1935 model el bombasının ate?leyicisine ait kesit gorunumu.
Askeri teknoloji
,
sava?
halinde kullanılan
teknoloji
tatbikatı. ?mkanı dahilinde uygulaması askeri olan ve sivil olmayan teknoloji turunu kapsar. Genellikle yararlı veya yasal sivil uygulamaların eksikli?i nedeniyle askeri e?itim olmadan kullanılması tehlikelidir.
Sık sık incelenen askeri teknoloji, ozellikle
silahlı kuvvetler
tarafından catı?mada kullanılması icin
bilim insanları
ve
muhendisler
tarafından geli?tirilmi?tir. Co?u yeni teknoloji sonuc olarak bilimin askeri fonlamasını getirmi?tir.
Silah muhendisli?i
, askeri silahlar ve sistemlerin tasarım, geli?im, deneme ve ya?am dongusu yonetimidir.
Makine muhendisli?i
,
elektrik muhendisli?i
,
mekatronik
,
elektro-optik
,
uzay muhendisli?i
,
malzeme ve metalurji muhendisli?i
ve
kimya muhendisli?ini
kapsayan ce?itli geleneksel muhendislik disiplinlerini duzenler.
Askeri bulu?lar, tarih boyunca bazı kucuk de?i?ikliklerle sivil kullanımına sunulmu?tur. Aynı ?ekilde sivil yenilikler de askeri kullanıma eklenmi?tir.
Ta? aletlerin ilk kullanımı Paleolitik Donem'de ba?ladı?ı du?unulmektedir. Bilinen en eski ta? aletler, 3,3 milyon yıl oncesine ait, Do?u Afrika'nın
Turkana
bolgesindendir. Aletler, 12.000 yıl once sona eren
Pleistosen Donemi
boyunca geli?tirilmeye devam etmi?tir.
[1]
Bilinen en eski sava? yakla?ık 10.000 yıl once
Kenya
'nın Turkana bolgesinde, gocebe
avcı-toplayıcı
gruplar arasında meydana gelmi?tir. Bir
obsidiyen
bıca?ın gomulu oldu?u bir kafatası ve ba?, boyun, kaburgalar, dizler ve ellerde ciddi hasarlara sahip insan iskeletleri bu olaydan artakalan kanıtlardır.
[2]
?nsanlar silah yapmak amacıyla bakırı kalay ile ala?ım haline getirerek eritmeyi o?rendiklerinde
Bronz Ca?ı
'na girilmi?tir. ?lk geni? kapsamlı demir silah kullanımı milattan once 14. yuzyılda
Anadolu
'da ba?lamı?tır. Bu geli?meyi milattan once 11. yuzyılda
Orta Avrupa
; ardından
Hindistan
ve
Cin
takip etmi?tir.
Asurlular
, sava?a katılan
suvarileriyle
ve yaygın kullandıkları demir silahlarla one cıkan bir medeniyettir. Asurlular ayrıca demir uclu okları ilk kullananlardır.
Song hanedanlı?ı
doneminde, 1043 civarında ?mparator Renzong'un emriyle "Wujing Zongyao" (Askeri Sanatların Temelleri) adlı eser yazdırılmı?tır. Bu sıralarda Song hanedanlı?ı ile kuzeyindeki
Liao
,
Jin
ve
Yuan
hanedanlıkları sava? halindedir. Eser, sava?ın artmakta olan onemi nedeniyle entelektuel birikimin askeri teknoloji uzerine odaklanı?ını da kanıtlamaktadır. Askeri strateji, e?itim ve geli?mi? silahların uretimi ve kullanımı konularını kapsamaktadır.
[3]
7. yuzyılda
Rum ate?i
(kimyasal olarak karma?ık, son derece yanıcı bir petrol sıvısı) kullanılarak Yunanistan'da alev makinesi uretilmi?tir. 917 tarihli kayıtlarda ise ilk kez Cin'de uretilmi? alev makinelerinden bahsedilmektedir.
