Cumhurba?kanlı?ı hukumet sistemi

Ba?lantı ekle
Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Turkiye Cumhurba?kanlı?ı Forsu

Cumhurba?kanlı?ı hukumet sistemi , Turkiye'de 16 Nisan 2017 Referandumu 'yla kabul edilen ve 9 Temmuz 2018 tarihinden itibaren uygulanmaya ba?lanan kuvvetler ayrılı?ına dayalı ba?kanlık tipi bir hukumet sistemidir. [1] Turkiye Cumhuriyeti Anayasası 'nın sekizinci maddesine gore, yurutme yetkisi ve gorevi, cumhurba?kanı tarafından, anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir. [2] Bu sistem Meclis ile Hukumeti birbirinden ayırmı? olup Turkiye'de uzun yıllardır suregelen istikrar, yurutmenin burokrasi uzerindeki zayıf otoritesi ve erken secim sorunlarını buyuk olcude ortadan kaldırmı?tır. [ kaynak belirtilmeli ] Parlamenter sistemin aksine hukumet artık atamalar yolu ile de?il, do?rudan halk tarafından secimle gelen bir hukumet ba?kanı tarafından olu?turulmaktadır. Cumhurba?kanlı?ı, cumhurba?kanlı?ı te?kilatı hakkındaki 1 sayılı cumhurba?kanlı?ı kararnamesi ile duzenlenmi?tir. 1 sayılı cumhurba?kanlı?ı kararnamesi, 539 maddelik mufassal bir kararnamedir. Bu kararname, cumhurba?kanlı?ının her yonunu ayrıntılarıyla duzenlemektedir. [3]

Bu sisteme geci?le beraber Turkiye Buyuk Millet Meclisi 'nin Hukumet kurma yetkileri, halk tarafından secilen cumhurba?kanına aktarıldı. [4] Cumhurba?kanı , devletin ba?ıdır. Yurutme yetkisi, cumhurba?kanına aittir. Cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminde, cumhurba?kanı partili veya partisiz olabilir. [4] Cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminde bakanlar da cumhurba?kanı tarafından meclis dı?ından atanabilmektedir. [5] Cumhurba?kanı kararnameler yoluyla anayasa, kanun ve ki?i hak ve ozgurluklerine aykırı olmamak kaydı ile yasama yetkisini de kullanmaktadır. [6] Cumhurba?kanının cıkarmı? oldu?u kararnameler Meclis veya Yargı yoluyla hukumsuz bırakılabilir veya iptal edilebilir. Turkiye’deki butun kanun , kanun hukmunde kararname , cumhurba?kanlı?ı kararnamesi , tuzuk ve yonetmeliklere Mevzuat Bilgi Sistemi'nden ula?ılabilir.

Ele?tiriler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Cumhurba?kanlı?ı Ba?danı?manı Mehmet Ucum ’un, 16 Nisan ba?lıklı kitabında belirtti?i gibi, cumhurba?kanlı?ı hukumet sistemi icin;

“Cumhurba?kanı siyasi kararları verme konusunda tek yetkilidir. Bakanların hicbir siyasi yetkisi ve meclise kar?ı sorumlulu?u yoktur, cumhurba?kanının 'teknik calı?ma ekibi'dirler." [7]

Cumhurba?kanlı?ı hukumet sistemi, anayasa hukuku literaturunde daha once uygulanmı? bir sistem de?ildir ve ilk defa Turkiye Cumhuriyeti'nde uygulanmı?tır. [8] Bu sistem, ba?kanlık sisteminden farklıdır ve dunyada daha once uygulanmamı?, yepyeni bir idari sistemdir. Ba?kanlık sistemi, bir kuvvetler ayrılı?ı sistemidir. Ba?kanlık sisteminde yasama ve yurutme organları birbirinden ba?ımsız olarak secilir ve birbirinden ba?ımsız olarak gorevlerini surdururler.

Milliyetci Hareket Partisi Genel Ba?kanı Devlet Bahceli , 5 Mayıs 2021'de cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminde iyile?tirilmeler yapılmasını onerdi. [9] Bahceli, iki ba?kan yardımcısı tayin edilmesini ve ba?kan yardımcılarının da halk tarafından secilmesini; Merkez Bankası 'nın anayasal bir kurulu? haline getirilmesini; Hakimler ve Savcılar Kurulu 'nun yerine Yuksek Yargı Kurulu adında yeni bir organ olu?turulmasını, uluslararası anla?maları sona erdirme yetkisinin TBMM'ye verilmesini de icerin bir de?i?iklik teklifi sundu. MHP'nin anayasa de?i?ikli?i teklifi, cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminin “kurumsalla?mı? ba?kanlık sistemi” adı verilerek iyile?tirilmesini de ongoruyor. [10]

Karar gazetesi yazarı Taha Akyol , cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminin yetkileri bir tek ki?iye verdi?ini ve “?ahsi yonetim”i te?vik etti?ini ifade etti. [11] Akyol, sık sık ele aldı?ı cumhurba?kanlı?ı hukumet sistemini "...yanlı? cıkarılıp duzeltilen kararnameler, kararlardaki kurumsal zaaflar, hukuki guven indeksindeki gerilemeler onemli verilerdir." ifadeleriyle ba?arısız olarak nitelendirdi. [12] Akyol, bir ba?ka yazısında da cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminin ?ahsi politikaları anayasalla?tırdı?ını ve bu ?ekilde yapılan yanlı? uygulamaların duzeltme imkanının da ortadan kaldırıldı?ına dikkat cekti. [11]

