Bu maddede bircok sorun bulunmaktadır. Lutfen sayfayı geli?tirin veya bu sorunlar konusunda tartı?ma sayfasında bir yorum yapın. Bu maddedeki uslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadı?ı du?unulmektedir . Maddeyi geli?tirerek ya da konuyla ilgili tartı?maya katılarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Bu maddedeki bilgilerin do?rulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli . Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin geli?tirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız icerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir . Kaynak ara:   "Devrimci Yol"  ?  haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR ( Nisan 2023 ) ( Bu ?ablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerekti?ini o?renin ) Bu madde, Vikipedi bicem el kitabına uygun de?ildir . Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli duzenleme yapılmadan bu ?ablon kaldırılmamalıdır. ( Nisan 2023 )

Devrimci Yol
Kısaltma	DEV-YOL
Slogan	"Tek Yol Tek Secenek Halkın Kendi ?ktidarıdır!" [1]
Oncul	Turkiye Halk Kurtulu? Partisi-Cephesi Devrimci Genclik
Ardıl	Emekci Hareket Partisi Sol Parti Halkevleri Devrimci Yolda Ozgurluk (Dergi) Halkın Devrimci Yolu (Dergi) Devrimci Hareket (Dergi)
Kurulu?	1 Mayıs 1977 (47 yıl once )  ( 1977-05-01 )
Kapanı?	1985
Merkez	Ankara (1977-1980) ?stanbul (1980-1980) Almanya / Suriye (1980-1985)
Lider	O?uzhan Muftuo?lu (1980 oncesi) [2] Nasuh Mitap (1980 oncesi) Taner Akcam (1980-1985)
Onemli ki?iler	Ali Ba?pınar, Melih Pekdemir, Ali Alfatlı, Mehmet Ali Yılmaz, Baha Cetinta? [2]
Uyelik	37.595 (1980) [3]

Devrimci Yol hareketi (DEV-YOL) , 1974 sonrası THKP-C 'nin fikri ve orgutsel olarak devamı niteli?indedir. ^{[ kaynak belirtilmeli ]} 1974 affı sonrası eski THKP-C ve DEV-GENC kokenli kadrolar gecmi?in de?erlendirmesini esas alan tartı?malar yurutmu?tur. Kokeni THKP-C Genel komitesi icerisinde ya?anan ayrılı?a kadar giden farklı de?erlendirmeler, surecin ayrılıkla sonuclanmasına neden olmu?tur. Yurutulen tartı?malarda THKP-C ve Mahir Cayan’ın geli?tirdi?i ideolojik-politik goru?lerin do?rulu?unu savunan grup Devrimci Yol'un ilk cıkı? noktasıdır. ^{[ kaynak belirtilmeli ]}

Devrimci Genclik dergisi ve Devrimci Genclik Dernekleri Federasyonu (DEV-GENC) etrafında yurutulen calı?malar sonucunda Devrimci Yol bildirgesi yayınlanmı?tır. 1 Mayıs 1977 yılında ilk sayısını cıkaran Devrimci Yol dergisi, yuzbinlere varan tiraja ula?mı?tır. ^{[ kaynak belirtilmeli ]} 12 Eylul darbesi kar?ısında, direni?i esas alan bir cizgi geli?tiren Devrimci Yol, ozellikle kırsal alanda yuruttu?u faaliyetler sonucu cok sayıda militanını kaybetmi?tir. ^{[ kaynak belirtilmeli ]}

Parti anlayı?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol, kendisini klasik orgut formlarından ayırarak ''Partile?me Sureci'' ya?ayan farklı bir hareket olarak tanımlar. ^[4] Sıkıyonetim askeri savcıları tarafından ise orgut olarak tanımlanmaktadır. ^{[ kaynak belirtilmeli ]}

Nisan 1977'de yayınlanan Devrimci Yol Bildirgesi nde parti kurma fikrini alır. Partinin i?ci sınıfının oz orgutu olması zorunlulu?undan bahseder ve bunun nasıl olmaması gerekti?ini acıklar. Soylenen en net soylem parti icin herhangi bir ?ablon kullanılmayaca?ı, partinin, somut ko?ulların do?ru bir ?ekilde yapılacak analizlerinden cıkaca?ıdır. ^{[ kaynak belirtilmeli ]}

Temel goru?leri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol, doneminde Turkiye'ye ozgu bir hareket yaratma cabasındadır. Devrimci Yol cevresi, 1975-1980 yıllarındaki, sosyalist hareketlerin, partilerin birco?unun icinde oldu?u SBKP - CKP - AEP kampla?masının dı?ında kalır. Turkiye'ye ozgu olan bir sosyalizm ve orgutlenme arayı?ları, Devrimci Yol hareketinin one cıkmasını, kitleselle?mesini sa?layan ba?lıca faktor olarak gosterilebilir. O zamanlar Devrimci Yol'un sıkca kullandı?ı ve tartı?ıldı?ı "Soz, yetki, karar, iktidar halka", "Ureten biziz yoneten de biz olaca?ız", "Direni? Komiteleri", "Halk komiteleri", "sosyalist demokrasi" gibi slogan ve kavramlar, o yıllarda Devrimci Yol cevresi tarafından solun gundemine sokulmu? ve tartı?ılmı?tır.

