnekli?ine olanak sa?layan bir dizi yeni ozellik icerir. Bazı temel ozellikleri ?unlardır:

• A?a?ıdaki ozelliklere sahip coklu resim, resimler-arası kestirme:
  • Onceden kodlanmı? resimleri, bazı durumlarda 16 referans cerceve (orgulu kodlamada ( ?ngilizce :  "interlaced coding" ) 32 referans alanı) kullanılmasına olanak vererek mevcut standartlardan cok daha esnek bir bicimde referans alabilme. Mevcut standartlarda bu tipik olarak bir ya da geleneksel "B-goruntusu" nde ( ?ngilizce :  "Bi-predictive pictures" ) oldu?u gibi en fazla ikidir. Bu ozellik genellikle pek cok goruntude bit oranı ve kalite olarak pek de fazla olmayan bir miktar iyile?me sa?lar. Fakat ozellikle, tekrarlanan hareket iceren, ileri ve geri hareketli ya da cıplak arka planlı sahnelerde bir yandan netli?i koruyarak di?er yandan bit oranını ciddi olarak du?urebilir.
  • 16×16ya kadar buyuklukte ya da 4x4e kadar kucuklukte olabilen bloklarla yapılan "De?i?ken blok buyuklu?une sahip hareket kompanzasyonu"( ?ngilizce :  "Variable Block-Size Motion Compensation (VBSMC)" ) hareketli bolgelerin hassas olarak bolumlenmesini sa?lar. 16×16, 16×8, 8×16, 8×8, 8×4, 4×8 ve 4×4 boyutundaki parlaklık kestirme bloklarını destekler ve bunların pek co?u tek bir makroblok icinde birlikte kullanılabilir. Renk kestirme blokları ise kullanılan renk alt-orneklemesine ba?lı olarak goreceli olarak daha kucuktur.
  • 16 adet 4x4 kısımdan olu?an bir B makroblo?undaki gibi an fazla 32 adet olacak ?ekilde her makroblok icin birden fazla hareket vektoru kullanabilme (kısım ba?ına bir ya da iki). Her bir 8x8 ya da daha buyuk kısım alanındaki hareket vektorleri farklı referans resimlere i?aret edebilir.
  • B-cercevesi icinde I-makroblo?u da dahil her makroblok tipini kullanabilme kabiliyeti. B-cercevesi kullanılırken cok daha etkili kodlama sa?lar. Bu ozellik dikkat cekici bicimde MPEG-4 ASP ye dahil edilmemi?tir.
  • Daha keskin altpiksel hareket kompanzasyonu icin yarım-piksel parlaklık ornek kestirmelerinin turetilmesinde 6-tap filtreleme kullanılması. ??lemci kapasitesinden tasarruf icin ceyrek-piksel hareket yarım-piksel de?erlerinin do?rusal interpolasyonu ile turetilir.
  • Hareket kompanzasyonu icin hareketli alanların hassas tanımlanmasına olanak veren ceyrek-piksel hassasiyeti kullanımı. Renk icin cozunurluk tipik olarak yatayda ve du?eyde yarıya indirilir, bu nedenle renkteki hareket kompanzasyonunda sekizdebirlik renk pikseli grid unitesi kullanılır.
  • Bir kodlayıcının hareket kompanzasyonu yaparken bir olcekleme ve ofset tanımlayabilmesini sa?layan ve bu sayede kararma, aydınlanma ve resim geci?leri gibi ozel durumlarda kayda de?er bir performans artı?ı sa?layan a?ırlıklı kestirme yontemi kullanımı. Bu yontem B-cerceveleri icin dahili ve P-cerceveleri icin harici a?ırlıklı kestirmeyi kullanır.
• MPEG-2 Bolum 2'deki "sadece-DC" kestirmesi ve H.263v2 ile MPEG-4 Bolum 2'deki donu?um katsayısı kestirmesinden farklı olarak cerceve ici kodlamada kom?u blokların kenarlarından yararlanılarak uzamsal kestirme kullanılır. Bu parlaklık kestirmesinde 16×16, 8×8 ve 4×4 blok boyutlarını kapsar (her makroblok icinde sadece bir tip kullanılabilir).
• Kayıpsız makroblok kodlaması:
  • ?cinde goruntu verisi orneklerinin do?rudan gosterildi?i, ozel bolgelerin kusursuz gosterilmesine ve her makroblok verisi icin kodlanmı? veri miktarına kesin bir sınır konulabilmesine olanak veren kayıpsız bir "Pulse Code Modulation (PCM)" makroblok gosterim modu.
  • PCM'e gore daha az bit kullanarak ozel bolgelerin kusursuz gosterimine olanak veren bir geli?tirilmi? kayıpsız makroblok gosterim modu.
• Esnek orgulu-tarama goruntu kodlama ozellikleri:
