Cariye ya da halayık , sava?ta esir edilmi? veya ba?ka bir ?ekilde kole konumuna du?mu?, her konuda efendisinin isteklerine ba?lı bulunan ^[1] kadınları ifade eder. ^{[2] [3]} Sava?ta esir edilen kadınlar icin karava? ismi de kullanılır. ^[4]

Cariyelerin efendilerinden o?ulları Yahudi ve Arap toplumu gibi bazı toplumlarda genellikle kole kabul edilmemi?lerdir. ?slam oncesi Araplarda yaygın olan cariyelik sistemi Arapların Musluman olmasından sonra da devam etmi? ancak Kur'an cariyelerin hak ve hukuku ile ilgili bazı durumları duzenlemi?tir. ?slam Devleti ve Osmanlı Devleti 'nde 19. yuzyıl ortalarına kadar var olan bir sistemdi.

Koleli?in insani ve ahlaki bir kurum olmadı?ı aydınlanma ca?ında ilk olarak seslendirilmeye ba?lanmı?tır. ?lk kanunlar ?ngiltere 'de ve ABD 'de 19. yuzyılın ilk ceyre?inde, 1807 yılında cıkarılmı?, daha sonra di?er Avrupa devletleri onları izlemi?ti. Avrupa'da ?ngiltere ve Fransa , koleli?i kaldıran ilk ulkelerdir. Osmanlı Devleti, ?slami nedenlerden oturu Avrupa'da koleli?i terk eden en son ulke olmu?tur. Osmanlı'da kolelik sistemi, batıdan etkilenerek liberal goru?ler edinen Sultan Abdulmecid doneminde 1847'de bir fermanla ?eklen kaldırılmı?tır. Fakat gercekte Osmanlı vilayetlerinde 19. yuzyılın sonuna kadar kole kullanılmaya devam edilmi?tir. ^[6]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Musluman dunyasında cariyeli?in tarihi

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]