29 Ekim Cumhuriyet Bayramı

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
   Cumhuriyet Bayramı
Turkiye Cumhuriyeti'nin 10. yıldonumu kutlamaları (29 Ekim 1933). Soldan sa?a: Genelkurmay Ba?kanı Mare?al Fevzi Cakmak , Cumhurba?kanı Gazi Mustafa Kemal Ataturk , TBMM Ba?kanı Kazım Ozalp , Ba?bakan ?smet ?nonu .
Ulke Turkiye
Kutlayanlar   Turkiye
  Kuzey Kıbrıs
Turu Ulusal [1]
Onemi Turkiye'de cumhuriyetin ilanı
Ba?lama 1925
Tarih 29 Ekim
Torenler Turkiye , KKTC ve dı? temsilciliklerinde resmi torenler
Uygun ?ehir merkezlerinde 21 pare top atı?ı
Ba?lantılı gunler
28 Ekim 1946 tarihli Ulus gazetesinde Cumhuriyetin yıl donumu kutlamalarına dair man?et.

Cumhuriyet Bayramı , Turkiye Buyuk Millet Meclisinin 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet yonetimi ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim gunu Turkiye 'de ve Kuzey Kıbrıs 'ta [2] kutlanan bir milli bayramdır . 1925 yılında cıkarılan bir yasa ile ulusal ( milli ) bayram olarak kutlanmaya ba?lanmı?tır.

Cumhuriyet Bayramı'nın kutlandı?ı ulkeler olan Turkiye ve Kuzey Kıbrıs'ta 28 Ekim o?leden sonra ve 29 Ekim tam gun olmak uzere bir bucuk gun resmi tatildir . 29 Ekimlerde stadyumlarda ?enlikler yapılır, ak?am ise geleneksel olarak fener alayları duzenlenir.

Turkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Ataturk , cumhuriyetin onuncu yılı kutlamalarının yapıldı?ı 29 Ekim 1933 tarihinde verdi?i Onuncu Yıl Nutku 'nda, bu gunu "en buyuk bayram" olarak nitelendirmi?tir.

Cumhuriyetin ilanı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana madde: Turkiye'de cumhuriyetin ilanı

Osmanlı ?mparatorlu?u , 1876 yılına kadar mutlak monar?i , 1876-1878 ve 1908-1918 arasında me?ruti monar?i ile yonetilmi?ti. I. Dunya Sava?ı 'nda yenilgiye u?ramasının ardından i?gale u?rayan Anadolu'da halkın i?galcilere kar?ı Mustafa Kemal Pa?a onderli?inde verdi?i Milli Mucadele , Ekim 1922 tarihinde milli guclerin zaferi ile sonuclandı. Bu surecte, "Buyuk Millet Meclisi" adıyla 23 Nisan 1920'de Ankara 'da toplanan halkın temsilcileri, 20 Ocak 1921'de Te?kilat-ı Esasiye Kanunu adlı yasayı kabul ederek egemenli?in Turk ulusuna ait oldu?unu ilan etmi? ve 1 Kasım 1922'de aldı?ı kararla saltanatı kaldırmı?tı . Ulke, meclis hukumeti tarafından yonetilmekteydi.

27 Ekim 1923'te ?cra Vekilleri Heyeti'nin istifası ve yerine meclisin guvenini kazanacak yeni bir kabinenin kurulamaması uzerine Mustafa Kemal Pa?a, yonetim biciminin Cumhuriyet olması icin ?smet ?nonu ile birlikte bir yasa de?i?ikli?i tasarısı hazırlayarak 29 Ekim 1923'te Meclis'e sundu. Te?kilat-ı Esasiye Kanunu 'nda yapılan de?i?ikliklerin kabulu ile Cumhuriyet, Turkiye Buyuk Millet Meclisi tarafından ilan edilmi? oldu.

