한국   대만   중국   일본 
Azerbaycan-Turkiye ili?kileri - Vikipedi ?ceri?e atla

Azerbaycan-Turkiye ili?kileri

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Turkiye-Azerbaycan ili?kileri
Haritada gösterilen yerlerde Turkey ve Azerbaijan

Turkiye
Azerbaycan
Diplomatik Misyon
Turkiye'nin Baku Buyukelcili?i Azerbaycan'ın Ankara Buyukelcili?i
Temsilcilik
Buyukelci Cahit Ba?cı Buyukelci Hazar ?brahim

Azerbaycan-Turkiye ili?kileri , Turkiye ve Azerbaycan 'ın suregelen uluslararası politikalarını icerir. Ortak tarihi ve gecmi?i olan Turkiye ve Azerbaycan arasındaki ili?kiler dostane olmu?tur. Karaba? Sava?ı 'nda Turkiye Azerbaycan'ı desteklemi?tir. Bunun yanında Azerbaycan da Turkiye'yi cetrefilli meselelerde desteklemektedir.

10 Aralık 2020 tarihinde, Turkiye ile Azerbaycan Cumhuriyetleri vatanda?larının kar?ılıklı ziyaretlerinde kimlikle seyahatlerine imkan tanıyan bir protokol imzalanmı?tır. [1]

Tarih [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1928 yılındaki Azerbaycan ve Turkiye Boks takımları.

Sovyetler Birli?i'nin da?ılmasından sonra ba?ımsızlı?ını ilan eden bircok ulkeden biri olan Azerbaycan'ın ba?ımsızlı?ını tanıyan ilk ulke Turkiye olmu?tur (9 Kasım 1991). [2] Yine KKTC kurulduktan sonra, Azerbaycan'a ba?lı ozerk bir ulke olan Nahcıvan Ozerk Cumhuriyeti , KKTC'yi hakim guc olarak tanımı?tır. Ancak Azerbaycan Cumhuriyeti KKTC'yi resmi olarak tanımamı?tır. [3] ?ki ulke birbiri icin ekonomik ve sosyal acıdan ili?kileri buyuk bir onem ta?ımaktadır. [4] Ba?ımsızlı?ını yeni kazandı?ı donemlerde Azerbaycan, yeni ve genc bir ulke olarak kar?ısına cıkacak guclukleri a?abilmek icin Turkiye'nin deste?ine ihtiyac duymu?tu.

Azerbaycan'ın ba?ımsızlı?ı ve sonrası ili?kiler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Azerbaycan'ın ba?ımsızlı?ını yeni kazandı?ı donemlerde Azerbaycan ve Turkiye arasındaki ili?kilerin geli?memesi icin hicbir sebep yoktu, [5] [6] cunku iki halk ve devletler birbirlerini karde? ve iyi bir dost olarak gormekteydi. [7] Aynı zamanda Azerbaycan'ın jeopolitik olarak onemli [ kaynak belirtilmeli ] bir yerde olması ve Ermenistan , Rusya ve ?ran gibi devletlerin Azerbaycan'dan yana cıkarlarının olması sebebi ile Turkiye, Azerbaycan arasındaki ikili ili?kilerin geli?mesini sekteye u?ratmı?tır.

Karaba? Sava?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana maddeler: Karaba? Sava?ı ve 2020 Da?lık Karaba? Sava?ı
Turkiye cumhurba?kanı Recep Tayyip Erdo?an ve Azerbaycan cumhurba?kanı ?lham Aliyev , 2020 Da?lık Karaba? Sava?ı 'nı Azerbaycan'ın kazanması sonrası yapılan 2020 Baku Zafer Gecidi toreninde.

1986'da Ermenistan resmi olarak Azerbaycan'ın topraklarında sayılan Da?lık Karaba? , Zengezur , Nahcıvan , Gence , Kubadlı gibi bolgelere saldırmı? ve Nahcıvan dı?ında geri kalan bolgeleri i?gal edip, silahlı ceteler aracılı?ı ile orada ya?ayan Azerbaycan halkına baskı uygulamı?lardı. [8] Ermenistan'ın yaptı?ı i?gale kar?ı Azerbaycan'a gercek anlamda destek veren ulkeler arasında Turkiye de olmu?tur ve Turkiye, Ermenistan arasındaki sınır kapılarını kapamı? ve ekonomik, siyasi ve politik anlamda Ermenistan'a sert tepki gostererek Azerbaycan'ın arkasında oldu?unu tum dunya ve Azerbaycan halkına ve devletine gostermi?tir. Turkiye tarafından bakıldı?ında ise Turkiye'nin genel dı? politikasında Azerbaycan, Turkiye icin cok buyuk bir yer tutmaktadır. [9]