919'da yapılan Langshan Jiang Sava?ı'nda, Wenmu Kralı'nın deniz filosu Wu eyaletinden bir
Huainan
ordusunu yenmi?tir. Wenmu bu sava?ta du?man filolarını yakmak icin "ate? ya?ı" (huoyou) kullanmı?tır. Bu giri?im Cin'in ilk barut kullanımı olarak kabul edilmektedir. Cinliler, surekli bir alev akı?ını sa?lamak icin cift pistonlu koruklerden olu?an bir mekanizma geli?tirmi?lerdir. 1044 tarihli askeri bir el yazmasında bu makinenin calı?ma prensibi tarif edilmi? ve cizimlerine yer verilmi?tir.
[4]
Guney Tang devleti ile Song Hanedanlı?ı deniz kuvvetlerinin 975'te Yangtze Nehri'ndeki kar?ıla?masında Guney Tang kuvvetleri alev makinesi kullanmı?; ancak ?iddetli ruzgarlar kendilerine do?ru yon de?i?tirdi?inden kendi ate?leri ile yok olmu?lardır.
[4]
Barutun yıkıcı etkileri
Tang
hanedanlı?ında bir
Taocu
simyacı
tarafından dile getirilmi?tir. Silah namlusu ve mermi topunun ilk ornekleri Song doneminin sonlarında geli?tirilmi?tir. 950 tarihli
Dunhuang
duvar resminde Cin'in "ate? mızra?ı" gorulmektedir. Bu "ate? mızrakları", 12. yuzyılın ba?larında, kum parcacıkları, kur?un peletleri, keskin metal parcaları, canak comlek parcaları ve son olarak buyuk barut dolu tupler ate?lemek uzere kullanılan ici bo? bambu direkleridir. Daha sonra zamanla bozulabilen bambu, yerini ici bo? dokme demir borulara bırakmı?tır. Bu yeni silah zamanla "ate? mızra?ı" yerine "ate? tupu" olarak adlandırılmı?tır. Silahın bu ilk orne?ini, Cinlilerin 13. yuzyıldan beri 'coklu mermi ?arjor puskurtucusu' olarak adlandırdıkları, yakla?ık 100 kur?un bilye ile doldurulan dokme demir veya bronz toplar takip etmi?tir.
[4]
Bilinen en eski silah tasviri,
Sichuan
'daki bir ma?arada bulunan, alevler ve gullerle bir bomba figuru betimleyen bir heykeldir. Bununla birlikte, metal namlulu bir tabancanın mevcut en eski arkeolojik ke?fi, 1288 tarihli Cin Heilongjiang kazısındandır. Cinliler ayrıca ici bo? top mermilerinin barutla doldurulmasının patlayıcı potansiyelini ke?fetmi?lerdir. Daha sonra Jiao Yu, 14. yuzyılın ortalarında tuttu?u kayıtlarda, 'gok gurultusu puskurtucu ucan bulut' olarak tanımladı?ı bir Song donemi dokme demir topundan bahsetmi?tir.
[4]
14. yuzyıl kayıtlarında ilk kez; 1277'de Song Cinlileri tarafından Mo?ollara kar?ı kullanılan, daha sonra da Yuan hanedanı tarafından kullanılan patlayıcı kara mayınlarının kullanımı anlatılmı?tır. ?nfilak ettirilen kara mayını, Kubilay Han onderli?indeki Mo?ol ordularına kar?ı Luo Qianxia tarafından kullanılmı?tır.
Song hanedanlı?ı, 13. yuzyılın sonlarında sava?ta bilinen en eski barutla calı?an roketleri kullanmı?tır. Roketlerin en ilkel hali arkaik Alevli Ok'tur (Fire Arrow). 1044 yılında Song bilginleri tarafından yazılan Wujing Zongyao'nun ("En Onemli Askeri Tekniklerin Koleksiyonu") bir metni, barutlu oklar ate?leyen uc yaylı balistaların kullanımı anlatılmaktadır.
