Gerontofobi
, kısaca ya?lanma korkusu,
fobisidir
. Bircok insan bu fobiye sahiptir.
[1]
Kavram, Turkce "ya?lı adam" anlamına gelen
Yunanca
γ?ρων ?
ger?n
kelimesi ile Turkce "korku" anlamına gelen φ?βο? ?
phobos
kelimelerinin birle?iminden olu?ur.
[2]
Gerontofobi,
ya?lılık
ile ilgili kaygı,
ya?lanma
ve
ya?lı olma
korkularının yanı sıra,
ya?lı insanlarla
ilgili korkuları da icerir. Bu tur abartılı, bazen
patolojik
olarak artan korkulara,
anksiyeteye
gerontofobi adı verilir ve bazen ya?lı insanlara kar?ı
ayrımcılık
ve
onyargı
bicimlerini de ifade eder. Gerontofobi ile ilgili olgular, ya?lanma kaygısı teknik terimi altında guncel psikolojik ara?tırmaların konusudur.
Bu korkunun temel psikolojik nedeninin, ba?ta
olum
olmak uzere altta yatan korkularla ba?a cıkmaya yonelik
savunma mekanizmaları
oldu?u du?unulmektedir. Ya?lılık korkularının kapsamı ve somut tezahurleri, hem bireysel olarak, hem de cinsiyetler ve farklı kulturler arasındaki da?ılımlarında farklılık gosterir, sosyo-ekonomik faktorlere ba?lıdır ve tarihsel sosyal de?i?imlere tabidir. Kendi paylarına, ilgili toplumun kulturu uzerinde bir etkiye sahiptirler,
nesiller
arasındaki ili?kiyi karakterize ederler ve kacınılmaz olarak ya?lanma surecine tabi olan insanların
ruh sa?lı?ını
etkilerler.
Ampirik
olarak, ya?lılık ve olum korkusunun ya? ayrımcılı?ı icin onemli bireysel belirleyici faktorler oldu?u kanıtlanmı?tır.
Gerontofobi, bir yandan sa?lık personeli di?er yandan ya?lı hastalar arasındaki dinamikler ba?lamında, tıbbi psikoloji ve sosyolojide ozel bir ilgi gormektedir, cunku korku ve ona kar?ı yıkıcı savunma bicimleri, hasta bakımında
?iddetin
yanı sıra bakım ve
tedavi
hatalarını da tetikleyebilir. Bunların nedenleri ve sonucları analiz edilirken, bireysel faktorlerin yanı sıra
hastanelerin
ve
huzurevlerinin
kurumsal yapıları da goz onunde bulundurulmaktadır.
Ya?lı insanların irrasyonel korkular nedeniyle reddedilmesini ifade eden
gerontofobi
terimi, 1967 yılında
hekim
ve
gerontolog
Alex Comfort tarafından ortaya atılmı?tır.
[3]
Terim daha sonra sosyolog Joseph H. Bunzel tarafından populer hale getirilmi?tir.
Ya? ayrımcılı?ının
ayrımcı yonleri, Gerontofobiye guclu bir ?ekilde ba?lıdır.
[4]
Ya?lılara kar?ı bu normal olmayan korku ya da nefretin sebebi, bir gun tum genclerin ya?lanaca?ını ve ya?lılı?ın da olumle sonlanmasının bir sonucudur. Olumu kabul etmeye kar?ı olan bu isteksizlik, ya?lılara yonelik du?manlık ve ayrımcı davranı?ların kendini gostermesine neden olur.
[5]
- ^
"Gerontophobia, Ageing and Retirement"
25 Eylul 2017 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
Current Science
, 10 November 2004
- ^
φ?βο?
24 Ekim 2017 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
., Henry George Liddell, Robert Scott,
A Greek-English Lexicon
, on Perseus
- ^
"On Gerontophobia".
Alex Comfort
. Medical Opinion & Review, Band 3, Nr. 9, S. 30?37. 1967.
- ^
Bunzel, J. H. "Note on the history of a concept-gerontophobia." Gerontologist 12:116-203.
- ^
Levin, J., & Levin, W. C. (1980). Ageism, prejudice and discrimination against the elderly (p. 94). Belmont, Calif.: Wadsworth Pub. Co..