  • Alan modunda 16x16 makrobloklara izin veren, cerceve olarak kodlanmı? resimler icin bir makroblok cifti yapısı kullanan "makroblok uyumlu cerceve-alan kodlaması"( ?ngilizce :  "Macroblock-adaptive frame-field (MBAFF) coding" ). MPEG-2 16x8 yarı-makrobloklar kullanmaktadır.
  • Serbest olarak secilmi?, MBAFF cerceveler olarak kodlanmı? resimlerle her biri orgulu kodlanmı? goruntunun tekli alanları(yarım cerceve) olarak kodlanmı? resimlerden olu?an bir karı?ımı icin "resim uyumlu cerceve-alan kodlaması"( ?ngilizce :  "Picture-adaptive frame-field coding (PAFF ya da PicAFF)" )
• Yeni cevrimsel tasarım ozellikleri:
  • Onceki cozuculerde sıkca gorulen parazit salınımları( ?ngilizce :  "ringing" ) en aza indirerek kalıtsal( ?ngilizce :  "residual" ) sinyallerin hassas olarak yerle?tirilmesini sa?layan kesin e?lemeli tam sayı 4x4 uzamsal blok donu?umu. Kavram olarak bilinen "discrete cosine transform (DCT)" tasarımına benzemekle birlikte basitle?tirilmi? ve tam olarak belirtilen kodlamayı verecek ?ekilde iyile?tirilmi?tir.
  • Birbiriyle yuksek oranda ba?ıntılı bolgeleri 4x4 donu?ume gore daha verimli sıkı?tırmayı sa?layan kesin e?lemeli tam sayı 8x8 uzamsal blok donu?umu. Kavram olarak bilinen "discrete cosine transform (DCT)" tasarımına benzemekle birlikte basitle?tirilmi? ve tam olarak belirtilen kodlamayı verecek ?ekilde iyile?tirilmi?tir.
  • Tam sayı donu?um i?lemi icin 4×4 ve 8×8 donu?um blok boyutları arasında uyumlu kodlayıcı secimi olana?ı.
  • DC renk (ve bir ozel durumda parlaklık) katsayılarına uygulanan birinci uzamsal donu?umun "DC" katsayıları uzerinde gercekle?tirilen ikinci bir Hamard donu?umu . Yumu?ak bolgelerde daha da fazla sıkı?tırma sa?lar.
• Kuantizasyon tasarımı:
  • Logaritmik basamak boyutu kontrolu ve ters kuantizasyon skalası. Kodlayıcılara daha kolay bit oranı yonetimi olana?ı sa?lar.
  • Algısal kuantizasyon optimizasyonu icin kodlayıcı tarafından secilen frekansa ozel kuantizasyon skala matrisleri.
• Di?er "discrete cosine transform (DCT)" tabanlı goruntu sıkı?tırma tekniklerinde sıkca gorulen kalıntıları gidermek ve sonuc olarak daha iyi gorsellik ve sıkı?tırma verimi sa?layan "dongu-ici bloklama filtresi".
• Entropi kodlaması tasarımı:
  • "ba?lam uyarlamalı ikili aritmetik kodlaması"( ?ngilizce :  "Context-adaptive binary arithmetic coding (CABAC)" ). Verilen ba?lamdaki olasılıklarını bilerek goruntu akıntısı icindeki sozdizim( ?ngilizce :  "syntax" ) elemanlarını kayıpsız olarak kodlamak icin bir algoritma. CABAC ile veri CAVLC'ye gore daha verimli olarak kodlanabilir ancak cozucu tarafında daha acmak icin daha fazla i?lem gerektirir.
  • "Ba?lam uyarlamalı de?i?ken uzunluklu kodlama"( ?ngilizce :  "Context-adaptive variable-length coding (CAVLC)" ). Kuantize edilmi? donu?um katsayısı de?erlerinin kodlanması icin CABAC'a gore daha az komplike bir alternatiftir. Daha az komplike olmasına ra?men daha fazla ozenilmi? ve katsayıları kodlamada onceki tasarımlardaki metotlardan daha verimli bir algoritmadır.
  • "Exponential-Golomb" (ya da Exp-Golomb) kodlaması. CABAC ya da CAVLC tarafından kodlanmayan pek cok sozdizim elemanı icin ortak, basit ve iyi yapılandırılmı? bir "de?i?ken uzunluklu kodlama"( ?ngilizce :  "variable length coding (VLC)" ).
• Kayıp elastikiyeti ozellikleri:
  • "A? soyutlama katmanı"( ?ngilizce :  "Network Abstraction Layer (NAL)" ) tanımlaması. Aynı goruntu sozdiziminin farklı a? ortamlarında kullanılmasını sa?lar. H.264'un cok temel bir tasarım ozelli?i, MPEG-4'teki "Header Extension Code (HEC)" da oldu?u gibi, ba?lı?ın iki kez tekrarlanmasını ortadan kaldıran mustakil paketler olu?turulmasıdır. ^[2] Bu, ortam akıntısındaki birden fazla dilimle ilgili olan bilgi cozulerek sa?lanır. Yuksek seviye parametrelerin kombinasyonuna " parametre kumesi " denilir. ^[2] H.264'te iki tip parametre kumesi vardır:"Dizi Parametre Kumesi"( ?ngilizce :  "Sequence Parameter Set (SPS)" ) ve "Resim Parametre Kumesi"( ?ngilizce :  "Picture Parameter Set (PPS)" ). Aktif bir "Dizi Parametre Kumesi" kodlanmı? bir goruntu dizisi boyunca de?i?meden kalırken aktif bir "Resim Parametre Kumesi" de kodlanmı? bir resmin icinde de?i?meden kalır. Dizi ve resim parametre kumesi yapıları resim boyutu, uygulanan kodlama modu ve makroblok-dilim e?leme haritası gibi bilgiler icerir. ^[2]
  • Dilim grupları olarak da bilinen "Esnek makroblok duzenlemesi" ( ?ngilizce :  "Flexible macroblock ordering (FMO)" ) ve " iste?e ba?lı dilim duzenlemesi " ( ?ngilizce :  "arbitrary slice ordering (ASO)" ). Resimlerdeki temel bolgelerin( makrobloklar ) gosterim sıralamasını yeniden yapılandırmaya yarayan tekniklerdir. Genellikle hata/kayıp dayanıklılı?ı ozelli?i olarak de?erlendirilirlerse de FMO ve ASO farklı maksatlarla da kullanılabilir.
  • "Veri bolumlendirme"( ?ngilizce :  "data partitioning (DP)" ). Farklı oranlarda hata/kayıp koruması uygulanabilmesi icin onemli ve daha az onemli olan sozdizim elemanlarının farklı paketlere ayrılması.
  • "Tekrarlanan dilimler"( ?ngilizce :  "redundant slices (RS)" ). Kodlayıcıya bir resim bolgesinin (genellikle daha du?uk do?rulukta)ikinci bir gosterimini gonderme olana?ı vererek hata/kayıp dayanıklılı?ını artıran bir ozelliktir.
  • "Cerceve numaralama"( ?ngilizce :  "frame numbering" ). Di?er resimlerin arasına ilave resimler ekleyerek ve a? paket kayıpları ve kanal hatalarından kaynaklanan kayıpları tespit edip bunları gizleyerek gecici olceklendirmeyi etkinle?tirip "alt-diziler" olu?turmaya yarayan bir ozellik.
• SP ve SI dilimleri olarak adlandırılan "anahtarlama dilimleri". Bir kodlayıcının bir cozucuyu goruntu akı?ı bit oranı anahtarlaması ya da ozel calı?ma modları gibi amaclarla surmekte olan bir goruntu akıntısına atlamaya yonlendirmesini sa?lar. Bir cozucu SP/SI ozelli?ini kullanarak bir goruntu akıntısının ortasına atladı?ı zaman anahtarlamadan once referansa olarak farklı resimleri kullanmasına ya da hic referans resim olmamasına bu bolgedeki kodlanmı? resimlerin tam e?leni?ine sahip olabilir.
• Kodlanmı? verinin icinde bulunan ve bit akıntısına rastgele eri?im saylayan, aynı zamanda bayt senkronizasyonunu kaybedebilen sistemlerde bayt konumlandırılmasını kurtarmaya yarayan "ba?langıc kodu"( ?ngilizce :  "start code" ) olarak bilinen ozel bit dizilerinin yanlı?lıkla calı?tırılmasını onleyen basit bir otomatik i?lev mevcuttur.
• "Tamamlayıcı arttırılmı? bilgi"( ?ngilizce :  "Supplemental enhancement information (SEI)" ) ve "goruntu kullanım bilgisi"( ?ngilizce :  "video usability information (VUI)" ). Goruntuyu farklı amaclarla kullanmaya olanak veren ve bit akıntısının icine yerle?tirilebilen ilave bilgilerdir.
• Alfa kompozitleme gibi amaclarla kullanılabilecek yedek resimler.
• Secilmi? profile ba?lı olarak 4:2:0, 4:2:2 ve 4:4:4 monokrom renk alt-orneklemesi deste?i.
• Secilmi? profile ba?lı olarak ornek ba?ına 8'den 14'e kadar ornekleme bit derinlik hassasiyeti deste?i.
• Renk duzlemlerini kendi dilim yapıları, makroblok modları, hareket vektorleri, vs. olan ayrık resimler olarak tek tek kodlayabilme ozelli?i. Kodlayıcıların basit bir paralellik yapısında tasarlanabilmesini sa?lar. Sadece 4:4:4-kabiliyeti olan profillerce desteklenir.
• "Resim sıralaması sayacı". Resim sıralamasının ve cozulmu? resimlerin ornekleme de?erleri sıralamasının zamanlama bilgisinden izole olarak tutulmasını sa?lar. Zamanlama bilgisinin cozulmu? resmin iceri?i bozulmayacak ?ekilde ayrı bir sistem tarafından ta?ınmasını ve kontrol edilip de?i?tirilebilmesini sa?lar.

