Vikipedi, ozgur ansiklopedi
En cok gozlenen veba turudur.
Kurbanda ani bir ?ekilde
ate?
, titreme,
ba? a?rısı
,
halsizlik
ve bir veya birden fazla olacak ?ekilde, bir elma boyutuna kadar buyuyebilen,
lenf du?umlerinde
a?rılı hıyarcık geli?ir. Hastalık adını bu kendine ozgu
semptomundan
alır. Bu semptomları sonradan akut ate? ve
kan kusması
izler.
[1]
Bu hastalık genelde pire ve kemirgenlerden gecer ve bakteriler, bakterinin iceri girdi?i en yakın lenf du?umune saldırır. Bu hıyarcıklar daha sonradan
ic kanama
sebebiyle mor-siyah rengini alır.
[2]
Tedavi edilmezse bu lenf du?umlerindeki hıyarcıklar buyur ve vucutta geli?iguzel bir ?ekilde yayılma gosterir. Hıyarcıklar genellikle kasık ve koltuk altında gozlenebilir. Tedavi edilmedi?inde kurbanların %80'i sekiz gun icinde olur.
[3]
"Soz konusu yılın bahar ba?larında veba, uzucu etkilerini gun yuzune cıkarmaya ba?ladı. Burun kanamasının kacınılmaz olum anlamına gelen Do?u'daki ?eklini almadı. Bu etkisini daha ziyade, kadın ve erkeklerde kasık ve koltuk altlarında olu?an ?i?likler yoluyla gosterdi. Bir elma ile yumurta buyuklu?u arasında olan bu yumrulara
gavoccioli (Baloncuk)
adını verdiler. Ve vucudun bu iki bolumunde ortaya cıkan olumcul gavoccioli vucuda, cok kısa bir sure icinde, geli?i guzel bir ?ekilde yayılmaya ba?ladı; daha sonra hastalı?ın semptomları kollarda, uyluklarda ve vucudun geri kalan her yerinde siyah ve mor lekelere donu?tu - bazıları buyuk iken bazıları kucuk ve yayılmı? ?ekildeydi. Ve gavoccioli yakla?an olumun kesin bir habercisi oldu?u gibi, onlarla temas edenler icin de aynı anlama geldi. Ne bir doktorun takviyesi ne de tıbbın gucu bu hastalı?ı tedavi etmek icin bir ?ey yapamaz; ya hastalı?ın do?ası hicbir tedavi sa?lanamayacak ?ekildeydi ya da doktorlar cahilliklerinden hastalı?ın caresini bulamadılar. Her halukarda hastaların cok azı bu hastalı?ı atlattı ve hemen hemen hepsi onceden acıkladı?ım semptomların ortaya cıkmasından yakla?ık uc gun sonra oldu. Olenlerin co?u daha ate? veya ba?ka herhangi bir yan etki gostermeden oldu."
[2]
~Boccaccio