Cunta oncesi donemde Devrimci Yol'un temel teorik sistemati?inde, Kurdistan'ın somurge oldu?u yolundaki tezler mahkum edilmi?tir. "Kendi demokratik devrim surecini tamamlamamı? bir ulkenin, hele hele kendisi somurge konumundayken emperyalist oldu?u iddiası tamamen Marksist-Leninist toplum ve tarih modelini do?ru analiz edememek ve emperyalizm tanımını kavrayamamak" olarak yorumlanmı?, bu nedenle Kurt Solu'nun tepkisini almı?, yer yer Kurt fraksiyonları ile silahlı catı?malar da ya?amı?tır.

THKP-C'ye bakı?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol, THKP-C'yi kendisinden onceki tutucu soldan ilk kopu? olarak tanımlar. 12 Mart Darbesi oncesindeki devrimci mucadele ve devrimci hareketlerin teorik kavramları, ozellikle Mahir Cayan tarafından ortaya atılan THKP-C hareketine ait tezler (birle?ik devrimci sava?, politikle?mi? askeri sava?, oncu Sava?ı, evrim-devrim a?amaları, suni denge, silahlı propaganda gibi konular) en cok tartı?ılan konuları olu?turur. 12 Mart sonrası tartı?ılan bu teoriler uzerinden iki e?ilim ortaya cıkmı?tır. Bir e?ilime gore darbenin ba?arısı, gecmi? devrimci anlayı?ın yanlı?lı?ını ortaya koymu?tur. Bu du?unce etrafındakiler bir gecmi? ele?tirisi ve reddiyesi etrafında yo?unla?ırken (KSD, Halkın Yolu vb.) bunun kar?ısında ise bu e?ilimlere tepki olarak, THKP/C hareketinin dogmatik bir yorumuna dayanan e?ilimler ( Acilciler , MLSPB vb.) ortaya cıkarak THKP-C'nin basit-karikaturist bir taklidi olarak dar pratikci bir tutuma yonelirler. Devrimci Yol bu iki e?ilimden de farklı bir anlayı?la hareket etmeye ba?lar. ^{[ kaynak belirtilmeli ]}

Turkiye Tahlili [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol, 1970'lerdeki Turkiye siyasal ya?amının calkantılı durumunun, Turkiye'nin 1950'lerde icine girdi?i ekonomik ve siyasi sistemin 1970'lere gelindi?inde tumuyle tıkanmı? durumda olmasından kaynaklanan bir sonuc oldu?unu soylemektedir. Turkiye'nin icinde bulundu?u durumu ic ve dı? ce?itli etkenlerin baskısıyla cok yonlu ve derin bir bunalıma suruklenmesi olarak yorumlamaktadır. Bu bunalımda mevcut iktidar odaklarının kendi iktidarlarının devamı icin a?ırı baskı politikalarına yoneldi?i ve devlet deste?iyle orgutlendirilen bir fa?ist teror dalgasının butun ulkeyi kapladı?ı goru?undedir.