[4]
?slami imparatorluklar cok sayıda geli?mi? ate?li silah, top ve kucuk silah geli?tirmi?tir. Askeri teknolojideki hızlı geli?me, 1740-1914'te sanayile?mekte olan dunyada ordular ve donanmalar uzerinde buyuk bir etki yaratmı?tır. Kara sava?ı icin suvarilerin onemi azalmı?, piyade ise daha hızlı techizatlanma ve
dumansız barut
kullanımıyla de?i?ime u?ramı?tır. 1860'larda Avrupa'da makineli tufekler geli?tirilmi?tir. Her ikisinin de onculu?unu
Hint
Musluman
Tipu Sultan
'ın yaptı?ı
topcu roketleri
ve Mysorean roketleri, Anglo-Mysore Sava?ları sırasında yeni yuksek patlayıcılar (nitrogliserin bazlı) geli?tirildi?inde daha guclu hale gelmi?tir. Daha sonra Fransızlar daha isabetli ve hızlı atı? alan topcularını dunyaya tanıtmı?tır. Kara sava?ı; lojistik, ileti?im deste?i, demiryolları ve telgraf kullanımıyla onemli olcude geli?tirilmi?tir. Sanayile?me, muhimmatın yanı sıra uniformalar, cadırlar, vagonlar ve temel malzemeler uretmek icin kullanılacak bir fabrika tabanı sa?lamı?tır.
Deniz harbi, dunyada ya?anan yeniliklerle birlikte buyuk de?i?imlere u?ramı?tır. Komur bazlı buhar motoru, yuksek isabetli uzun menzilli deniz silahları, sava? gemileri, mayınlar icin a?ır celik zırh ve
torpido
bu geli?melerden bazılarıdır. 1900'lerden sonra komurun yerini daha verimli bir yakıt olan petrol almı? ancak hala uluslararası faaliyet sahasına sahip donanmaların yakıt ikmali icin bir komur istasyonu a?larına ba?lı kalması gerekmekteydi. Askeri teori bir uzmanlık alanı haline geldikce sava? kolejleri geli?mi?tir. 1900'lu yıllarda, denizaltılar ve ucaklar gibi yenilikler ortaya cıkmı? ve 1914'te bu teknolojiler hızla askeriyeye uyarlanmı?tır.
[5]
Askeri teknolojinin postmodern donemi 1940'lardan sonraki donemi kapsamaktadır. Bu donemde nukleer silah, radar, jet motorları, geli?mi? denizaltılar, ucak gemileri ve di?er sgeli?mi? silahlarla ilgili ara?tırma ve geli?tirmeye buyuk oncelik verilmi?tir ve verilmektedir. Nukleer silahlar, jet motorları, balistik/gudumlu fuzeler, radar, biyolojik sava?, elektronik, bilgisayar ve yazılım kullanımına ili?kin geli?mi? bilimsel ara?tırmaların askeri uygulamasına ili?kin calı?malar yurutulmektedir.
[6]
[7]
So?uk Sava?
esnasında, dunyanın iki buyuk super gucu
gayri safi yurtici hasılalarının
buyuk oranlarını askeri teknolojilere harcamı?lardır. Bu donemde
Uzay Yarı?ı
ba?lamı?tır. 1957'de
Sovyetler Birli?i
ilk yapay uydu olan
Sputnik 1
'i fırlatmı?tır.
1960'lı yıllarda her iki ulke de duzenli olarak uydu gondermeye devam etmi?lerdir. Casus uydular, ordular tarafından rakiplerinin askeri tesislerinin foto?raflarını cekmek icin kullanılmı?tır. ?lerleyen zamanlarda rakibin yuruttu?u yorunge ke?iflerinin cozunurlu?u ve do?rulu?u,
Demir Perde
'nin her iki tarafını da alarma gecirmi?tir. Hem
Amerika Birle?ik Devletleri
hem de Sovyetler Birli?i, birbirlerinin uydularını i?levsiz kılmak veya yok etmek icin uydu kar?ıtı silahlar geli?tirmeye ba?lamı?tır. Casus uydular, iki super guc arasında imzalanan silah kontrol anla?malarına uygun olarak askeri varlıkların sınırlandırılmasını izlemek icin kullanılmı? ve kullanılmaktadır. Casus uyduları bu ?ekilde kullanmak, anla?malarda genellikle "ulusal teknik do?rulama aracları" olarak anılmaktadır.
