Avrupa Altın Ayakkabı

Avrupa Altın Ayakkabı
Avrupa Altın Ayakkabı
Da?ıtan	L'Equipe (1968-1991) ; European Sports Media (1997-gunumuz)
Tarih	1968-gunumuz
En cok kazanan	Lionel Messi (6 kez)

Avrupa Altın Ayakkabı , UEFA uyesi ulkelerin birinci seviye ulusal futbol liglerinde sezon icinde attı?ı golun, lige ait katsayıyla carpılmasıyla olu?turulan puan sistemine gore en cok puan toplayan futbolculara verilen oduldur. Odul, krampon ?eklinde bir heykeldir. ?lk kez 1967-68 sezonu sonrasında Fransız L'Equipe dergisi tarafından verilmeye ba?lanan odule 1990-91 sezonundan sonra ara verilmi?, 1996-97 sezonundan itibaren ise European Sports Media tarafından da?ıtılmaya ba?lanmı?tır.

1968-1991 yılları arasında odul, UEFA uyesi ulkelerin birinci seviye ulusal liglerinde en cok gol atan futbolcuya verilmekteydi. 1968'deki ilk odulu, Benfica formasıyla ligde 42 gol atan Eusebio kazandı. 1990-91 sezonu sonrasında Kıbrıs Futbol Federasyonu , liglerinde bir futbolcunun 40 gol attı?ını iddia ederek (liglerinin gol krallı?ını 19 golle iki futbolcu payla?masına ra?men) 34 golle odulu kazanan Darko Pancev 'in kazanmasına itiraz etti. Bu olayın ardından L'Equipe , odulu vermemeye karar verdi. ^[1] 1996-97 sezonundan itibaren European Sports Media , kolay liglerle zor ligleri birbirinden ayıracak bir puanlama sistemiyle odulu vermeye ba?ladı. Bu puanlamada her ligden en ba?arılı takımların katıldı?ı UEFA kupalarındaki gecmi? be? sezona bakılarak olu?turulan UEFA katsayılarına gore belirlenen lig sıralaması esas alınmaktaydı. Bu sıralamada en ustte yer alan be? ligde atılan gol sayısı 2 ile, 6 ila 21. sıra arasında yer alan liglerde atılan gol sayısı 1,5 ile, di?er liglerde atılan gol sayısı ise 1 ile carpılmaktaydı. ^[2] Yeni sistem sonrasında gunumuze dek iki futbolcu, Scottish Premier League 'den Henrik Larsson (2000-01) ve Primeira Liga 'dan Mario Jardel (1998-99, 2001-02), en iyi be? ligde yer almayıp bu odulu kazandı.

1991'e olan kadar surecte Eusebio (1967-68, 1972-73), Gerd Muller (1969-70, 1971-72), Dudu Georgescu (1974-75, 1976-77) ve Fernando Gomes (1982-83, 1984-85) bu donemde birden cok kez odul kazanan isimler olmu?tu. ^[3] 1996-97 sezonuyla ba?layan sistemde ise altı kez ile Lionel Messi (2009-10, 2011-12, 2012-13, 2016-17, 2017-18, 2018-19), odulu en cok kazanan oyuncu konumundadır. Cristiano Ronaldo (2007-08, 2010-11, 2013-14, 2014-15), Mario Jardel (1998-99, 2001-02), Thierry Henry (2003-04, 2004-05), Diego Forlan (2004-05, 2008-09) ve Luis Suarez (2013-14, 2015-16) ise odulu birden fazla kez kazanan isimlerdi. Messi ayrıca, odulu uc sezon art arda kazanan tek isim konumundadır. 1989-90'da otuz sekizer gol atan Hristo Stoickov ile Hugo Sanchez , 2004-05'te yirmi be?er gol atan Thierry Henry ile Diego Forlan ve 2013-14'te otuz birer gol atan Luis Suarez ve Cristiano Ronaldo o sezonun odulunu payla?tı.

Kulupler acısından, uc futbolcusu toplamda sekiz kez odul kazanan Barcelona , bu alanda en ba?arılı kulup konumundadır. Liglere gore ise on be? kez odul kazanan ismi cıkartan La Liga en ba?arılı ligdir. 3 farklı oyuncu ile 8 kez odulu kazanan Portekizli futbolcular, milletlere gore kazanılan oduller sıralamasında ilk sırada yer almaktadır.

Kazananlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Oyuncu (X)	Oyuncunun odulu kacıncı kez kazandı?ını gosterir
^	Kazanan futbolcunun takımı lig ?ampiyonu olmu?tur

Sezon
Futbolcu	Kulup	Lig	Gol sayısı	Puan
*Odul L'Equipe* tarafından verilmi?tir**
1967-68	Eusebio	Benfica ^	Primeira Liga	&0000000000000042.000000 42	-
1968-69	Petar Jekov	PFK CSKA ^	Prva Liga	&0000000000000036.000000 36	-
1969-70	Muller, Gerd Gerd Muller	Bayern Munchen	Bundesliga	&0000000000000038.000000 38	-
1970-71	Skoblar, Josip Josip Skoblar	Marseille ^	Ligue 1	&0000000000000044.000000 44	-
1971-72	Muller, Gerd Gerd Muller (2)	Bayern Munchen ^	Bundesliga	&0000000000000040.000000 40	-
1972-73	Eusebio (2)	Benfica ^	Primeira Liga	&0000000000000040.000000 40	-
1973-74	Yazalde, Hector Hector Yazalde	Sporting ^	Primeira Liga	&0000000000000046.000000 46	-
1974-75	Georgescu, Dudu Dudu Georgescu	Dinamo Bucure?ti ^	Divizia A	&0000000000000033.000000 33	-
1975-76	Kaiafas, Sotiris Sotiris Kaiafas	Omonia Nicosia ^	A' Katigorias	&0000000000000039.000000 39	-
1976-77	Georgescu, Dudu Dudu Georgescu (2)	Dinamo Bucure?ti ^	Divizia A	&0000000000000047.000000 47	-
1977-78	Krankl, Hans Hans Krankl	Rapid Wien	Bundesliga	&0000000000000041.000000 41	-
1978-79	Kist, Kees Kees Kist	AZ	Eredivisie	&0000000000000034.000000 34	-
1979-80	Vandenbergh, Erwin Erwin Vandenbergh	Lierse	Eerste klasse	&0000000000000039.000000 39	-
1980-81	Slavkov, Georgi Georgi Slavkov	Botev Plovdiv	Prva Liga	&0000000000000031.000000 31	-
1981-82	Kieft, Wim Wim Kieft	Ajax ^	Eredivisie	&0000000000000032.000000 32	-
1982-83	Gomes, Fernando Fernando Gomes	Porto	Primeira Liga	&0000000000000036.000000 36	-
1983-84	Rush, Ian Ian Rush	Liverpool ^	English Football League	&0000000000000032.000000 32	-
1984-85	Gomes, Fernando Fernando Gomes (2)	Porto ^	Primeira Liga	&0000000000000039.000000 39	-
1985-86	van Basten, Marco Marco van Basten	Ajax	Eredivisie	&0000000000000037.000000 37	-
1986-87	Polster, Toni Toni Polster ^[a]	Austria Wien	Bundesliga	&0000000000000039.000000 39	-
1987-88	Colak, Tanju Tanju Colak	Galatasaray ^	1. Futbol Ligi	&0000000000000039.000000 39	-
1988-89	Mateu?, Dorin Dorin Mateu?	Dinamo Bucure?ti	Divizia A	&0000000000000043.000000 43	-
1989-90	Sanchez, Hugo Hugo Sanchez	Real Madrid ^	La Liga	&0000000000000038.000000 38	-
1989-90	Stoickov, Hristo Hristo Stoickov	PFK CSKA ^	A PFG	&0000000000000038.000000 38	-
1990-91 ^[b]	Pancev, Darko Darko Pancev	Crvena zvezda ^	Prva Liga	&0000000000000034.000000 34	-
1991-1996	Verilmedi ^[c]
Odul European Sports Media tarafından verilmi?tir
1996-97	Ronaldo	Barcelona	La Liga	&0000000000000034.000000 34	&0000000000000068.000000 68
1997-98	Mahlas, Nikos Nikos Mahlas	SBV Vitesse	Eredivisie	&0000000000000034.000000 34	&0000000000000068.000000 68
1998-99	Jardel, Mario Mario Jardel	Porto	Primeira Liga	&0000000000000036.000000 36	&0000000000000072.000000 72
1999-2000	Phillips, Kevin Kevin Phillips	Sunderland	Premier League	&0000000000000030.000000 30	&0000000000000060.000000 60
2000-01	Larsson, Henrik Henrik Larsson	Celtic ^	Scottish Premier League	&0000000000000035.000000 35	&0000000000000052.500000 52,5
2001-02	Jardel, Mario Mario Jardel (2)	Sporting ^	Primeira Liga	&0000000000000042.000000 42	&0000000000000063.000000 63
2002-03	Makaay, Roy Roy Makaay	Deportivo La Coruna	La Liga	&0000000000000029.000000 29	&0000000000000058.000000 58
2003-04	Henry, Thierry Thierry Henry	Arsenal ^	Premier League	&0000000000000030.000000 30	&0000000000000060.000000 60
2004-05	Henry, Thierry Thierry Henry (2)	Arsenal	Premier League	&0000000000000025.000000 25	&0000000000000050.000000 50
2004-05	Forlan, Diego Diego Forlan	Villarreal	La Liga	&0000000000000025.000000 25	&0000000000000050.000000 50
2005-06	Toni, Luca Luca Toni	Fiorentina	Serie A	&0000000000000031.000000 31	&0000000000000062.000000 62
2006-07	Totti, Francesco Francesco Totti	Roma	Serie A	&0000000000000026.000000 26	&0000000000000052.000000 52
2007-08	Cristiano Ronaldo, Cristiano Ronaldo	Manchester United ^	Premier League	&0000000000000031.000000 31	&0000000000000062.000000 62
2008-09	Forlan, Diego Diego Forlan (2)	Atletico Madrid	La Liga	&0000000000000032.000000 32	&0000000000000064.000000 64
2009-10	Messi, Lionel Lionel Messi	Barcelona ^	La Liga	&0000000000000034.000000 34	&0000000000000068.000000 68
2010-11	Cristiano Ronaldo, Cristiano Ronaldo (2)	Real Madrid	La Liga	&0000000000000040.000000 40	&0000000000000080.000000 80
2011-12	Messi, Lionel Lionel Messi (2)	Barcelona	La Liga	&0000000000000050.000000 50	&0000000000000100.000000 100
2012-13	Messi, Lionel Lionel Messi (3)	Barcelona ^	La Liga	&0000000000000046.000000 46	&0000000000000092.000000 92
2013-14	Suarez, Luis Luis Suarez	Liverpool	Premier League	&0000000000000031.000000 31	&0000000000000062.000000 62
2013-14	Cristiano Ronaldo, Cristiano Ronaldo (3)	Real Madrid	La Liga	&0000000000000031.000000 31	&0000000000000062.000000 62
2014-15	Cristiano Ronaldo, Cristiano Ronaldo (4)	Real Madrid	La Liga	&0000000000000048.000000 48	&0000000000000096.000000 96
2015-16	Suarez, Luis Luis Suarez (2)	Barcelona ^	La Liga	&0000000000000040.000000 40	&0000000000000080.000000 80
2016-17	Messi, Lionel Lionel Messi (4)	Barcelona	La Liga	&0000000000000037.000000 37	&0000000000000074.000000 74
2017-18	Messi, Lionel Lionel Messi (5)	Barcelona ^	La Liga	&0000000000000034.000000 34	&0000000000000068.000000 68
2018-19	Messi, Lionel Lionel Messi (6)	Barcelona ^	La Liga	&0000000000000036.000000 36	&0000000000000072.000000 72
2019-20	Immobile, Ciro Ciro Immobile	Lazio	Serie A	&0000000000000036.000000 36	&0000000000000072.000000 72
2020-21	Lewandowski, Robert Robert Lewandowski	Bayern Munchen ^	Bundesliga	&0000000000000041.000000 41	&0000000000000082.000000 82
2021-22	Lewandowski, Robert Robert Lewandowski (2)	Bayern Munchen ^	Bundesliga	&0000000000000035.000000 35	&0000000000000070.000000 70
2022-23	Haaland, Erling Erling Haaland	Manchester City ^	Premier League	&0000000000000036.000000 36	&0000000000000072.000000 72