Bu ozellikler ve ilave daha ba?ka ozellikler H.264'un geni? bir ko?ullar ve uygulama ortamları ce?itlili?i altında onceki herhangi bir standarttan cok daha iyi randıman vermesine yardımcı olur. Ozellikle yuksek bit oranlı ve yuksek cozunurluklu durumlarda H.264 yarı yarıya bit oranıyla sıklıkla MPEG-2 'ye e?it performans sa?lar. ^[3]

Di?er ISO/IEC MPEG goruntu standartlarında oldu?u gibi H.264/AVC'de de ucretsiz indirilebilen bir referans yazılım orne?i mevcuttur. ^[4] Ana amacı kendi ba?ına kullanı?lı bir yazılım olmaktan ziyade H.264/AVC ozelliklerinin orneklerini vermektir. MPEG tarafından birtakım referans donanım geli?tirilmesi calı?maları da surdurulmektedir. Yukarıda belirtilen ozellikler H.264'un tum profillerini kapsayan komple ozellikleridir. Bir cozucu icin 'profil' amaclanan uygulamalardaki gereksinimleri kar?ılaması icin gerekli bir ozellikler kumesidir. Bu da her profilde listelenen ozelliklerin tumunun desteklenmedi?i anlamına gelir. Bir sonraki bolumde H.264/AVC'nin ce?itli profilleri anlatılmı?tır.

