A?ır silahlar
;
hafif silahlardan
ve piyade silahlarından daha buyuk caplı, murettebat tarafından kullanılan buyuk
top
,
obus
ve
roketatar
gibi modern sava? silahlarına verilen ad.
Namlu
capı 60
kalibreden
(0,6 inc veya 15 mm) buyuk olan silahlar a?ır silahlar, daha kucuk namlulular ise hafif silahlar olarak adlandırılır. Ancak bu kaidenin istisnaları vardır. Bir veya iki ki?i tarafından kullanılabilmeleri sebebiyle 60 mm'lik
bazukalar
ve 89 mm'lik super bazokalar gibi daha buyuk ta?ınabilir roketatarlar, 57 mm'lik geri tepmesiz toplar bazen hafif silah olarak sınıflandırılmı?tır.
[1]
20. yuzyılın ba?larında dolaylı ate?in yaygın olarak benimsenmesi, sahra topcusu icin, ozellikle ke?if ve meteorolojik veriler icin uzman verilerine ihtiyac duyulmasına neden oldu ve bazı ordularda bunların sa?lanması, topcu ordusunun sorumlulu?undadır.
[2]
A?ır silahlar, en azından erken Sanayi Devrimi'nden beri kullanılmaktadır.
Napolyon Sava?ları
,
I. Dunya Sava?ı
ve
II. Dunya Sava?ı
'ndaki catı?ma olumlerinin co?una a?ır silahlar neden oldu. 1944'te
Joseph Stalin
bir konu?masında a?ır silahların "sava? tanrısı" oldu?unu soyledi.
?kinci Dunya Sava?ı
sırasında ve sava?ı takip eden yıllarda a?ır silahlar ce?itli bicimlerde sınıflandırıldı. Bir sınıflandırmaya gore a?ır silahlar iki kısma ayrıldı:
- Bir yerden bir ba?ka yere rahatca ta?ınabilen gezici veya sahra a?ır silahları
- Bir sahil veya tahkimatlı bolge savunması icin yerle?tirildikten sonra, yeri pek nadir de?i?tirilen sabit veya mevzii a?ır silahlar
A?ır silahlar arazide kullanımlarına ba?lı olarak da? topları veya
obusleri
, tank ve
tanksavar
topları ve ucaksavar silahları gibi bircok ozel sınıflara da ayrıldılar. Her sınıfın kendine has ihtiyacları ve ate?leme usulleri vardır.
[3]
A?ır silahlar bazen de kullanıldıkları ordu birliklerinin adlarına gore,
batarya
,
divizion
,
tabur
,
alay
,
tumen
,
kolordu
ve ordu silahları biciminde de sınıflandırıldı. A?ır silahlar bugun de kullanılan bir sınıflandırmaya gore toplar, obusler, havanlar ve roketatarlar olarak ayrılır. Aynı captaki a?ır silahlardan uzun namlulu, uzun menzilli ve
mermi yolu
daha yatay olanlara top; namlusu ve menzili daha kısa ve
mermi yolu
yumu?ak yay cizenlere obus; cok kısa namlulu kısa menzilli ve yuksek bir acıyla ate?lendi?i icin
mermi yolu
firkete biciminde olanlara havan adı verilir. Hem top hem de obus ozelli?i ta?ıyan ara tipler ise obus-top olarak adlandırılır.
Ucakların, uzun menzilli roketlerin ve gudumlu fuzelerin geli?tirilmesi daha karma?ık sınıflandırmaların ortaya cıkmasına yol acmı?tır. Gunumuzde a?ır silahlar yerden yere, yerden havaya, havadan yere ve havadan havaya ?eklinde de sınıflandırılmı?tır. A?ır silahlar bir seferde oldurur.
Mevcut ba?lamda kullanılan "artillery" kelimesi, Orta Ca?'da ortaya cıkmı?tır. Bir oneri, Fransız "atelier" sozunden geldi?i, yani el i?lerinin yapıldı?ı yer anlamına geldi?i yonundedir.
Di?er bir oneri ise, 13. yuzyıldan ve tum malzeme ve sava? ekipmanlarının (mızraklar, kılıclar, zırhlar, sava? makineleri) zanaatkarlarını ve ureticilerini belirleyen Eski Fransız "artillier" kelimesinden kaynaklandı?ıdır.
[4]
Sonraki 250 yıl boyunca, "artillery" kelimesi her turlu askeri silahı kapsadı. Ba?ka bir oneri de, topcu kullanımı uzerine ilk teorisyenlerden biri olan
Niccolo Tartaglia
tarafından icat edilen ?talyan arte de tirare'den (atı? sanatı) geldi?idir.
Lojisti?in en onemli rollerinden biri, birincil bir topcu sarf malzemesi turu olarak
cephane
tedarikidir. Daha sonra bunların depolanması (
muhimmat deposu
,
cephanelik
,
topcu ?arjoru
), topcu birliklerinin
atkı
,
?arapnel
,
mermi
veya
bomba
toplayaca?ı noktada
funye
,
topcu funyesi
,
sava? ba?lı?ı
ve
fitil
'lerin sa?lanması yapılır.
[5]
Bir topcu muhimmatı dort bile?enden olu?ur:
fitil
,
atkı
,
sevk maddesi
ve
astar
.
Askeri harekat
sırasında, a?ır silahlar, sava?ta di?er silahlara destek sa?lama veya hedeflere derinlemesine saldırma rolune sahiptir. Genel olarak, bu etkiler du?manı bastırmayı, etkisiz hale getirmeyi veya kayıplara, hasara ve yıkıma neden olmayı amaclayan iki kategoriye ayrılır.
[6]
Bu, co?unlukla, kovan parcaları ve di?er molozlardan ve patlamadan du?manı bastırmak veya du?mana zayiat vermek icin yuksek patlayıcı
muhimmatlar
gondererek elde edilir. Olumcul olmayan cephaneler, ozellikle duman, aynı zamanda du?manı goru?lerini engelleyerek bastırabilir veya etkisiz hale getirebilir.
[7]
Ate?, bir
topcu gozlemcisi
, murettebatlı ve murettebatsız ucaklar da dahil olmak uzere ba?ka bir gozlemci tarafından yonlendirilebilir veya
co?rafi koordinat sistemine
yapılabilir.
Askeri doktrin
, ate?lenen ate? hacmi ile muhimmat hareketlili?i arasında bir denge sa?lamaya calı?ırken, tarih boyunca topcu muhimmatının temel muhendislik tasarım hususları uzerinde onemli bir etkiye sahip olmu?tur.
[8]