Birden fazla kazananlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Futbolcu	Toplam	Sezonlar	Kulup
Messi, Lionel Lionel Messi	&0000000000000006.000000 6	2009-10, 2011-12, 2012-13, 2016-17, 2017-18, 2018-19	Barcelona (6)
Ronaldo, Cristiano Cristiano Ronaldo	&0000000000000004.000000 4	2007-08, 2010-11, 2013-14, 2014-15	Manchester United (1), Real Madrid (3)
Muller, Gerd Gerd Muller	&0000000000000002.000000 2	1969-70, 1971-72	Bayern Munih (2)
Eusebio		1967-68, 1972-73	Benfica (2)
Georgescu, Dudu Dudu Georgescu		1974-75, 1976-77	Dinamo Bucure?ti (2)
Gomes, Fernando Fernando Gomes		1982-83, 1984-85	Porto (2)
Jardel, Mario Mario Jardel		1998-99, 2001-02	Porto (1), Sporting (1)
Henry, Thierry Thierry Henry		2003-04, 2004-05	Arsenal (2)
Forlan, Diego Diego Forlan		2004-05, 2008-09	Villarreal (1), Atletico Madrid (1)
Suarez, Luis Luis Suarez		2013-14, 2015-16	Liverpool (1), Barcelona (1)
Lewandowski, Robert Robert Lewandowski		2020-21, 2021-22	Bayern Munchen (2)