Super gucler, nukleer silahları uzak mesafelerde kullanmalarını sa?lamak icin balistik fuzeler geli?tirmi?lerdir. Roket bilimi geli?tikce, fuzelerin menzili artmı? ve saatler ya da gunler yerine dakikalarla olculen bir zaman icerisinde Dunya uzerindeki hemen hemen her hedefi vurabilecek
kıtalararası balistik fuzeler
olu?turulmu?tur. Bu fuzelerin geli?tirilmesiyle birlikte askeri stratejistler bu fuzelerin etkinli?ini azaltmak ve yıkıcılı?ını sonumlemek uzere calı?malar ve programlar ba?latmı?tır.
Askeri teknolojinin onemli bir kısmı, birliklerin ve silahların cepheye ta?ınmasına olanak sa?layan ula?ımla ilgilidir. Kara ta?ımacılı?ı tarih boyunca co?unlukla yaya olarak yapılmı?tır. Sava? arabalarından
tanklara
kadar uzanan geli?im sureci icerisinde ce?itli kara aracları da kullanılmı?tır. Gemiler de iki ayrı sınıfta de?erlendirilmektedir; sava? gemileri ve ta?ımacılık amacıyla kullanılanlar. Ucakların icadından kısa bir sure sonra, askeri havacılık, sava?ın onemli bir bile?eni haline geldi. ?ki ana askeri ucak turu; karada veya denizde bulunan hedeflere saldıran bombardıman ucakları ve di?er ucaklara saldıran avcı ucaklarıdır. Askeri araclar ise, askeri kuvvetler tarafından kullanılmak uzere tasarlanmı?, kara muharebe veya ula?ım araclarıdır.
- ^
"3.3 Milyon Ya?ındaki Dunyanın En Eski Ta? Aletleri Kenya'da"
.
Arkeofili
. 22 Mayıs 2015. 1 Mart 2017 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 23 Mayıs 2021
.
- ^
Mirazon, Lahr M.; Rivera, Frances; Power, Ronika; Mounier, Aurelien; Copsey, B.; Crivellaro, F.; Edung, J. E.; Maillo, Fernandez JM; Kiarie, C.; Lawrence, J.; Leakey, A. (20 Ocak 2016).
"Inter-group violence among early Holocene hunter-gatherers of West Turkana, Kenya"
(?ngilizce).
ISSN
0028-0836
. 14 ?ubat 2020 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
15 Haziran
2021
.
- ^
"depts.washington.edu/chinaciv/tg/tmiltech.pdf"
(PDF)
. 30 Mayıs 2003 tarihinde
kayna?ından
(PDF)
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 26 Kasım 2001
.
- ^
a
b
c
d
e
Needham, Joseph (22 Ocak 1987).
Science and Civilisation in China: Volume 5, Chemistry and Chemical Technology, Part 7, Military Technology: The Gunpowder Epic
(?ngilizce). Cambridge University Press.
ISBN
978-0-521-30358-3
. 3 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
15 Haziran
2021
.
- ^
"A Century's Progress in Warship Design"
.
Nature
.
72
(1866): 320-323. 1 A?ustos 1905.
doi
:
10.1038/072320b0
.
ISSN
0028-0836
.
- ^
Bondy, Harry (2004).
"Postmodernism and the Source of Military Strength in the Anglo West"
.
Armed Forces & Society
.
31
(1): 31-61.
doi
:
10.1177/0095327x0403100103
.
ISSN
0095-327X
.
- ^
Mendelsohn, Everett; Smith, Merritt Roe; Weingart, Peter, (Ed.) (1988).
"Science, Technology and the Military"
.
doi
:
10.1007/978-94-017-2958-1
.