Giyim , vucudun bir kısmını veya tamamını kapsayan her turlu kıyafet ve aksesuar. Giyim ku?amın en onemli ve muhtemelen en eski i?levi, vucudu do?a ?artlarından korumasıdır. Hava ko?ullarından korumasının yanı sıra, spor ve yemek yapmak gibi tehlikeli faaliyetler sırasında deri ile cevre arasında bariyer gorevi gorerek guvenli?i artırır. Ayrıca vucuda hijyenik bir bariyer sa?layarak vucuda toksinlerin ve mikropların giri?ini sınırlandırır. Giyim ku?amın en onemli i?levlerinden biri de ki?inin stilini, zevklerini ve modayı yansıtmasıdır. Her halka ve ulkeye ait ulusal giyimler mevcuttur.

Giyim, sosyal ve kulturel hayatta onemli bir rol oynar. Orne?in bir uniforma , polis veya asker tarafından giyildi?inde devletin otoritesini temsil eder, uniforma aynı zamanda bir grubu, takımı veya politik ki?iyi de temsil edebilir. Bircok toplumda giysiler, bir insanın; alcak gonulluluk , din , cinsiyet ve sosyal statu gibi ozelliklerini belirtir.

Tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Tarih boyunca, pek cok farklı malzeme kıyafet ve aksesuar yapımında kullanılmı?tır. Bu malzemeler, deriden kurke, ketenden ipe?e kadar geni? bir yelpazeye yayılır. Son ara?tırmalar insanların 650.000 senedir giyimden faydalanmakta oldu?unu gostermektedir. ^[1]

Aksesuar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Giyilmek yerine ta?ınan ( cuzdan vs.), vucudun sadece bir kısmına takılıp kolayca cıkarılabilen ( atkı , fular vs.), sadece sus amaclı takılan ( mucevherat vs.) veya sa?lık amaclı kullanılan ( gozluk vs.) nesneler kıyafet olarak de?il, aksesuar olarak tanımlanır. ^{[ kaynak belirtilmeli ]}

??levleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Giyimin en onemli ozelliklerinden biri de onu giyen ki?iyi rahat tutmaktır. Sıcak iklimlerde giyim, gune? yanı?ı veya ruzgardan korurken, so?uk iklimlerde hipotermiyi onlemesi sebebiyle giyimin onemi cok daha fazladır. Barınaklar genellikle bir insanın giyim ihtiyacını du?urur. Orne?in kı? aylarında sıcak bir eve girilirken (ozellikle eve giren ki?i orada kalıyorsa) palto, bere, eldivenler, ayakkabılar, coraplar ve oteki yapay katmanlar cıkarılır. Benzer olarak giyim, mevsimlere ve iklimlere gore de?i?ir. Bu yuzden sıcak iklim ve mevsimlerde so?uk olanlarınkine nazaran daha ince ve daha az giysi katmanı kullanılır.

Giyim, do?al ortamda olu?abilecek sıyrıklardan ve kesiklerden insanı korur. Giysiler; ya?mur, kar, ruzgar ve di?er hava ko?ulları, bunların yanı sıra gune? gibi do?a ?artlarından korunmayı sa?lar. Giysiler aynı zamanda i? veya spor gibi faaliyetler boyunca risk seviyesini du?urur. Bazı giysiler; bocekler , zararlı kimyasallar, silahlar ve yıpratıcı maddeler gibi belirli tehlikelerden korunma amaclı giyilir. Di?er taraftan giysiler, bir ortamı onu giyen insandan koruma gorevi de gorebilir. Orne?in: Hastalarını ve kendisini enfeksiyon riskinden korumak icin ameliyat onlu?u giyen doktorlar.

?nsanlar, cevresel tehlikelerden korunmak amacıyla giyim dalında buyuk bir yaratıcılık orne?i gostermi?lerdir. Orne?in: uzay giysileri , havalandırmalı giysiler , zırhlar , dalı? kıyafetleri , mayolar , arıcı giysileri , motosiklet giysileri , fosforlu giysiler ve di?er koruyucu giysiler . Koruma amaclı giysiler modadan uzak olmak zorunda de?ildir. Emniyet odaklı giysiler aynı zamanda modaya uygun tasarlanabilir.

Kulturel yonleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Cinsiyet farkı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Co?u kulturde erkekler ve kadınlar, giyimdeki cinsiyet farkından dolayı farklı turde giysiler giyerler. Bu farklar tarzda, renkte ve dokumada yer alır.