Profiller [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

H.264/MPEG-4 AVC standardı, profiller olarak adlandırılan, belirli uygulama sınıflarına hitap eden a?a?ıdaki kabiliyetler kumelerini icerir:

• Yapay Temel Profil ( ?ngilizce :  " Constrained Baseline Profile (CBP) " ): (Standartın onaylanmı? bir bolumu olma surecindedir) Oncelikli olarak du?uk maliyetli uygulamalarda goruntulu konferans ve mobil uygulamalar icin kullanılır. A?a?ıda anlatılan Temel , Ana ve Yuksek profillerin ortak ozelliklerine kar?ılık gelir.
• Temel Profil ( ?ngilizce :  " Baseline Profile (BP) " ): Oncelikli olarak du?uk maliyetli ve sınırlı i?lem kayna?ına sahip olan uygulamalarda goruntulu konferans ve mobil uygulamalar icin kullanılır.
• Ana Profil ( ?ngilizce :  " Main Profile (MP) " ): Yayıncılık ve depolama uygulamalarında esas olarak kullanılmak icin tasarlanan bu profil, bu uygulamalara yonelik Yuksek Profil geli?tirildi?inde onemini yitirmi?tir.
• Geni?letilmi? Profil ( ?ngilizce :  " Extended Profile (XP) " ): Akan goruntu profili olarak amaclanan bu profil goreceli olarak daha yuksek sıkı?tırma kabiliyetine sahiptir ve daha az veri kaybı ile daha iyi sunucu akı?ı anahtarlaması icin bazı teknikler icerir.
• Yuksek Profil ( ?ngilizce :  " High Profile (HiP) " ): Yayıncılık ve disk depolama uygulamaları icin oncelikli profil. Ozellikle yuksek-tanımlı televizyon HDTV uygulamalarına yoneliktir. ( HD DVD ve Blu-ray teknolojilerine uyarlanmı?tır).
• Yuksek 10 Profili ( ?ngilizce :  " High 10 Profile (Hi10P) " ): Bugunun ana kullanıcı urunu yelpazesinin otesinde olacak ?ekilde bu profil Yuksek Profil uzerine ornek ba?ına 10 bite kadar resim cozunurlu?u deste?i eklenerek olu?turulmu?tur.
• Yuksek 4:2:2 Profili ( ?ngilizce :  " High 4:2:2 Profile (Hi422P) " ): Oncelikli olarak orgulu goruntu kodlaması kullanan profesyonel uygulamalara yonelik olan bu profil Yuksek 10 Profili uzerine ornek ba?ına 10 bite kadar resim cozunurlu?u kullanırken 4:2:2 renk alt-orneklemesi deste?i de eklenerek olu?turulmu?tur.
• Yuksek 4:4:4 Kestirmeli Profil ( ?ngilizce :  " High 4:4:4 Predictive Profile " ): Bu profil 4:4:4 renk orneklemesini destekleyecek, ornek ba?ına 14 bit olacak ve ayrıca etkin kayıpsız bolge deste?i ve her resmin 3 ayrı renk duzleminde kodlanmasını sa?layacak ?ekilde Yuksek 4:2:2 Profili uzerine kurulmu?tur.

?lave olarak standart, di?er profillerin basit alt kumelerinden olu?an 4 adet "ic-profil" icerir. Bunlar co?unlukla kamera ve redaksiyon gibi profesyonel uygulamalar icin kullanılır:

• Yuksek 10 ?c Profil ( ?ngilizce :  " High 10 Intra Profile " ): Yuksek 10 Profilinin ic uygulamalara uyarlanmı? hali.
• Yuksek 4:2:2 ?c Profil ( ?ngilizce :  " High 4:2:2 Intra Profile " ): Yuksek 4:2:2 Profilinin ic uygulamalara uyarlanmı? hali.
• Yuksek 4:4:4 ?c Profil ( ?ngilizce :  " High 4:4:4 Intra Profile " ): Yuksek 4:4:4 Profilinin ic uygulamalara uyarlanmı? hali.
• CAVLC 4:4:4 ?c Profil ( ?ngilizce :  " CAVLC 4:4:4 Intra Profile " ): Yuksek 4:4:4 Profilinin ic uygulamalara ve CAVLC entropi kodlamasına uyarlanmı? hali (CABAC'ı desteklemez).