Cumhuriyetin ilanı, Ankara 'da 101 pare top atı?ı ile duyuruldu ve 29 Ekim gecesi ile 30 Ekim 1923 tarihinde ba?ta Ankara olmak uzere tum ulkede bir bayram havasında kutlandı. [3]

Bayram kabul edilmesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

8 Kasım 1928 tarihli Servet-i Funun dergisinin kapa?ında Cumhuriyetin 5. yılı kutlamaları.
Ataturk, Cumhuriyet Bayramı kutlamaları icin TBMM'ye gelirken.

Cumhuriyet ilan edildi?i sırada henuz 29 Ekim gunu bayram ilan edilmemi?, kutlamalar konusunda bir duzenleme yapılmamı?tı; 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim gunundeki ?enlikleri halk kendili?inden organize etti. Ertesi yıl, 26 Ekim 1924 tarihli 986 numaralı kararname ile Cumhuriyet'in ilanının 101 pare top atılarak ve planlanacak ozel bir programla kutlanmasına karar verildi. 1924 yılında yapılan kutlamalar, daha sonra yapılacak olan Cumhuriyet’in ilanı kutlamalarının ba?langıcı oldu. [3]

2 ?ubat 1925'te Hariciye Vekaletince ( Dı?i?leri Bakanlı?ı ) duzenlenen bir yasa teklifinde 29 Ekim'in bayram olması onerildi. [4] Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelendi ve 18 Nisan'da karara ba?landı, 19 Nisan'da ise teklif TBMM tarafından kabul edildi. "Cumhuriyetin ?lanına Musadif 29 Te?rinievvel Gununun Milli Bayram Addi Hakkında Kanun" ile 29 Ekim'de Cumhuriyet Bayramı'nın milli bayram olarak kutlanması resmi bir hukum ?ekline geldi. [5] Cumhuriyetin ilan edildi?i gun, 1925'ten itibaren ulke icinde ve dı? temsilciliklerde resmi bir bayram olarak kutlanmaya ba?ladı.

Hukumet 27 Mayıs 1935'te milli bayramlar hakkında yeni bir duzenleme yaparak ulkede kutlanan bayramları ve iceriklerini yeniden belirledi. Daha evvel Me?rutiyet 'in ilan gunu olan Hurriyet Bayramı ile Saltanatın kaldırılı? gunu olan Hakimiyet Bayramı milli bayramlar arasından kaldırılarak kutlanmasına son verildi. Cumhuriyet'in ilan edildi?i 29 Ekim gunu " ulusal bayram " olarak ilan edildi ve devlet adına yalnız o gun toren yapılması karara ba?landı. [6]

Kutlamalar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ayrıca bakınız: Turkiye Cumhuriyeti'nin Yuzuncu Yılı
2007 yılı Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında Bo?azici 'nde patlayan havai fi?ekler
?stanbul'daki Vatan Caddesi'ndeki gecit toreni
Ankara metrosunda bulunan 100. yıl afi?i
?zmir Cumhuriyet Meydanı'ndaki Cumhuriyet Ta?ı

Cumhuriyet'in ilk yıllarında, Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında yıkılan bir devletin enkazından genc Turkiye Cumhuriyeti'nin do?du?u vurgusu yapılmı?tır. [3] Bu ilk zamanlarda kutlamalar, gunubirlik yapılan torenler ?eklindeydi. Aynı gun icinde torenler, sabah resmikabul ile ba?lar daha sonra devlet erkanı onunde resmi gecit duzenlenir ve ak?amda fener alayı gercekle?tirilerek program uc kısımda tamamlanmı? olurdu. Ayrıca bayram ak?amları ?ehrin idarecileri ve ileri gelenlerinin katıldı?ı "Cumhuriyet Baloları" duzenlendi. Torenlerin bu yapısı 1933 yılına kadar devam etti. [6]

Cumhuriyet Bayramı kutlamalarında 1933 yılında gercekle?en onuncu yıl kutlamalarının ayrı bir yeri ve onemi vardır. 1923'te kurulan Cumhuriyet'in on yıl gibi kısa bir sure icinde gercekle?tirdi?i reformların ve ekonomik kalkınmanın halka ve tum dı? dunyaya gosterilmek istenmesi Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına farklı bir anlam yuklenmesine sebep oldu. [6] Onuncu yılda kutlamalar daha once yapılan bayram kutlamalarından cok daha geni? bir ?ekilde organize edildi. [3] Hazırlıklar icin 11 Haziran 1933 tarihinde TBMM'de goru?ulen ve 12 maddeden olu?an 2305 sayılı "Cumhuriyet’in ?lanının Onuncu Yıl Donumu Kutlama Kanunu" kabul edildi. Bu yasa ile 10. yıl kutlamalarının uc gun surmesi ve bu gunlerin resmi tatil olması kararla?tırıldı.