Devrimci Yol Turkiye'yi ekonomik, politik kulturel ve askeri acılardan emperyalizmle ba?ımlı olarak tarif eder. Turkiye kapitalist ekonomisinin kendi dinamikleri ile de?il yukarıdan a?a?ıya ve dı?a ba?ımlı bir bicimde kuruldu?unu ve ba?ından itibaren tekelci bir karaktere sahip oldu?unu soyler. Turkiye'nin 1900'lu yıllardan itibaren burjuvazinin onderli?inde bir demokratik devrim surecinde oldu?unu ancak gercek bir demokratik devrimin (emperyalist donemde) burjuvazi onderli?inde tamamlanmasının olanaklı olmadı?ı, bunu proletaryanın onderli?indeki butun halkın demokratik iktidarının gercekle?tirece?i fikrindedir. Toprak reformunun ozellikle do?uda cozulmedi?ini, feodalizmin ulkede tasfiyesinin gercekle?tirilemedi?ini belirtir. Cozulememi? bir ba?ka burjuva demokratik devrim sorunu olarak gordu?u mesele ise ulusal sorundur. Devrimci Yol bu sorunun feodalizmin tasfiyesi ile ba?lantılı oldu?u tespitini yapar. Ulkenin durumunu uluslararası tekellerle butunle?mi? yerli burjuvazi ve toprak a?alarının ortaklı?ında oligar?ik bir diktatorluk olarak tanımlarken, bu ittifakın icindeki celi?kiler ve ekonomik platformda bir takım anti-feodal tedbirler nedeniyle bu iki oge arasındaki dengenin tekelci burjuvazi lehine bozuldu?unu tespit eder. Kapitalizmin temellerinin sa?lam olmaması ve halen kapitalizm oncesi sorunlarla u?ra?ılması, ulkede klasik bir burjuva demokrasisini dahi kurulamadı?ını bunun yanında i?ci hareketinin de guclu olmamasından kaynaklı olarak calı?an kesimin a?ır bir somuru altında bulundu?unu iddia eder. Hakim kesimin kendi icindeki bu celi?kilerinin, ulkeyi yonetmelerine olanak tanımadı?ını ve dı?a ba?ımlı ekonominin surekli sallantıda olmasının da kendili?inden ve gittikce keskinle?en bir sosyal muhalefete neden oldu?unu, bunun da halka kar?ı daha fazla baskı ve fa?izmle yanıt buldu?unu iddia eder.

?c Sava? Tezi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol Turkiye'de II. Dunya Sava?ı oncesi Avrupa 'da a?a?ıdan yukarı geli?en fa?izmin aksine yukarıdan a?a?ı yapılanan bir fa?izmin bulundu?unu ve bunun emperyalizme ba?ımlı yeni somurge devlet yapısından kaynaklandı?ını soyler. Fa?izme kar?ı mucadelenin, devletin yapısının de?i?tirilmesini hedefleyen bir program cercevesi icinde bir devrim sorunu olarak gorulmesi gerekti?ini ve bir acık fa?izm tehlikesinin somut olarak gundeme geldi?i durumlarda temel alınması gerekenin fa?izmle mucadele oldu?unu ileri surmu?tur. 1977-1980 yılları arasında ya?anan siyasal catı?ma ortamı, Devrimci Yol cevresi tarafından ic sava? olarak tanımlanmakta idi. O gunlerde icsava? tanımı yapan ba?ka bir siyasi hareket yoktur. Devrimci Yol Turkiye'de ilan edilmemi?, ustu ortulu, cephelere ayrılmamı? bir sava? ya?anmakta oldu?unu ve buna gore orgutlenmek gerekti?ini savunuyordu. Devrimci Yol'un bu tespiti sa? militan gruplarla mucadelede onu one cıkaran, bu mucadelenin oda?ı haline getiren faktor oldu. ^{[ kaynak belirtilmeli ]}

Direni? Komiteleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol toplumda var olan militan sa? hareketlere kar?ı her turlu direnme e?iliminin, Direni? Komiteleri adı altında bir araya getirilmesi gerekti?ini du?unmekte idi. Hareketin onderleri Direni? Komiteleri tartı?masını solun gundemine getirdi. Bu oneri ozellikle THKP-C kokenli gruplar arasında yo?un tartı?malara neden oluyor ve Devrimci Yol, THKP-C ve Mahir Cayan 'ı reddetmekle suclanıyordu.

Devrimci Yol'a gore Direni? Komiteleri ihtiyactan do?mu?tu ve halkta var olan ve aslında kendili?inden geli?en direnme e?ilimlerinin bir catı altında toplanması, aynı politik hatta duru?larının sa?lanması bir zorunluluktu. O donemde Turkiye'de gunluk ya?amda can guvenli?i en elzem sorunlardan biri haline gelmi?ti. Siyasal nedenlerle gunde 5-10 insan hayatını yitiriyor, ?ehirler, mahalleler, sokaklar, okullar, i?yerleri safla?manın icine giriyordu. ?deolojik safla?ma surecini ya?ayan toplum, hızla fiziki bir safla?maya gidiyordu. Ev ev, sokak sokak ya?anan ayrı?mada bireyler bir tercih yapmak zorunda kalıyordu.

Devrimci Yol cevresinin ortaya attı?ı Direni? Komiteleri, bir bakıma kendileri adına bu kaosun onune gecebilmenin cabasıydı. Kimin ne yapaca?ı, ne zaman yapaca?ı bilinmedi?i bir siyasal catı?ma yerine, anti-fa?ist mucadele olarak adlandırdıkları mucadelede derli toplu bir hat olu?turmayı zorunluluk olarak goruyorlardı.