Stratejik konum [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kuzey Kafkasya ve Guney Kafkasya arasındaki bolgede bulunan Azerbaycanlıların, Turkiye'nin Kafkasya bolgesi ve ayrıca di?er Turk devletleri ile arasındaki ili?kileri koruma ve bu konuda izleyece?i yol bakımından Azerbaycan, Turkiye icin buyuk bir onem te?kil etmektedir. Turkiye, Azerbaycan'ın da yardımlarıyla Kafkasya ili?kilerine devam etmektedir. [10]

Ekonomik i? birli?i [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Enerji [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Baku-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı'nın guzergahı.

Enerji bakımından zengin yeraltı kaynaklarına sahip olan Azerbaycan, e?er ili?kilerin iyi yonde devam etmesi durumunda, Turkiye, Azerbaycan arasındaki enerji ticaretininde buyuk yollar katedilece?i Baku-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı 'nın bitirilmesi ile gosterilmi? oldu.

Rusya'nın Azerbaycan uzerindeki baskıyı koruma cabaları ve 1990'da [11] Azerbaycan'a mudahale etmesinden hemen sonra Turkiye, Azerbaycan ili?kileri gerilemi? ve Rus yonetimine devamlı tavizler vermi?tir. Kamuoyununda baskısı ile yonetim de?i?ikli?ine giden Azerbaycan'da yonetime gelen Ebulfez Elcibey zamanında, Turkiye-Azerbaycan arasındaki ikili ili?kiler olumlu yonde geli?mi? ve Turkiye ile politik yonden yakınla?ma sa?lanmı?tır. Elcibey doneminde Turkiye-Azerbaycan arasında bircok sosyal ve ekonomik anla?malar imzalandı.

Askeri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Turkiye ve Azerbaycan askeri heyetleri, 2022 yılında yapılan bir goru?me sırasında.

Azerbaycan ve Turkiye arasında askeri anlamda da Azerbaycan lehine gecmi?ten bugune olay gercekle?mi?tir. 1993, 2003 yılları arasında Azerbaycan Cumhurba?kanlı?ı yapan Haydar Aliyev doneminde Azerbaycan'ın izledi?i politika sonucunda di?er sınırda? devletlerle i?birlikleri sa?lanmı?tır. Azerbaycan'ın bolgede etkin rol oynaması icin Turkiye'nin yardımlarıyla dunya genelinde buyuk bir etkiye sahip olan ABD ve NATO ile iyi ili?kiler kurması da olasıdır. [12] [13] 1996 ve 1997 yılları arasında Azerbaycan ve Turkiye arasında askeri yonde anla?malar imzalandı ve Azerbaycan, Turkiye sınırının iki tarafında kalan alanda yapılacak askeri aracların ucu?unu duzene sokan anla?malar imzalandı.

Azerbaycanlılar ve Turkiye Turkleri , aynı ırktan oldukları ve aynı kokten geldikleri icin bu iki devlet, birbirlerini "karde? devlet" saymaktadır.

Siyasi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ermeni acılımı ve tepkiler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Baku'de Azerbaycan ve Turkiye bayrakları grafitisi.

Ermenistan Cumhurba?kanı Serj Sarkisyan Eylul 2008'de 2010 FIFA Dunya Kupası eleme macları dolayısıyla Erivan'da yapılan Ermenistan-Turkiye macına Cumhurba?kanı Abdullah Gul 'u davet etmesi dunyada geni? yankı buldu ve bu yakınla?maya "Futbol Diplomasisi" [14] adı verildi. 2009 yılında Turkiye'de oynanacak Turkiye-Ermenistan rovan? macı nedeniyle Abdullah Gul tarafından resmi davet gonderilmi? ve daveti kabul etmi?tir.

Turkiye'nin Ermenistan sınırını acaca?ı, ekonomik ambargoyu kaldıraca?ı ve diplomatik ili?ki kuraca?ı soylentilerine Cumhurba?kanı Abdullah Gul ve Ba?bakan Recep Tayyip Erdo?an 'ın yalanlamasına ra?men ve Turkiye'nin Ermenistan tarafından Da?lık Karaba? 'nın i?gali sona ermedikce Ermenistan politikasında de?i?iklik olmayacanı soylemelerine ra?men, Azerbaycan ilk defa resmi olarak tepki gosterdi ve Cumhurba?kanı ?lham Aliyev ?stanbul’da yapılan ‘Medeniyetler ?ttifakı’ zirvesini boykot edip katılmadı ve Azerbaycan hukumeti de zirveye bakan duzeyinde dahi katılmadı. [15]

Donemin Turkiye ba?bakanı Recep Tayyip Erdo?an yaptı?ı acıklamalarda, Ermenistan'ın i?gal altında bulundurdu?u Azerbaycan topraklarını terketmedi?i surece sınırı acmayaca?ını ilan etti.