Kulube gore kazananlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kulup	Toplam	Futbolcu
Barcelona	8	3
Bayern Munchen	4	2
Real Madrid	4	2
Dinamo Bucure?ti	3	2
Porto	3	2
Liverpool	2	2
Sporting	2	2
PFK CSKA	2	2
Ajax	2	2
Rangers	2	1
Benfica	2	1
Arsenal	2	1
Marseille	1	1
Omonia Nicosia	1	1
Rapid Wien	1	1
AZ	1	1
Lierse	1	1
Botev Plovdiv	1	1
Austria Wien	1	1
Galatasaray	1	1
Crvena zvezda	1	1
Porthmadog	1	1
Homenetmen	1	1
Zestafoni	1	1
SBV Vitesse	1	1
Sunderland	1	1
Deportivo La Coruna	1	1
Villarreal	1	1
Fiorentina	1	1
Roma	1	1
Manchester United	1	1
Atletico Madrid	1	1
Celtic	1	1
Lazio	1	1

Millete gore kazananlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ulke	Toplam	Oyuncu
Portekiz	8	3
Hollanda	4	4
Romanya	4	3
Arjantin	7	2
Uruguay	4	2
Bulgaristan	3	3
?talya	3	3
Brezilya	3	2
Galler	2	2
Yugoslavya	2	2
Fransa	2	1
Almanya	2	1
?skocya	2	1
Polonya	2	1
Avusturya	2	2
Kıbrıs Cumhuriyeti	1	1
Belcika	1	1
Meksika	1	1
Ermenistan	1	1
Gurcistan	1	1
Yunanistan	1	1
?ngiltere	1	1
Turkiye	1	1
?svec	1	1

Lige gore kazananlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Lig	Toplam	Oyuncu
La Liga	15	7
Primeira Liga	7	4
Premier League	5	4
Eredivisie	4	4
Bundesliga	4	2
Prva Liga	3	3
Serie A	3	3
Premier Division	3	2
Divizia A	3	2
Bundesliga	2	2
Ligue 1	1	1
First Division	1	1
Eerste klasse	1	1
Super Lig	1	1
Prva Liga	1	1
Premier League	1	1
Bardzraguyn humb	1	1
Erovnuli Liga	1	1
A' Katigorias	1	1

Notlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ 1986-87 sezonunda kazanan isim 44 golle Rodion C?m?taru olsa da daha sonra diskalifiye edildi ve odul 1990 yılında Polster'a verildi. Yine de C?m?taru'ya verilen odulun kendisinde kalmasına izin verildi. ^[4]
^ 1990-91 sezonunun kazananı Darko Pancev , Kıbrıs'tan bir futbolcunun 40 gol attı?ına dair itirazlardan dolayı odulunu ancak 2006 yılında alabildi. (Kıbrıs Ligi'nde resmi olarak o sezon Suad Be?irevi? ve Panayiotis Xiourouppas 19 golle gol krallı?ını payla?mı?tı.). ^[5] Bu olaydan sonra L'Equipe tarafından odul toreni duzenlenmedi. ^[4]
^ Odul verilmeyen sezonlarda Avrupa liglerinde en cok gol atan isimler ?unlardı: 1991-92 Ally McCoist ( Rangers -34 gol), 1992-93 Ally McCoist ( Rangers -34 gol), 1993-94 David Taylor ( Porthmadog -43 gol), 1994-95 Arsen Avetisyan ( Homenetmen -39 gol), 1995-96 Zviad Endeladze ( Margveti -40 gol).