" Fa?ist guclerin, halk yı?ınlarını yıldırmaya yonelik saldırıları, geni? halk yı?ınları arasında bir savunma ihtiyacının do?masına neden olmakta; catı?manın geni?leyip yaygınla?ması, anti-fa?ist bir dayanı?ma e?iliminin do?masına ve geli?mesine neden olmaktadır. Direni? komiteleri bu e?ilimin devrimci bir do?rultuya kanalize edilmesi, ba?ımsız bir devrimci hareketin, halk iktidarını hedefleyecek ?ekilde ve tum anti-fa?ist halk guclerinin birle?ik devrimci sava?ının orgutlendirilmesi do?rultusunda kavranılmasının bir gere?i olarak ortaya cıkmı?tır ." ^[5]

Fa?izme kar?ı mucadeleyi devrim sorunu olarak goren Devrimci Yol onderleri, Devrimci Yol dergilerinde sık sık cıkan yazılarla sayıları hızla artan Direni? Komiteleri'ni kontrol etmeye ve politik bir zemine cekmeye calı?ıyorlar ve sivil fa?ist gruplarla catı?manın ya?anmadı?ı ya da ya?anarak ba?arı elde edildi?i alanlarda da, komitelerin kurulması, kurulmu? komitelerin devam ettirilmesini oneriyorlardı. Devrimci Yol'a gore bu mucadelede yakalanan guc, devrimci bir yola kanalize edilmezse elden kacabilirdi. Bu yuzden Direni? Komiteleri'ni yalnızca sivil fa?ist guclere kar?ı kavga zemini olarak du?unmek yanlı?tı. Devrimci Yol bu komiteleri, ayrıca halka sosyalizmi ya?atabilecekleri ve onları alı?tırabilecekleri bir alan olarak goruyordu. Direni? Komiteleri, kurulması amaclanan sosyalizmin iktidar organlarının nuveleri olarak goruluyordu.

" Direni? Komiteleri en geni? anlamda, devrimci halk iktidarının birer nuveleri olarak kavranmalı ve bu do?rultuda derinle?tirilip geli?tirilmelidir ."(Aynı kaynak)

" Direni? Komiteleri mucadelesinin ba?arıya ula?tırılabilmesi, boyle bir devrimci onderli?in ( proleteryanın oncu sava?cı partisinin) varlı?ına kopmaz bir ?ekilde ba?lıdır ."(Aynı kaynak)

Tarihi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol cevresinin ideolojik -politik goru?lerini acıklayan, dunya, Turkiye ve devrimin yolu konusunda Devrimci Yol'un yakla?ımlarını ortaya koyan Devrimci Yol Bildirgesi 1977'nin Nisan ayı icerisinde yayınlanır. ^{[ kaynak belirtilmeli ]} Devrimci Yol Dergisi , 1 Mayıs 1977'de kamuoyunun kar?ısına cıkmı?tır. ^{[ kaynak belirtilmeli ]}

12 Eylul oncesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol 1980'in ilk aylarında bir askeri darbenin gundemde oldu?unu ve di?er gruplarla ortak bir siyaset geli?tirmeyi, ortak eylemlerinin geni?letilmesini ve buna benzer bazı onlemleri iceren bir politika benimsedi. Bu politika di?er gruplara da goturulerek tartı?ıldı ancak di?er gruplarla surdurulen bu giri?imler ilke tartı?maları ve polemikleri icinde ya?anan di?er olumsuzluklarla birlikte sonucsuz kaldı. 12 Eylul'den onceki olaylara bakıldı?ında Fatsa , Corum , Tari? olaylarının yanında Turkiye solunun cok yo?un bir ?ekilde ic mucadelelerle, catı?malarla me?gul oldu?u gorulecektir.

Devrimci Yol bu donem icinde bir askeri darbenin gundeme geldi?ini ekonomik temellere dayandırarak acıklamı?tı. Demokratik ulkelerde uygulanamayacak kadar sert IMF politikalarını uygulamak isteyen egemenlerin boyle bir darbeye ihtiyac duymaya ba?ladı?ını yazıyordu.