Batılı toplumlarda, etekler , tuvaletler ve topuklu ayakkabılar genellikle kadın giyiminde gorunurken, kravatlar ise genellikle erkek giyiminde gorunur. Eski zamanlarda pantolon , erkeklere ozel bir giyim e?yasıyken, gunumuz batı dunyasında her iki cinse de uygundur. Erkek giysileri genellikle daha pratiktir (boylece ce?itli ?artlar altında i?levlerini koruyabilecektir) ama kadın giysileri giyim tarzı bakımından daha geni? bir yelpazeye sahiptir. Erkeklerin halka acık yerlerde genellikle go?su acık dola?masına genellikle izin verilir. Bir kadının erkek giysileri giymesi genellikle uygundur ancak tam tersi ola?andı?ı gorulur.

Bazı kulturlerde, erkeklerin ve kadınların ne giyece?ini dini kurallar belirler. ?slam dininde kadınların tesetturlu ve gosteri?siz giyinmesi gerekir. "Gosteri?siz" giysilerin niteli?i Musluman toplumlar arasında de?i?ir; ancak bu toplumların hepsinde kadın vucudunun, erkeklerinkinden daha fazla ortunmesi gerekti?i kabul edilir. Musluman kadınların kapalılık seviyesi ba?ortusunden burkaya kadar de?i?kenlik gosterir.

Erkekler, ozellikle toren gibi durumlarda, toga ve kilt gibi erkek ete?i giyebilirler. Bu tur giysiler daha eski zamanlarda erkekler tarafından gunluk hayatta da giyilirdi. Kadın giysileri, erkek giysilerine gore, daha cazibeli gorunur. Bununla ilgili olarak modern toplumlardaki kadınlar; makyaj , mucevherat ve renkli giysiler gibi cezbeden o?eleri kullanma e?ilimindedirler. ^[2] Ancak daha tutucu ve gelenekci toplumlardaki kadınlar, erkeklerin bakı?larından korunmak icin kapalı ve gosteri?siz giysiler giyerler.

Sosyal statu [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Giyim bazı toplumlarda, sosyal statuyu veya kademeyi gosterir. Orne?in, Antik Roma'da sadece senatorlerin mor ?eritli giysi giymesine izin verilirdi. Yerli havaili kabilelerde sadece yuksek rutbeli kabile ?eflerinin tuyden pelerin ve palaoa veya oyulmu? balina di?i takmasına izin verilirdi. Eski Hindistan'daki, Travankor Krallı?ı yonetimi altındaki Kerala 'da; kast sistemine gore alt seviyede olan kadınlar, vucutlarının belustu kısımlarını ortebilmek icin vergi odemek zorundaydılar. Cin'de, cumhuriyet oncesi zamanlarda sadece Cin imparatoru sarı renkte giysi giyebilirdi. Tarihte, insanların neler giyebilece?ini belirleyen yazısız ahlak kurallarının bircok orne?i vardır. Bu tur yazısız kuralları olmayan modern toplumlarda; sadece zenginlerin veya mevki sahiplerinin alabilece?i nadir veya luks e?yalar sosyal statuyu belirler. Ayrıca, cevre baskısı da giysi tercihini etkiler.

Din [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dini giyim, mesleki giyimin daha ozel bir modeli olarak kabul edilebilir. Bazen sadece dini bir rituel sırasında giyilir, bazen de ozel dini bir mevkiyi sembolize etmek amacıyla her gun giyilir. Orne?in Jainistler , dini rituelleri sırasında diki?siz kuma? parcaları giyerler. Kuma? parcaları, Jainistlerin gorevlerine olan sadakatlerini temsil eder ^{[ kaynak belirtilmeli ]} . Sihistler dinlerinin bir parcası olarak ba?larına sarık takarlar. Satanistler ise inanclarının bir parcası olarak siyah giymeyi tercih ederler ^{[ kaynak belirtilmeli ]} .

Hinduizm , Sihizm , Budizm ve Jainizm gibi do?u dinlerinde dini bir giysinin temiz olması buyuk onem ta?ır, cunku bu giysilerin saflı?ı ve berraklı?ı temsil etti?ine inanılır. Giyim, ?ncil 'deki pek cok bolumde goze carpar. ?ncil 'de giyimle ilgili en cok goze carpan noktalar: Adem ve Havva'nın hikayesi (Cinsel organlarını kapatan yapraklar. Ayrıca bu Kur'an'da gecmektedir), Yusuf'un pelerini, Yahuda ve Tamar, Mordecay ve Ester. Ayrıca sinagogda gorev yapan rahiplerin, o rahiplere ozel giysileri bulunur. Musevilikte a?ıt yapmak icin bu giysilerin ust kısımları parcalanır. Bu parcalama ritueli, Yakup'un o?lu Yusuf'un oldu?unu duyup yas tutmasına dayanır. ^[3]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Giyim tarihi

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]