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ "What is the European Golden Shoe? Winners, scoring & guide to top scorer award" . goal.com. 2 Mart 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Mart 2020 .
^ ^a ^b "European Golden Shoe" . European Sports Magazine. 4 Eylul 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Mart 2020 .
^ "Golden Boot: The Quotients Decide It All" . soccerphile.com. 26 Haziran 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Mart 2020 .
^ ^a ^b "Golden Boot ("Soulier d'Or") Awards" . Rsssf.com . 5 Eylul 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 30 Mart 2019 .
^ "Macedonia's Pancev awarded Golden boot....15 years late" . Dnaindia.com . 4 A?ustos 2006. 30 Mart 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 30 Mart 2019 .

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Golden Boot: Actual Standing 3 ?ubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (Fransızca)

[5] 1986-87 sezonunda kazanan isim 44 golle Rodion C?m?taru olsa da daha sonra diskalifiye edildi ve odul 1990 yılında Polster'a verildi. Yine de C?m?taru'ya verilen odulun kendisinde kalmasına izin verildi. ^[4]

[7] 1990-91 sezonunun kazananı Darko Pancev , Kıbrıs'tan bir futbolcunun 40 gol attı?ına dair itirazlardan dolayı odulunu ancak 2006 yılında alabildi. (Kıbrıs Ligi'nde resmi olarak o sezon Suad Be?irevi? ve Panayiotis Xiourouppas 19 golle gol krallı?ını payla?mı?tı.). ^[5] Bu olaydan sonra L'Equipe tarafından odul toreni duzenlenmedi. ^[4]

[8] Odul verilmeyen sezonlarda Avrupa liglerinde en cok gol atan isimler ?unlardı: 1991-92 Ally McCoist ( Rangers -34 gol), 1992-93 Ally McCoist ( Rangers -34 gol), 1993-94 David Taylor ( Porthmadog -43 gol), 1994-95 Arsen Avetisyan ( Homenetmen -39 gol), 1995-96 Zviad Endeladze ( Margveti -40 gol).

[1] "What is the European Golden Shoe? Winners, scoring & guide to top scorer award" . goal.com. 2 Mart 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Mart 2020 .

[esm-2] "European Golden Shoe" . European Sports Magazine. 4 Eylul 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Mart 2020 .

[soccerphile-3] "Golden Boot: The Quotients Decide It All" . soccerphile.com. 26 Haziran 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Mart 2020 .

[rsssf-4] "Golden Boot ("Soulier d'Or") Awards" . Rsssf.com . 5 Eylul 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 30 Mart 2019 .

[6] "Macedonia's Pancev awarded Golden boot....15 years late" . Dnaindia.com . 4 A?ustos 2006. 30 Mart 2019 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 30 Mart 2019 .

[1]

[2]

[3]

[a]

[b]

[c]

[4]

[5]

g t d Avrupa Altın Ayakkabı
L'Equipe 'in verdi?i	1968: Eusebio (42) 1969: Jekov (36) 1970: Muller (38) 1971: Skoblar (44) 1972: Muller (40) 1973: Eusebio (40) 1974: Yazalde (46) 1975: Georgescu (33) 1976: Kaiafas (39) 1977: Georgescu (47) 1978: Krankl (41) 1979: Kist (34) 1980: Vandenbergh (39) 1981: Slavkov (31) 1982: Kieft (32) 1983: Gomes (36) 1984: Rush (32) 1985: Gomes (39) 1986: Van Basten (37) 1987: Polster (39) 1988: Colak (39) 1989: Mateu? (43) 1990: Sanchez / Stoickov (38) 1991: Pancev (34)
Gayrıresmi	1992: McCoist (34) 1993: McCoist (34) 1994: Taylor (43) 1995: Avetisyan (39) 1996: Endeladze (40)
ESM 'nın verdi?i	1997: Ronaldo (34) 1998: Mahlas (34) 1999: Jardel (36) 2000: Phillips (30) 2001: Larsson (35) 2002: Jardel (42) 2003: Makaay (29) 2004: Henry (30) 2005: Henry / Forlan (25) 2006: Toni (31) 2007: Totti (26) 2008: C. Ronaldo (31) 2009: Forlan (32) 2010: Messi (34) 2011: C. Ronaldo (40) 2012: Messi (50) 2013: Messi (46) 2014: C. Ronaldo / Suarez (31) 2015: C. Ronaldo (48) 2016: Suarez (40) 2017: Messi (37) 2018: Messi (34) 2019: Messi (36) 2020: Immobile (36) 2021: Lewandowski (41) 2022: Lewandowski (35) 2023: Haaland (36) 2024: Kane (36)