Olceklendirilebilir Goruntu Kodlaması uzantısının bir sonucu olarak standart 3 adet ilave olceklendirilebilir profil icerir:

• Olceklendirilebilir Temel Profil ( ?ngilizce :  " Scalable Baseline Profile " ): Oncelikli olarak goruntulu konferans, mobil ve izleme uygulamalarını hedefleyen bu profil H.264/AVC Temel Profili uzerine kuruludur. ?lave olarak birtakım olceklendirme gerecleri kullanıma sunulmu?tur.
• Olceklendirilebilir Yuksek Profil ( ?ngilizce :  " Scalable High Profile " ): Temel katmanı H.264/AVC Yuksek Profile uygun olmak zorunda olan bu profil oncelikli olarak yayıncılık ve akan goruntu uygulamalarını hedefler.
• Olceklendirilebilir Yuksek ?c Profil ( ?ngilizce :  " Scalable High Intra Profile " ): Yuksek Profil in ic uygulamalara uyarlanmı? hali olan bu profil oncelikli olarak yapımcılık uygulamalarını hedefler.

Seviyeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Standardizasyon kurulu ve tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1998 yılı ba?larında "Video Coding Experts Group" (VCEG - ITU-T SG16 Q.6) "H.26L" adında bir proje uzerine taslak gonderilmesi icin bir ca?rı yayınladı. Projenin amacı mevcut di?er goruntu kodlama standartlarıyla kar?ıla?tırıldı?ında iki katı yuksek verim elde edilebilecek ve geni? bir uygulama alanı olan yeni bir kodlama standardı olu?turmaktı. VCEG'in ba?kanlı?ını Microsoft 'tan Gary Sullivan yapmaktaydı. ?lk taslak A?ustos 1999'da olu?turuldu. 2000 yılında "Heinrich Hertz Institute, Almanya"'dan Thomas Wiegand VCEG e?ba?kanı oldu.

Aralık 2001'de VCEG ve MPEG bir araya gelip kurulu? amacı standardı son haline getirmek olan "Birle?ik Video Ekibi (JVT)"'yi olu?turdular. JVT'ye Gary Sullivan , Thomas Wiegand ve Motorola 'dan Ajay Luthra ba?kanlık etmekteydi. Haziran 2004'te "Fidelity range extensions (FRExt)" projesi sonlandırıldı. Ocak 2005'ten Kasım 2007'ye kadar H.264/AVC'nin "Olceklendirilebilir Goruntu Kodlaması (SVC)" eklentisi uzerinde calı?ıldı. Daha sonra Almanya Aachen Universitesinden Jens-Reiner Ohm yonetim ekibine katıldı. Temmuz 2006'dan beri JVT ucboyutlu ya da cok bakı?acılı televizyona yonelik "Cokbakı?lı Goruntu Kodlama"( ?ngilizce :  " Multiview Video Coding (MVC) " ) uzerinde calı?maktadır.

Surumler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

H.264/AVC surumleri a?a?ıdaki tamamlanmı? revizyonlar, duzeltmeler ve eklentilerden olu?ur (tarihler ITU-T icindeki son onay tarihleridir, bunun yanında ISO/IEC "Uluslararası Standart" olarak onaylanma tarihleri genellikle bunlardan kısa bir sure sonradır). Her surum bir onceki surumden farklılıkları metin olarak icerir. Koyu renkle yazılmı? surumler yayımlanmı? ya da yayımlanması planlanmı?tır.

• 1. Surum (Mayıs 2003) Temel, Geni?letilmi? ve Ana profilleri iceren ilk onaylanmı? surum.
• 2. Surum (Mayıs 2004) ce?itli kucuk de?i?ikliklerden olu?an duzeltme surumu.
• 3. Surum (Mart 2005) Yuksek , Yuksek 10 , Yuksek 4:2:2 ve Yuksek 4:4:4 profillerini iceren Fidelity Range Extensions (FRExt) ana uzantısı eklenmi?tir.
• 4. Surum (Eylul 2005) ce?itli kucuk de?i?iklikler ve 3 adet goruntu oranı gostergesi eklentisi iceren duzeltme surumu.
• 5. Surum (Haziran 2006) Onceden eklenmi? Yuksek 4:4:4 profilinin cıkarılmasına dair eklenti.
• 6. Surum (Haziran 2006) geni?letilmi?-gam renk uzayı deste?i gibi kucuk de?i?iklikler iceren eklenti.
• 7. Surum (Nisan 2007) Yuksek 4:4:4 Kestirmeli ve 4 adet ?c profil ( Yuksek 10 ?c , Yuksek 4:2:2 ?c , Yuksek 4:4:4 ?c ve CAVLC 4:4:4 ?c ) iceren eklenti.
• 8. Surum (Kasım 2007) Olceklendirilebilir Temel , Olceklendirilebilir Yuksek ve Olceklendirilebilir Yuksek ?c profillerinin tanımlandı?ı "Olceklendirilebilir Goruntu Kodlaması (SVC)"'nı iceren eklenti.
• 9. Surum (Ocak 2009) Kucuk de?i?klikler iceren duzeltme surumu.

