Bozoklu (Bıyıklı) Mustafa Pa?a , (1638 Bozok - Kasım 1698 Edirne ) II. Ahmed saltanatında, 27 Mart 1693 - 14 Mart 1694 tarihleri arasında on bir ay on sekiz gun sadrazamlık yapmı? Osmanlı devlet adamıdır.

Ya?amı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bozok, Yozgat taraflarındandır. ^{[1] [2] [3]} Babasının adı Dervi? Mehmed'dir. "Kucuk Sipahi" lakabı ile de anılır.

Yozgat bolgesinde gorev yapan pa?alar onu gayet usta bir binici (cundi) olarak tanıdılar. O zaman "Kucuk Sipahi" lakabı verilmi?ti. Bu ustun mahareti dolayısıyla pa?aların hizmetine girdi. IV. Mehmed zamanında cundi olarak kazandı?ı ?ohretten dolayı Enderun ’a alındı. Has Oda’da hizmet gordu. Cıkma yaptıktan sonra silahdarlı?a getirildi ^{[1] [2]}

Uzun sure silahdarlık yaptıktan sonra 14 Ocak 1681'de yedinci vezirlik payesiyle kaptan-ı derya olarak atandı. Bu gorevde iken Fransa ile bir kriz yasandı. Trablus eyaletine ait olan 9 kalyon bir buyuk Fransa donanma filosu tarafından korsanlık yaptıkları nedeni ile kovalanmı?lardı ve Sakız limanına sı?ınmı?lardı. Bunları takip eden bir Fransa donanması filosu bunları ve Sakız limanını topa tuttu (23 Temmuz 1681). Bu top atı?ları dolayısıyla Sakız ?ehri hasar gorup sivil halktan 110 ki?i oldu. Bozoklu Mustafa Pasa Kaptan-ı Derya olarak Osmanlı donanması ile Sakız'a geldi ve Fransız gemilerini ele gecirerek bunları musadere etti. Fransa'nın ?stanbul elcisi Fransa kralından Osmanlı hukumetine ce?itli hediyeler ve bir ozur mektubunu iletti ve Fransa'nın resmen Fransız gemilerinin yaptı?ı hasar icin tazminat vermeyi kabul etti?ini bildirdi. Kaptan-ı Derya Bozoklu Mustafa Pa?a bu tazminatının odenmesini tamamlanmasına kadar yakla?ık 5 ay Sakız'da kaldı ve eline gecen Fransız gemilerini rehin tuttu. ^[3]

Bu krizden sonra Kaptan-ı Derya Bozoklu Mustafa Pasa ?stanbul'a dondu. Burada Venedik'e kar?ı yapılması muhtemel olan bir sefer icin donanmanın hazırlanması calı?malarına nezaret. Bu hazırlıklar icin padi?ahtan 4 tanesi uc-ambarlı buyuk ve 6 tanesi iki-ambarlı 10 kalyonun Tersane-i Amire'de in?a edilmesi icin izin aldı. 1683 Aralık ayında Kaptan-ı Derya gorevinden azledildi. ^{[1] [2] [3]}

Ozi Valisi ve Lehistan cephesi serdarı tayin edildi. Kırım Hanlı?ı kuvvetleriyle beraber Kamanice 'yi Lehistan taarruzundan kurtardı. 1690'da ?am valisi oldu. ?am valisi iken Sultan ?brahim 'in kızı olan Beyhan Sultan ile evlenerek saraya damat oldu. 1691'de Trablus?am valili?ine tayin edildi. 1692'de ikinci vezir unvanı verilerek rikab-ı humayun kaymakamlı?ına atandı. ^[2]

Mart 1693'te ikinci vezir iken Merzifonlu Calık Hacı Ali Pa?a 'nın yerine 27 Mart 1693'te sadrazam oldu. Sadrazam iken serdar-ı ekrem olarak Avusturya seferine cıktı. (1690 yılında i?galden kurtarılan) Belgrad'ı yeniden ku?atan Duc de Croy komutasındaki Kutsal Roma Cermen ?mparatorlu?u ordusunu, yuksek sayıda esir de almak suretiyle, cekilmeye mecbur bıraktı. Bu kaleyi tamir ettirerek Edirne'ye dondu.

