Do?ruluk Payı
| URL
| dogrulukpayi.com
|
|---|
| Kullanılabilir dil(ler)
| Turkce
|
|---|
| Ba?lama tarihi
| 20 Haziran 2014
(9 yıl once
)
(
2014-06-20
)
|
|---|
| Gecerli durum
| Cevrimici
|
|---|
Do?ruluk Payı
,
Turkiye
siyasetine etki eden demecleri kamuya acık verilerle analiz edip internette kamuoyuyla payla?arak Turkiye’de siyasi aktorlerin daha sorumlu, secmenin ise daha bilgili olmasına katkı sa?lamayı amaclayan bir
sosyal giri?imdir
.
Turkiye'nin ilk ba?ımsız siyasal do?ruluk kontrol giri?imi
[1]
olan Do?ruluk Payı, merkezi
?stanbul
’da bulunan ?zlemedeyiz Derne?i (eski adı Ortak Gelecek icin Diyalog Derne?i)'nin bir giri?imidir.
[2]
Ozellikle secim ve kriz donemlerinde yaygınla?an bilgi kirlili?i, asılsız iddialarla mucadele ederek kamuoyunu do?ru bilgilendirmeyi amaclamaktadır.
Dogrulukpayi.com
adresinde 20 Haziran 2014 tarihinde yayına ba?lamı?tır. Kurucusu Baybars Orsek'tir.
Siyaset bilimi ve uluslararası ili?kiler alanında e?itim gormu? yeni mezun bir grup genc tarafından kurulan Do?ruluk Payı, 2014 yılında
Mart ayında yapılan yerel secimler
ve aynı yılın
A?ustos ayındaki Cumhurba?kanlı?ı secimleri
oncesinde siyasette ve medyada ya?anan yo?un kutupla?manın ve Turkiye’nin ana akım medya ve haber ortamının kar?ıla?tı?ı artan baskının sonucunda ba?ımsız haberlere ve bilgiye yonelik talep onemli olcude artması uzerine hayata gecti. 2013’te
Gezi Parkı olayları
ile birlikte Turkiye'de ana akım medyaya kar?ı duyulan guvensizlik, medyada ifade ozgurlu?unun daralması ve sahte bilgilerin medyada yer bulması kurulu?unda etkili olmu?tur.
[3]
Do?ruluk Payı'nın ilk amacı, tum rakip politikacıların ve partilerin secim kampanyalarında zikrettikleri iddiaları do?rulamaktı.
[1]
Kurucu ekip, buyuk medya ?irketlerine dı?arıdan do?ruluk kontrol danı?manlı?ı hizmeti veren ucretli bir hizmet sa?layıcı olarak yapılanmayı denemi?; mumkun olmayınca platformu ana akım medya ekosisteminin dı?ında, kendi kendini finanse eden ve kar amacı gutmeyen bir kurulu? olarak yapılandırmı?tır.
[1]
Do?ruluk Payı, siyasi tartı?ma alanındaki manipulasyon ve bilgi kirlili?ini azaltma ve bu do?rultuda kamuoyunu duzenli bilgilendirme calı?maları nedeniyle Uluslararası ?effaflık Derne?i tarafından verilen 2015 yılı ?effaflık Odulleri'nde Yurtta? Odulu'ne layık gorulmu?tur.
[4]
Arama motoru
Google
'un internette do?ru ve yanlı? bilgiyi ayırabilmek icin 2017 yılında hazırladı?ı "Bilgi Do?rulama" (Fact-check) uygulamasına destek vermektedir.
[5]
2019 yılında ulkenin onemli gundem maddeleri hakkında konu uzmanları ve kanaat onderlerinin yer aldı?ı roportajlar ve tartı?malar gercekle?tirmeye ba?lamı?tır. Ayrıca kurulu?undan bu yana "
Hukumetre
" adıyla bir karne tutarak her hukumet doneminin secim vaatlerini takip etmektedir.
Do?rulama, iki a?amalı bir surecle gercekle?ir. ?lk a?amada Do?ruluk Payı editorleri politikacıların dile getirdi?i iddiaları acık kaynak aracları, resmi raporlar ve uzman bildirimleri kullanılarak kontrol eder. Yeterli olmaza, birden fazla konu uzmanına ba?vurulur.
?kinci a?amada siyasilerin iddialarını “iddiada dayanak olarak gosterilen nitel ve nicel verilerin kamuya acık kaynaklardaki verilerle uyu?ması”, “nitel ve nicel verilerin do?rulandı?ı/yanlı?landı?ı kaynakların kalitesi” ile “iddianın soylenme amacı ve ba?lamın uygunlu?u” kriterlerine gore incelenir ve be? seviyeden olu?an bir olcek ile de?erlendirme yapılır.
[6]
“Do?ru”, “yakın”, “orta”, “uzak” ve “yanlı?” ?eklinde notlandırılan iddialar, editorun nihai de?erlendirmesine katkıda bulunan uzman de?erlendirmeleri, rakamlar ve kapsamlı bir analiz ile birlikte dogrulukpayi.com sitesinde yayımlanır.
[1]