Planlanan eklentiler:

• "Cokbakı?lı Goruntu Kodlama"( ?ngilizce :  " Multiview Video Coding (MVC) " )'yi iceren eklenti -ilk taslak Ekim 2008'de, ikinci taslak ?ubat 2009'da onaylandı.

Patent ruhsatlandırması [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yazılım algoritmaları ile ilgili patentlerin tanındı?ı ulkelerde H.264/AVC standardını kullanarak urun geli?tiren ureticiler kullandıkları patentli teknolojiler icin lisans ucreti odemek zorundadırlar. Bu durum aynı zamanda Temel Profil icin de gecerlidir. ^[5] MPEG standardizasyon kurulu?uyla herhangi bir ba?lantısı olmayan ozerk bir kurulu? olan "MPEG LA" bu standart icinde uygulanan patentlerin ve aynı zamanda MPEG-2 Bolum 1 Systems, MPEG-2 Bolum 2 Video, MPEG-4 Bolum 2 Video ve di?er teknolojilerin icindeki patent havuzunu yonetmektedir.

2005 yılında US Patent 5,452,104 ^[6] ve 5,576,767 ^[7] nolu patentlerin hak sahibi Qualcomm firması, H.264 goruntu sıkı?tırma standardına uygun urunler piyasaya surerek patent haklarını ihlal etti?i gerekcesiyle Broadcom firması aleyhine Amerikan bolge mahkemesinde dava acmı?tır. ^[8] 2007 yılında Bolge Mahkemesi Qualcomm'un Mayıs 2003'te H.264 standardının yayınlanmasından once JVT'ye teslim etmedi?i icin bu patentlerin ba?layıcı olmadı?ına karar verdi. ^[8] Aralık 2008'de Amerikan Temyiz Mahkemesi Bolge Mahkemesinin kararını onaylamakla beraber Bolge Mahkemesine ba?layıcı olmamanın kapsamını limitlemesi icin bir yazı gonderdi. ^[8]

Patentler ve GNU Ucretsiz Yazılım ruhsatları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

H.264 gibi cozuculerin ucretsiz yazılım uygulamalarının yasallı?ı uzerine, ozellikle H.264 ve di?er patentli cozucu uygulamalarının geli?tirilmesinde GNU LGPL ve GPL kullanımı konusunda sık sık tartı?malar olmaktadır. Tartı?malar sonunda varılan uzla?ma kullanım haklarının yerel yasalara gore belirlenmesidir. E?er urunler H.264'un kapsadı?ı patentlerin hiicbirinin uygulanmadı?ı ulke ya da ulkelere ihrac edilecekse LPGL kullanılarak geli?tirilen bir cozucu herhangi bir sorun yaratmaz: Yazılım lisansı ile (eksik) patent lisansı arasında bir anla?mazlık yoktur.