Cem Aka? , Alman-?spanyol siyaset bilimci Juan Linz 'in Ba?kanlık Sisteminin Tehlikeleri ba?lıklı makalesine atıfla, bir elde a?ırı yetki toplanmasının yarataca?ı “Kibirlenme… bir tur populizm… muhalefete kar?ı acıkca husumet… sistemin frenleyici erklerden yoksun kalması… merkez-kenar kutupla?ması…” gibi tehlikelere dikkat cekti. [13]

Cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminin Turkiye'de delegasyoncu demokrasi ye ve yarı?macı otoriterizme yol actı?ını savunan du?unceler mevcuttur. Bu hukumet sistemin kabul edilmesiyle birlikte kuvvetler arasındaki denge mekanizması bozulmu? olup yasama ve yargı guclerinin yurutme uzerindeki denetim ve kontrolu yitirilmekte olup yurutmenin di?er guclere kar?ı baskın duruma geldi?i savunulmu?tur. Cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminde yatay hesap verirlik zayıflamı?tır. [14]

6 muhalefet partisi CHP , ?Y? Parti , DEVA , GP , SP ve DP , Cumhurba?kanlı?ı Sisteminin ekonomik ve siyasal krizlere yol actı?ını one surerek parlamenter sisteme geri donulmesi icin calı?malar ba?lattı. [15] Bu 6 parti ortak komisyon kurarak guclendirilmi? parlamenter sistem adında yeni bir sistem tasarladılar ve bu sistemi 2023 Turkiye genel secimleri 'nde bir vaat olarak secmene sundular. [16]

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ Yıldız Yazıcıo?lu (9 Temmuz 2018). "Cumhurba?kanlı?ı Hukumet Sistemi Resmen Ba?ladı" . Amerika'nin Sesi . 2 Aralık 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 26 Nisan 2020 .  
  2. ^ "Mevzuat Bilgi Sistemi" . www.mevzuat.gov.tr . 24 Temmuz 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 24 Ekim 2021 .  
  3. ^ "Mevzuat Bilgi Sistemi" . www.mevzuat.gov.tr . 20 Temmuz 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 24 Ekim 2021 .  
  4. ^ a b Nurullah Sarac (10 Temmuz 2018). "Turkiye'nin yeni yonetim sistemi hakkında bilmek istedi?iniz her ?ey" . 12 Temmuz 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 26 Nisan 2020 .  
  5. ^ Beraat Gokkus (9 Temmuz 2018). " ' Yeni Turkiye' yururlukte: Yeni sistem ile de?i?ecek 10 ?ey" . 30 Kasım 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 26 Nisan 2020 .  
  6. ^ Ozturk, Fundanur (1 Ekim 2018). "Cumhurba?kanlı?ı hukumet sisteminde TBMM'nin yetkileri ve gorevleri ne olacak?" . BBC News Turkce . 21 Mayıs 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 26 Nisan 2020 .  
  7. ^ Ucum, Mehmet (2018). 15 - 16 Temmuz'dan cumhurba?kanlı?ı sistemine Turkiye'nin demokratik birli?i mucadelesinde yeni a?ama 16 Nisan . 1. Basım. Ca?alo?lu, ?stanbul. ss. 79-80. ISBN   978-605-171-783-8 . OCLC   1066742383 .  
  8. ^ Gozler, Kemal (2017). Elveda anayasa : 16 Nisan 2017'de oylayaca?ımız anayasa de?i?ikli?i hakkında ele?tiriler . Makale 4 . Birinci baskı. Bursa. ISBN   978-605-327-461-2 . OCLC   1000563246 .  
  9. ^ Welle (www.dw.com), Deutsche (5 Mayıs 2021). " " Bahceli cumhurba?kanı yetkilerini sınırlamak istiyor " " . DW.COM . 5 Mayıs 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 24 Ekim 2021 .  
  10. ^ "MHP lideri Devlet Bahceli'den '100 maddelik' yeni anayasa onerisi" . euronews . 4 Mayıs 2021. 4 Mayıs 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 24 Ekim 2021 .  
  11. ^ a b Akyol, Taha. "CB sistemi reforma engel! - Taha Akyol" . KARAR . 11 Ekim 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 24 Ekim 2021 .  
  12. ^ Akyol, Taha. "CB sistemi Turkiye'ye yaramadı - Taha Akyol" . KARAR . 4 Ekim 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 24 Ekim 2021 .  
  13. ^ Kritik kav?ak : parlamenter sistem - ba?kanlık sistemi . 1. baskı. Cem Aka?. Beyo?lu, ?stanbul. 2015. ISBN   978-605-5250-51-5 . OCLC   953142161 .  
  14. ^ "Delegasyoncu Demokrasiden Yarı?macı Otoriterizme; Turk Demokrasisinin "Sıfatlı Demokrasiler" ve "Sıfatlı Otoriter Rejimler" Arasındaki Yeri" . Muhammet Dervi? METE. 25 A?ustos 2022. 29 Kasım 2022 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi.  
  15. ^ Erdolen, Yunus Emre (18 Ekim 2021). " " Guclendirilmi? Parlamenter Sistem" 101" . serbestiyet.com . 18 Ekim 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 12 Ocak 2022 .  
  16. ^ "6 muhalefet partisinden parlamenter sistem acıklaması" . Cumhuriyet . 23 Eylul 2021. 23 Eylul 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 4 Ocak 2022 .  
" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cumhurba?kanlı?ı_hukumet_sistemi&oldid=32752104 " sayfasından alınmı?tır