Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Fon (fohn) ruzgarları
, da? ve tepelerin yamacları boyunca alcalan havanın hareketleri ile olu?an ruzgar ce?ididir.
Ozellikle
Alplerde
gorulur. Fon ruzgarı hava sıcaklı?ını 1-2 saat icinde 10-15 derece artırır. Kı?ın estiklerinde cı?lara ve su baskınlarına, yazın estiklerinde ise orman yangınlarına ve urunlerin kurumasına neden olur. Di?er adı "alize"dir, sıcak esen bu ruzgar, sac kurutma makinelerine de isim kayna?ı olmu?tur.
- Hava kutlelerinin bir da? yamacını a?arak obur yamacta alcalması sonucu olu?an sıcak ve kurak ruzgarlardır. Turkiye'de Akdeniz-Karadeniz kıyıları ile Konya cevresinde gorulur.
- Da?ların denizlere paralel oldu?u yerlerde, denizden gelip da?ın yamacına carpan nemli hava da?ı a?mak icin yukselmeye ba?lar. Nemli havanın irtifa ile so?uma oranı (SALR - saturated air lapse rate); 300 metrede 1,8 derecedir. Hava yukseldikce iyice doygunlu?a ula?ır ve en sonunda zirveye yakın bir yerde ya?ı? bırakarak kuru hale gecer. Bu sefer da?ın karaya bakan yamacına do?ru alcalmaya ba?lar ve kuru oldu?u icin 300 metrede 3 derece ısınır (DALR - dry air lapse rate) bunun sonucunda, da?ın yamacına carpan serin ve nemli hava, daha sıcak ve kuru olarak da?ın karaya bakan yamacından fon ruzgarı olarak esmeye ba?lar.
- Fon ruzgarları da?ın iki yamacında sıcaklı?ın farklı olmasında son derece etkilidir.
[1]