Aksine LGPL kullanılarak geli?tirilmi? bir H.264 kodlayıcı/cozucuyu ABD icinde piyasaya surmek cozucu uygulaması yazılım lisansı ihlali anlamına gelir. Basitce soylenirse LGPL ve GPL lisansları kodun da?ıtımıyla ba?lantılı tum hakların kodu alana da uygulanmasını gerektirir, kullanım ya da da?ıtım ile ilgili daha ote sınırlamalar yoktur. E?er bir patent lisansı icin aranma gereksinimi varsa bu GPL ve LGPL ko?ullarının acık bir ihlalidir. Bu nedenle patent ipotekli bir kodu bu lisanslar altında satmak GPL ve LPGL ko?ullarına gore gecersiz kılınmaktadır. ^[9]

Uygulamalar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

H.264 goruntu cozucunun du?uk bit oranlı akan internet uygulamalarından HDTV ve kayıpsız kodlamalı Sayısal Sinema uygulamalarına kadar her turlu sıkı?tırılmı? sayısal goruntu ce?itlerini iceren geni? bir uygulama alanı vardır. H.264 kullanılarak %50'ye kadar bit oranı tasarrufu sa?lanabilmektedir. Orne?in, aynı Sayısal Uydu TV kalitesi MPEG 2'nin 3.5 Mbit/s oranıyla kıyaslandı?ında 1.5 Mbit/s ile sa?lanabilmektedir. ^[10] Uyumluluk ve H.264/AVC'nin problemsiz uygulanmasını garantilemek icin pek cok standart kurulu?u kendi goruntu standartlarına bu standartları kullananların H.264/AVC'yi uygulayabilmesi icin eklentiler yapmı?lardır.

Blu-ray disk formatı ve ?imdilerde piyasadan kalkan HD DVD formatı H.264/AVC Yuksek Profil'ini 3 zorunlu goruntu sıkı?tırma cozucusunden biri olarak icermektedirler. Sony de bu formatı Ta?ınabilir Hafıza Kartlarının Goruntu formatı olarak benimsemi?tir. ^[11]

2004 yılı sonlarında Sayısal Goruntu Yayını projesi ( DVB ) televizyon yayınlarında H.264/AVC'nin kullanımını onaylamı?tır. ABD'deki "?leri Televizyon Sistemleri Komitesi (ATSC)" standart kurulu?u Amerikan televizyon yayınlarında kullanılan opsiyonel Enhanced-VSB transmisyon modu icin bir veya ik adet ileri goruntu cozucusu tanımlama olasılı?ını de?erlendirmektedir. H.264/AVC ve VC-1'i CS/TSG-659r2 ^[12] ve CS/TSG-658r1 ^[13] olarak aday standartlar icine dahil etmi?tir.

AVCHD Sony ve Panasonic tarafından tasarlanan ve H.264 kullanan bir yuksek-tanımlı kayıt formatıdır. AVC-Intra ise Panasonic tarafından geli?tirilen sadece cercevelerarası bir sıkı?tırma formatıdır.

Yazılım kodlayıcı ozellikleri kar?ıla?tırması [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Codec
• Moving Picture Experts Group (MPEG)
• ITU-T
• MPEG-2
• MPEG-4

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Tanıtım [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Overview of the H.264/AVC Video Coding Standard, IEEE TRANSACTIONS ON CIRCUITS AND SYSTEMS FOR VIDEO TECHNOLOGY 29 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• Overview and Introduction to the Fidelity Range Extensions 4 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• "Vcodex: H.264 Tutorials" . 28 Ocak 2011 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
• "MPEG-4 AVC/H.264 Information - Doom9's Forum" . 17 Ekim 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  

Standart [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "ITU-T publication page: H.264: Advanced video coding for generic audiovisual services" . 17 Haziran 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi .  
• "ISO publication page: ISO/IEC 14496-10:2005 ? Information technology ? Coding of audio-visual objects ? Part 10: Advanced Video Coding" . 10 ?ubat 2007 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  

Referans kodlayıcı/cozucu [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "IP Homepage - H.264/AVC JM Reference Software" . 2 A?ustos 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  

Standartla?tırma kurulu dokumanları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "JVT document archive site" . 8 A?ustos 2010 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  

Ce?itli [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "Publications - Thomas Wiegand" . 17 Ekim 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
• "Publications - Detlev Marpe" . 17 Ekim 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
• "Fourth Annual H.264 video codecs comparison" . 20 Haziran 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
• "Comparison between CoreAVC and FFmpeg" . 19 Temmuz 2008 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
• "Encoder & Decoder for .NET" . 23 Haziran 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
• "Discussion on H.264 with respect to IP cameras in use within the security and surveillance industries" . 17 Ekim 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.