"Bu alınan tedbirler ise (...) ordunun devreye sokulması yoluyla, daha ileriki bir a?amada ordunun aracılık edece?i acık fa?ist bir rejime geci? sa?lamaktan ba?ka bir anlama gelmez." ^[6]

"...Bu geli?melerin en son geldi?i yer sivil sıkıyonetim uygulamalarıdır. Bugun (bir yanda) polis tarafından her turlu i?kence uygulamaları fa?ist katliamları takviye edecek ?ekilde surdurulurken, sozde anar?iyi onleme u?runa giderek artan bicimde ordu devreye sokulmaktadır. Bu geli?melerin Latin Amerika ulkelerinde sıkca rastlanan turden sol gorunumlu bir hukumet aracılı?ıyla yurutulen baskıcı bir yonetim do?rultusundaki bir geli?me sayılması gerekti?i soylenebilir ki, bu tur yonetimleri co?unlukla acık fa?ist bir yonetimin izlemesi kacınılmaz bir ?eydir." ^[7]

Fatsa yerel yonetimi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Devrimci Yol'un Ordu 'nun Fatsa ilcesinde giri?ti?i Yerel Yonetim deneyi orgutun yonetim anlayı?ına ornek gosterilir. Fatsa'da terzi Fikri Sonmez ba?ımsız aday olarak belediye ba?kanı secilir. Bu ilcedeki faaliyetler tum Turkiye'de ilgi ile izlenir. ?lce Nokta Operasyonu adı verilen askeri bir harekata maruz kalır. Fikri Sonmez ve bircok insan tutuklanır; belediye yonetimi da?ıtılır.

12 Eylul Darbesi sonrası [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

12 Eylul Darbesi sonrası Sıkıyonetim Askeri Mahkemeleri 'nce acılan siyasi davalarda onbinlerce insan yargılandı. Hukukdı?ı oldu?u iddia edilen bu mahkemelerde bircok idam ve muebbed hapis cezası verildi.

Turkiye'nin bircok ilinde ve bazı ilcesinde Devrimci Yol davaları acıldı. Karadeniz , Akdeniz , Ege , ?c Anadolu ve Marmara 'da yo?un yargılanmalar ya?andı. Askeri mahkemelerce kimi dosyalar birle?tirildi?i icin net bir sayı ortaya koymak zordur. Turkiye'nin tamamında 40 civarında Devrimci Yol davasının acıldı?ı soylenebilir. Ankara Merkez Devrimci Yol davasının sanık sayısı 1.000 civarındaydı. Sanık sayısı Artvin 'de 898 ve Fatsa 'da 900'du. Bu rakamlar Devrimci Yol'un darbe oncesindeki kitleselli?i hakkında fikir verebilir.

36 davada 251'i kadın olmak uzere toplam 4.403 sanık yargılandı. ^[8]

Bu rakamlar, Devrimci Yol davalarında yargılanan insanların genellikle genc ya?ta -25 ya? ve altı- oldu?unu gosterse de, 30 ya? ve ustu ya?lar da kayda de?er bir rakamdadır.

Memurlar grubu muhendis, teknisyen, subay, polis, hem?ire, muhtarlardan; ust meslek grubu muteahhit, tuccar, serbest muhasebeci vb. mesleklerden; alt meslek grubu pazarcı, seyyar satıcı, garson, komi, boyacı, ?ofor, muavin vb mesleklerden; belirlenemeyenlerin bir bolumunu 15 ya?ın altındaki cocuklardan olu?maktadır.

Bu sayılar, Devrimci Yol hareketinin genclik hareketi olmaktan oteye gitmeye calı?tı?ının bir gostergesi sayılabilir.

Bu donemde acılan 720 sanıklı Devrimci Yol davası henuz tamamen sonuclanamamı?tır. ^[9]

1985 sonrası [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1985'ten itibaren, Devrimci Yol'u canlandırmak ve buyutmek icin yurutulen calı?malar 1988 sonrasında universite gencli?i, i?ciler ve kamu calı?anları icinde geli?en muhalefet hareketleri icinde geli?me alanı buldu. Bu donemde, soz konusu toplumsal muhalefet hareketleri icerisinde etkili olan Devrimci Yol kokenli kadrolar, devrimciler ismiyle merkezi bir yapısı olmaksızın calı?malar yuruttu.

Tepkiler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Kenan Evren 12 Eylul askeri darbesini savunurken " Biz gelmeseydik Fatsa'dakiler gelecekti. " demi?tir.
• Orgutun amblemi Yumruklu Yıldız'ın unlu karikaturist Selcuk Demirel tarafından yapıldı?ı soylense de, Selcuk Demirel Hurriyet gazetesine verdi?i roportajda "boylesi guzel bir amblemi ben yapmak isterdim, ben yapmadım fakat yapanı tanıyorum." demi?tir.
• 12 Eylul oncesi Devrimci Yol siyasal grubunun istihbarat alanında da "Devrimci ?stihbarat Te?kilatı" D?T adıyla azımsanmayacak olcude orgutlenmi?tir.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]