한국   대만   중국   일본 
Dar bolge sistemi - Vikipedi ?ceri?e atla

Dar bolge sistemi

Vikipedi, ozgur ansiklopedi

Dar bolge sistemi , ulkenin parlamentodaki sandalye sayısı kadar bolgeye bolunmesi ve her bolgeden bir adayın secilmesi esasına dayanan secim sistemidir. Bir di?er secim sistemi olan Daraltılmı? Bolge Sistemiyle karı?tırılmamalıdır.

Bu sistemde dar bolge (Single-member district) olarak adlandırılan her secim bolgesi icin secime katılan her siyasi parti bir milletvekili adayı belirler. Secilme ?artlarını ta?ıyıp herhangi bir siyasi partiye ba?lı olmayan adaylarda o bolge icin ba?ımsız milletvekilli adayı olabilir.

Dar bolgeden secilecek milletvekilinin belirlenmesi co?unluk ve mutlak co?unluk esasına gore iki farklı ?ekilde gercekle?ebilir. Co?unluk esasına gore yapılan secimde her bolgeden en yuksek oyu alan aday secilir. Mutlak co?unluk esasına gore yapılan secimde ise adayın secilebilmek icin ilk turda oyların yarısından bir fazlasını alması gerekmektedir. ?lk secimde mutlak co?unlu?a ula?ılamayan her bolge icin ikinci tur secimleri yapılır. ?kinci turda ise bir onceki turda en yuksek oyu almı? olan iki aday arasında secim yapılır. Bu iki aday arasından en yuksek oyu alan aday secildi?i bolge icin parlamentoda temsil yetkisi kazanır.

Tartı?malar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dar bolge sistemi temelde bir co?unluk sistemidir . Tek kazanan prensibine dayanmasından dolayı dunya genelinde cok daha yaygın olarak uygulanan co?ulcu temsil sistemiyle kar?ıla?tırıldı?ında ce?itli avantaj ve dezavantajlar icermektedir.

Avantajları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • Dar bolge sistemi secmenler tarafından kolay anla?ılır bir yapıdadır.
  • Her bolge secmeninin kendi bolge adaylarını tanımasını kolayla?tırır.
  • Secmen-secilen irtibatını daha belirgin hale getirece?inden secim bolgesine olan hizmeti on plana cıkarır.
  • Her secim bolgesi yalnızca bir milletvekiliyle temsil edilece?inden secilen vekil uzerindeki sorumluluk artar.
  • Dar bolgelerde siyasi partiler kendi tercih ettikleri ki?ileri aday gostermekten ziyade bolge secmeninin tercih etti?i ki?ileri aday gostermeye yonelirler. Bu amacla partiler anket ve ce?itli kamuoyu ara?tırmaları yoluyla bolge secmeninin goru?lerini alarak o bolgeden aday gosterece?i ki?iyi belirler.
  • Dar bolge sistemi, secmenleri genellikle iki partiye yonlendirir. Amerika orne?inde oldu?u gibi bu sistemde genellikle tek parti iktidarı ve tek bir muhalefet partisi cıkar.
  • Co?ulcu sistemde partilerin liste ba?ı adaylarının secilme ihtimalleri daha yuksektir. Bu da liste sonunda yer alan milletvekili adaylarının secilme ?ansını azaltır. Bundan dolayı secim sureci icerisinde adayların secmen nezdinde proje geli?tirme ve enerji acısından aynı performansı gostermesi beklenemez. Dar bolge sistemindeyse her partinin tek adayı oldu?undan secim surecinin adaylar arasında daha rekabetci ve verimli gecece?i ongorulebilir.

Dezavantajları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • Her dar bolge sadece belirli bir politik goru?e sahip bir vekil tarafından temsil edilece?inden bolgedeki di?er secmenlerin dunya goru?leri ve beklentileri parlamentoda yeteri kadar temsil edilmeyebilir.
  • Dar bolge secim bolgeleri goruntu olarak co?rafi bir butunlu?e sahip olmakla birlikte, bolgelerin nitelik olarak ortak kaygı, beklenti ve amacları olan secmenlerden olu?turulması nispeten zordur.
  • Oransal temsiliyeti hedeflemedi?inden dolayı ortaya cıkan parlamentonun milletin iradesini ne olcude temsil etti?i tartı?malı olabilir. Bu sistem genellikle en cok oy alan partiye parlamentoda oy oranından daha fazla guc vermeye meyillidir.
  • Dar bolge sistemi, olce?in kucuklu?unden dolayı feodal ya da cıkar ili?kilerinin belirleyici olmasını kolayla?tırabilir.
  • Dar bolgeyle kadınların parlamentoda temsiliyeti gucle?ebilir. Co?ulcu temsilin uygulanmakta oldu?u ulkelerin parlamentolarında, dar bolge sistemini uygulayan ulkelere oranla 4 kat daha fazla kadın vekil gorev yapmaktadır. [1]
  • Dar bolge sistemi kullanan ulkelerde secimlere katılım oranının ortalama %10 daha du?uk oldu?u gorulmu?tur. [1]
  • Secim bolgelerinin mevcut bir iktidar partisi tarafından belirlenmesi durumunda siyasi manipulasyonlara yonelik endi?eler olu?abilir.

Dar bolge sisteminin belki de en cok tartı?ılan yonlerinden biri oransal temsiliyeti ihlal etme olasılı?ının yuksek olu?udur. Ornek olarak; tek turlu dar bolge sisteminin uygulandı?ı bir ulkedeki A, B, C, D ve E partilerinin tum bolgelerde aldı?ı oy da?ılımının sırasıyla %25, %20, %20, %20 ve %15 oldu?u bir durumda, A partisinin %25 oy ile tum bolgeleri kazanıp parlamentodaki butun sandalyeleri alabilmektedir. Bu sonuca %25'lik bir secim barajının bulundu?u co?ulcu sistemde de ula?mak mumkundur.

Ornekleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dar bolge secim sisteminden kaynaklanan orantısız temsiliyet sonuclarına Dunya siyasi tarihinden de ce?itli ornekler verilebilir;

  • 1954, [2] 1961, [3] 1969, [4] 1990, [5] ve 1998 [6] yıllarında gercekle?tirilen her secimde, Avustralya'da secimi kazanan parti muhalefet partisinden daha az oy alarak iktidara gelmi?tir.
  • Kanada’da yapılan 1993 secimlerinde ?lerici Muhafazakarlar yakla?ık 2 milyon oy kar?ılı?ında sadece 2 sandalye kazanırken, Liberal Parti aldı?ı her 32 bin oy icin ancak bir sandalye kazanabilmi?tir. [7]
  • 1974 yılında yapılan Avustralya Kuzey Bolgesi secimlerinde Liberal Parti 13.690 oyla 17 sandalye kazanırken, ??ci Partisi 8.508 oyla hic sandalye kazanamamı?tır.. [8]
  • 2004 yılı Kanada Federal Secimlerinde 500 bin oy ile Liberal Parti 22 sandalye kazanırken, aynı yıl Ye?iller Partisi ulke capında aynı sayıda oy aldı?ı halde parlamentoya girememi?tir. [9] [10]
  • 1984 yılında Kanada’da ?lerici Muhafazakar parti oyların %50’sı ile sandalyelerin %75’ini kazanmı?tır. [11]
  • 2016 Amerika Birle?ik Devletleri ba?kanlık secimlerinde ulke genelinde 65,8 milyon oy alan Demokrat Parti adayı Hillary Clinton , 63 milyon oy alan rakibi Cumhuriyetci Parti adayı Donald Trump 'tan daha az delege cıkararak secimleri kaybetmi?tir. [12] [13]

Uygulandı?ı Ulkeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Gunumuzde dar bolge sistemi, ce?itli olumsuz yonleri ve co?ulcu temsil sistemine kıyasla belirtilen dezavantajlarından oturu cok az ulkede uygulanmaktadır. ABD , Birle?ik Krallık , Kanada , Avustralya ve Hindistan gibi ulkeler parlamento secimlerinde dar bolge sistemini kullanmaktadır. Ayrıca eski Britanya ?mparatorlu?u 'nda da bu sistem kullanılmı?tır. [14] 1993 yılında Yeni Zelanda dar bolge sistemini terk ederek co?ulcu temsil sistemine geci? yapmı?tır. [1] Bu sistemin uygulanmakta oldu?u ABD, Avustralya ve Kanada'da pek cok siyasi ve sosyal aktivist tarafından co?ulcu sisteme gecilmesine yonelik caba sarf edilmektedir. [15] [16] [17]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ a b c PR vs. Single-Member Districts in States 18 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., Lijphart, A. (1995). Eri?im Tarihi: 22 Ocak 2017
  2. ^ Australian Politics and Elections Database [ olu/kırık ba?lantı ] , 29 Mayıs 1954 Avustralya Federal Secimleri. Eri?im tarihi: 22 Ocak 2017
  3. ^ Australian Politics and Elections Database [ olu/kırık ba?lantı ] , 9 Aralık 1961 Avustralya Federal Secimleri. Eri?im tarihi: 22 Ocak 2017
  4. ^ Australian Politics and Elections Database [ olu/kırık ba?lantı ] , 25 Ekim 1969 Avustralya Federal Secimleri. Eri?im tarihi: 22 Ocak 2017
  5. ^ Australian Politics and Elections Database [ olu/kırık ba?lantı ] , 27 Ekim 1990 Avustralya Federal Secimleri. Eri?im tarihi: 22 Ocak 2017
  6. ^ Australian Politics and Elections Database [ olu/kırık ba?lantı ] , 3 Ekim 1998 Avustralya Federal Secimleri. Eri?im tarihi: 22 Ocak 2017
  7. ^ 1993 Canadian Federal Election Results 30 A?ustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., 1993 kanada Federal Secim Sonucları. Eri?im Tarihi: 22 Ocak 2017
  8. ^ Wade-Marshall, Dean Jaensch, Deborah (1994). Point of order! : the Legislative Assembly of the Northern Territory 1974-1994. Darwin: Legislative Assembly of the Northern Territory.
  9. ^ The 38th Federal Election, June 28, 2004 16 A?ustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., 2004 Kanada Federal Secimleri.
  10. ^ Election 2004 , 22 Ocak 2017.
  11. ^ 1984 Canadian federal election 2 ?ubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., 33rd Parliament. 22 Ocak 2017
  12. ^ A Historic Number of Electors Defected, and Most Were Supposed to Vote for Clinton 21 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., The New York Times. 22 Ocak 2017
  13. ^ http://uselectionatlas.org/ 29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., 2016 Presidential General Election Resultsn.
  14. ^ Dar Bolge Sistemi Uzerine 2 ?ubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., Prof. Dr. Erhan Erkut. Eri?im tarihi: 22 Ocak 2017
  15. ^ www.fairvote.org 10 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., Fair Vote. Eri?im Tarihi: 22 Ocak 2017
  16. ^ www.proportional-representation.org 10 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., Why Not Proportional Representation?. Eri?im Tarihi: 22 Ocak 2017
  17. ^ www.fairvote.ca 20 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi ., Fair Vote Canada. Eri?im Tarihi: 22 Ocak 2017
" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dar_bolge_sistemi&oldid=30561648 " sayfasından alınmı?tır