Antla?ma [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Azerbaycan cumhurba?kanı ?lham Aliyev ve Turkiye cumhurba?kanı Recep Tayyip Erdo?an , 28 Mayıs 2022 tarihinde Baku 'de duzenlenen Teknofest festivalinde.

Azerbaycan-Turkiye arasında imzalanan bazı sozle?meler ve protokoller [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. Turkiye, Azerbaycan Ticari ve Ekonomik ??birli?i Anla?ması, (2 Ocak 1992)
  2. Turkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Dostluk, ??birli?i ve ?yi Kom?uluk Anla?ması, (24 Ocak 1992)
  3. Karadeniz Ekonomik ??birli?i E?itim, Kultur ve Haberle?me Anla?ması, (6 Mart 1993)
  4. Bilimsel, Teknik, Sosyal, Kulturel ve Ekonomik Alanlarda ??birli?i Anla?ması, (9 ?ubat 1994)
  5. Yatırımların Kar?ılıklı Te?viki ve Korunması Anla?ması, (4 Nisan 1994)
  6. Cifte Vergilendirmenin Onlenmesi Anla?ması, (9 Nisan 1994)
  7. Turkiye, Azerbaycan Sosyal Guvenlik Sozle?mesi, (17 Temmuz 1998)
  8. Turkiye, Azerbaycan Arasında Cevre Koruma Alanında ??birli?i Anla?ması, (14 Ekim 2004)
  9. Turkiye Cumhuriyeti Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlı?ı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Aile, Kadın ve Cocuk Sorunlarından Sorumlu Devlet Komitesi Arasında ??birli?i Muhtırası, (4 ?ubat 2008)
  10. Turkiye, Azerbaycan Uzun Vadeli Ekonomik ve Ticari ??birli?i Programı ve ?cra Planının Onaylanması, (18 ?ubat 2008)
  11. Turkiye-Azerbaycan Stratejik ??birli?i Antla?ması , (16 A?ustos 2010)
  12. Turkiye ile Azerbaycan Cumhuriyetleri Vatanda?larının Kar?ılıklı Ziyaretlerinde Kimlikle Seyahat ?mkanı Tanıyan Protokol, (10 Aralık 2020)

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Wikimedia Commons 'ta Relations of Azerbaijan and Turkey ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 17 Aralık 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 Aralık 2020 .  
  2. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 1 Ekim 2008 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 Nisan 2009 .  
  3. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 26 Kasım 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 Nisan 2009 .  
  4. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 8 Aralık 2009 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Aralık 2009 .  
  5. ^ Kurtulu? Sava?ı Yıllarında Azerbaycan Turkiye ?li?kileri - Y.A. BAG?ROV
  6. ^ http://www.gundem.be/go.php?go=31e0e4a&do=details&return=summary&pg=1 [ olu/kırık ba?lantı ]
  7. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 3 Eylul 2007 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 Nisan 2009 .  
  8. ^ Azerbaycan Cumhuriyeti, Azerbaycan Respublikası Elmler Akademiyası Tarih ?nstutu, Bakı, 1998, s.274-276.
  9. ^ Turkiye, Azerbaycan, Gurcistan ?li?kilerinde Ermenistan Faktoru - Doc.Dr. Haluk Selvi - s.11-12
  10. ^ Is Globalization An Uninterrupted Process - Lo Straniero - Sayı:38 (Ekim 2003), s.42
  11. ^ Rusya'nın Azerbaycan Politikası - Musa Gasimov - sayfa. 259
  12. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 4 Nisan 2009 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 Nisan 2009 .  
  13. ^ http://www.asam.org.tr/tr/yazigoster.asp?ID=2397&kat1=&kat2=1 [ olu/kırık ba?lantı ]
  14. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 26 Ocak 2009 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 Nisan 2009 .  
  15. ^ http://www.milliyet.com.tr/Siyaset/SonDakika.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=1081137&Kategori=siyaset&b=Aliyev%20neden%20kizini%20gonderdi [ yalın URL ]

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycan-Turkiye_ili?kileri&oldid=33044484 " sayfasından alınmı?tır