Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Altmı?lık dongu
(
Cince
:
干支
;
pinyin
:
g?nzh?
), her biri bir yıla kar?ılık gelen altmı? terimden olu?an bir dongudur. Dolayısıyla bir dongu icin toplam altmı? yıldır ve tarihsel olarak
Cin
'de zamanı kaydetmek icin kullanılır ve daha sonra
Do?u Asya kulturel alanının
geri kalanına yayıldı.
[1]
?lk Cince yazılı metinlerde, MO 2. binyılın sonlarına ait
Shang
kehanet kemiklerinde gunleri kaydetmenin bir yolu olarak gorunmektedir. Yılları kaydetmek icin kullanımı MO 3. yuzyılın ortalarında ba?ladı.
Gunleri ve yılları numaralandırmaya yonelik bu geleneksel yontemin artık modern Cin zaman i?leyi?inde veya resmi takvimde onemli bir rolu bulunmamaktadır. Ancak altmı?lık dongusu, Cin'de
Xinhai Devrimi
,
Japonya
'da
Boshin Sava?ı
,
Kore
'de
Imjin Sava?ı
ve
Vietnam
'da
Tet Saldırısı
gibi bircok tarihi olayın adında kullanılmaktadır. Ayrıca ca?da?
Cin astrolojisinde
ve
falcılıkta
da bir rolu olmaya devam etmektedir. Bunda
Hindu takviminin
60 yıllık dongusuyle bazı paralellikler bulunmaktadır.
| №
|
Hanzi
|
Cince
|
Japonca
|
Vietnamca
|
Yin ile yang
|
Element
|
| 1
|
甲
|
ji?
|
kinoe
|
giap
|
Yang
|
A?ac
|
| 2
|
乙
|
y?
|
kinoto
|
?t
|
Yin
|
A?ac
|
| 3
|
丙
|
b?ng
|
hinoe
|
binh
|
Yang
|
Ate?
|
| 4
|
丁
|
d?ng
|
hinoto
|
đinh
|
Yin
|
Ate?
|
| 5
|
戊
|
wu
|
tsuchinoe
|
m?u
|
Yang
|
Toprak
|
| 6
|
己
|
j?
|
tsuchinoto
|
k?
|
Yin
|
Toprak
|
| 7
|
庚
|
g?ng
|
kanoe
|
canh
|
Yang
|
Metal
|
| 8
|
辛
|
x?n
|
kanoto
|
tan
|
Yin
|
Metal
|
| 9
|
壬
|
ren
|
mizunoe
|
nham
|
Yang
|
Su
|
| 10
|
癸
|
gu?
|
mizunoto
|
quy
|
Yin
|
Su
|
- Bartle, P. F. W. (1978). "Forty days: the Akan calendar".
Africa: Journal of the International African Institute
.
48
(1). ss. 80-84.
doi
:
10.2307/1158712
.
JSTOR
1158712
.
- Kalinowski, Marc (2007). "Time, space and orientation: figurative representations of the sexagenary cycle in ancient and medieval China". Francesca Bray (Ed.).
Graphics and text in the production of technical knowledge in China : the warp and the weft
. Leiden: Brill. ss. 137-168.
ISBN
978-90-04-16063-7
.
- Smith, Adam (2011).
"The Chinese sexagenary cycle and the ritual origins of the calendar"
. Steele, John (Ed.).
Calendars and years II : astronomy and time in the ancient and medieval world
. Oxford: Oxbow. ss. 1-37.
ISBN
978-1-84217-987-1
.