Avlanmaya meraklıydı ve II. Ahmet onun avla u?ra?maktan devlet i?lerine zamanı kalmadı?ı ve i?lere bakmadı?ını gorup 14 Mart 1694'te onu azletti. Yerine Surmeli Ali Pa?a sadrazam oldu. ^[1]

Bozoklu Mustafa Pa?a'nın once ikinci kez Trablus?am valisi tayin edildi ise de oraya harekete gecmeden tutuklandı. Karısı Beyhan Sultan'ın araya girmesi ile padi?ah tarafından af edildi ve Sayda valisi olarak tayin edildi. 1696'da ikinci defa ?am valisi oldu. Temmuz 1697'de sadrazam Elmas Mehmet Pa?a 'nın Avusturya seferine cıkıp 11 Eylul 1697 tarihinde Zenta Muharebesi 'nde ?ehit olması doneminde ?stanbul'da sadaret kaymakamı gorevini yaptı. Yeni sadrazam olarak Koprulu Amcazade Hacı Huseyin Pa?a tayin edilince Bo?az Hisarı muhafızı yapıldı. Haziran 1698';de ucuncu defa Sadaret kaymakamı olarak gorevlendirildi.

Bu gorevde iken 7 ay sonra bir nuzul inmesi dolayısıyla hayat gozlerini yumdu. Cenazesi Edirne Uc ?erefeli Camii kabristanında gomuludur. ^[2]

De?erlendirme [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ya?am yapıtlarıyla Osmanlılar adlı biyografya eserinde ?oyle de?erlendirmektedir: ^[2]

Cok de?erli, durust, medeni cesaret sahibi bir asker ve idareci (idi).

Hakkında TDV ?slam Ansiklopedisi'nde yazılan makalede ?unlar bildirmektedir: ^[3]

Kaynaklar onu hak ve hukuka riayet eden, edepli, hizmetkarlarına kar?ı daima iyi muamelede bulunan, devlet i?lerini bilmekle beraber “umur-ı hariciyye”si zayıf bir devlet adamı olarak tavsif eder. Ayrıca comert oldu?u, 1692’de Belgrad Seferi’ne giden orduya masraflarını kendisinin kar?ıladı?ı 500 suvari ve 200 piyade yazdı?ı belirtilir.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dı? kaynaklar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Uzuncar?ılı, ?smail Hakkı, (1954 6.bas.:2011) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yuzyıl Ortalarından XVII. Yuzyıl Sonuna kadar , Ankara: Turk Tarih Kurumu Yayınları say.440-441
• Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları , ?stanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5,
• Yılmaz, Mehmed, "Mustafa Pa?a (Bozoklu, Bıyıklı)", (1999), Ya?amları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi , ?stanbul:Yapı Kredi Kultur Sanat Yayıncılık A.?. C.2 s.308 ISBN 975-08-0072-9
• Danı?mend, ?smail Hami (1971), Osmanlı Devlet Erkanı , ?stanbul: Turkiye Yayınevi.

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• ?lgurel, Mucteba, "Mustafa Pa?a, Bozoklu" (2006) Turkiye Diyanet Vakfı ?slam Ansiklopedisi Cilt:31 Sayfa:341-344 ?stanbul:TDV Yayınları. Online: [3] 13 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .

Siyasi gorevi
Once gelen: Merzifonlu Calık Hacı Ali Pa?a	Osmanlı Sadrazamı 27 Mart 1693 - 14 Mart 1694	Sonra gelen: Surmeli Ali Pa?a
Askeri gorevi
Once gelen: Kaplan Mustafa Pa?a	Kaptan-ı Derya 1680 - 1683	Sonra gelen: Musahip Mustafa Pa?a