Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Cin'de ?slam
Ahmed b. Celaliddin el-Kasani
,
[1]
(
Arapca
:
???? ?? ???? ????? ????????
veya "
makhd?m-i a??am
" tanılır) 1461 - 1542 yılları arasında ya?amı? unlu bir
Nak?ibendi
S?f?
Pir
'idir.
Hocaların
Do?u Turkistan
'da Turk toplumlarının icinde buyuk etkinlikleri olmu?tur.
Ahmed Kasani gunumuzde
Fergana
vadisindeki
Kosonsoy
ismiyle tanınan ?ehirde bir
Seyyid
aileye mensup olarak 1461 yılında do?mu?tur. Ahmed Kasani'nin soya?acı
Karahanlılar
'dan Burhan Kılıc (
Burh?n al-D?n Qil?ch
)'a kadar geriye gider.
[2]
Otuzun uzerinde dini ara?tırma kitabının yazarı, siyasi sava?cı ve
Nak?ibendi
tarikatının iki onemli kolunun kurucu uyesi ve atasıdır. Genclik yıllarında
Ta?kent
'te Nak?ibendi tarikatının disiplini
Piri
Muhammed Qazib'ten o?renmi?tir.
Kasani o sırada bulundu?u
Semerkand
yakınlarındaki
Dahbid
koyunde olmu?tur, gerisinde kutsal ve bilim, onun politik rolu ve
Maveraunnehir
ile Altı?ehir
[3]
'de (
Altishahr
(guney
Sincan
) onun
waqf
ait olan bircok mal, mulk bırakmı?tır.
Yarkent Hanlı?ı
(
Seidiye Hanlı?ı
) zamanında Ahmed Kasani'nin ikinci o?lu, Hoca Muhammed ?shak Veli’nin o?ulları
?shakiyye
veya
Karata?lık
adıyla, karde?i Hoca Muhammed Emin Kalan’ın o?ulları da
Afakiyye
veya
Akta?lık
adıyla ayrı goru?ler savunan iki dini grup olarak kıyasıya mucadeleye girmeleri ulkeyi yeni bir devre suruklemi?tir ki bu devreye "
Hocalar Devri
" denmi?tir.
Afakiyye
onderi
Afak Hoca
turbesi
Xibei San Ma bayra?ı (once
Akta?lık
(
Afakiyye
)'ın ve bugun
Ningxia
'nin sembolu)
Ahmed Kasani'nin en buyuk o?lu Muhammed Emin'in (
Muhammad Am?n
veya
Ish?n-i Kal?n
tanılır.) o?lu Hoca Yusuf (
Khoja Y?suf
, ? - 1652/53)
Do?u Turkistan
'a gelmi? ve onun destekcilere Akta?lık denilmi? ve Ka?gar'da gucluyduler. Hoca Yusuf'un o?lu
Afak Hoca
'nın (sonra
Hoca Hid?yat All?h
denilmi?), adından
Afakiyye
denilmi?tir.
Nak?ibendi
tarikatının iki onemli kolundan biri olan
Afakiyye
Qinghai
ve
Gansu
'da ya?ayan
Salarlar
ve
Huiler
'in cok onemli katkıları olmu?tur.
[4]
- Ahmed Kasani unvanı
Hazrat-i-Makhdum-i-A'zam
, (1461/2 - 1541/2).
- Muhammed Emin (
Muhammad Am?n
) unvanı
Ish?n-i Kal?n
, (1520 - 1597/8).
- Muhammed Yusuf (1591/2 - 1653).
- Afak Hoca
Khw?ja Hid?yat All?h
unvanı Hazrat Apak (? - 1694).
- Han Khw?jam Yahya (1694 - 1696)
- Hasan Bugra Han (
Hasan Bughra Khan
) (? - 1725).
- Ahmad (~ 1713), Yahya'nın o?lu.
- Kılıc Burhan ad-Din (波羅尼都) unvanı
Buyuk Khw?ja
(? - 1759).
- Khw?ja Jahan Yahya (?集占) unvanı
Kucuk Khw?ja
(? - 1779).
- Qasim, Baha al-Din, Abd al-Khaliq, Muhammad Amin unvanı Samsaq (薩木薩克, 1755 - 1809), Burhan ad-Din'nin o?ulları
- Muhammad Yusuf (玉素普, ? - 1835), Jahangir (張格爾, 1790-1828) ve Baha ad-Din (巴布頂, 1793 - 1825), Samsaq'ın o?ulları
- "Yedi Hocalar" bunlar:
- Katta Tore (?塔條勒, 1815 - 1869), Yichik Han ve Abd Allah, Muhammad Yusuf'un o?ulları
- Hakim ve Hashim Han, Katta Hanın o?ulları
- Buzrug Han (布素魯克), Jahangir'in o?lu
- Evliya (
Awliya
, 呵里雅) ve Vali Han (倭里罕, 1825 - 1865), Baha ad-Din'nin o?ulları
- Tavakkul (
Tawakkul
), bir teyze cocu?u
Ahmed Kasani'nin ikinci o?lu, Hoca Muhammed ?shak Veli (
Arapca
:
???????? ?????? ?????
,
Muhammad Ish?q Wal?
, ? - 1599) birkac yıllar
Do?u Turkistan
'da bulunmu?tur. Onun taraftarları
Karata?lık
olarak bilirler. Karata?lık'lıların etkin oldukları ?ehir
Yarkent
'ir. ?shak'ın adından
?shakiyye
denilmi?tir. Yarkent Hanı ?smail Han'ın da deste?ini almı?tır.
- Ahmed Kasani unvanı
Hazrat-i-Makhdum-i-A'zam
(1461/2 - 1541/2)
- Muhammet ?shak Veli (? - 1599), 4. ve 7. onceki o?lu.
- ...
- Danyal
[5]
(? - 1754)
- Yusuf (Ka?gar), Jagan (Yarkent), Eyyub (Aksu), Abdullah (Hotan).
Hufiye
Khufiya (虎夫耶,
h?f?y?
)
- Ma Laichi (馬??,
m? laichi
) 1681 - 1766
Cahriye
Jahriya (哲合忍耶,
zheher?ny?
)
- Ma Mingxin (?明新 veya ?明心,m
? mingx?n
, 1719(?) - 1781)
Nak?ibendi
tarikatlarından biri olan Cahriye kolunun kurucusudur.