Tum yurtta, 10. yıl bayram kutlama torenlerinin yapıldı?ı yerlere "Cumhuriyet Meydanı" adı verildi ve isim koyma torenleri yapıldı. ?sim konma torenleri sırasında hatıra olarak "Cumhuriyet Anıtı" veya "Cumhuriyet Ta?ı" denilen mutevazı anıtlar yapıldı. Kutlamalar, cok renkli gecti. Mustafa Kemal , Ankara Cumhuriyet Meydanı'nda Onuncu Yıl Nutku 'nu okudu. Onuncu Yıl Mar?ı bestelendi ve mar? her yerde okunur oldu. 1934 yılından 1945 yılına kadar yapılan Cumhuriyet Bayramı kutlamaları bazı de?i?iklikler dı?ında 1933 yılında yapılan Cumhuriyet Bayramı kutlamaları ornek alınarak duzenlendi.

Yuzuncu yıl kutlamaları tum ulkede, "Turkiye Yuzyılı" temasıyla gercekle?tirilmi?tir. ?leti?im Ba?kanlı?ı tarafından yuzuncu yıla ozel logo tasarlanmı?tır. Ayrıca 400 eser arasından secilen Yuzuncu Yıl Mar?ı ilk kez 30 A?ustos 2023 tarihinde Cumhurba?kanlı?ı Kulliyesi 'ndeki Zafer Bayramı etkinlikleri sırasında calınmı?tır. [7] [8]

?ehirlerde ise belediyeler ce?itli ?ekillerde kutlamalar gercekle?tirmi?tir; ?stanbul Buyuk?ehir Belediyesi "Demokrasi Yuzyılı" temasıyla etkinliklerini duzenledi. [9] ?stanbul 'daki Vatan Caddesi 'nde yapılan gecit torenine ?stanbul valisi Davut Gul , ?stanbul Buyuk?ehir Belediye ba?kanı Ekrem ?mamo?lu ve 1. Ordu Komutanı Ali Sivri katılmı?tır. ?stanbul Havalimanı da yuzuncu yıl logosu ve Turk bayrakları ile suslendi.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ "2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun" (PDF) . T.C. Resmi Gazete , 17284 . 19 Mart 1981. 26 Kasım 2016 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 14 Aralık 2016 .  
  2. ^ "Resmi Tatil Gunleri" . K.K.T.C. Ba?bakanlık Personel Dairesi Mudurlu?u. 10 Mayıs 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 29 Ekim 2009 .  
  3. ^ a b c d Tek Parii Doneminde Elazı?'da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1934-1945)
  4. ^ Samsun'un "Gazi Gunu" ya da 19 Mayıs Bayramı 10 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . Ataturk Ara?tırma Merkezi Ba?kanlı?ı. Kasım 17, 2010 tarihinde eri?ilmi?tir.
  5. ^ "628 numaralı Cumhuriyetin ?lanına Musadif 29 Te?rinievvel Gununun Milli Bayram Addi Hakkında Kanun" . Resmi Ceride , 96 . 23 Nisan 1925. 8 Ocak 2009 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 16 Kasım 2010 .  
  6. ^ a b c "Tek Parti Doneminde Siirt'te Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları" . 17 Temmuz 2018 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 17 Temmuz 2018 .  
  7. ^ "100. Yıl Mar?ı ilk kez seslendirildi" . Hurriyet . 31 A?ustos 2023. 28 Aralık 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Aralık 2023 .  
  8. ^ "30 A?ustos Zafer Bayramı'nda "100. Yıl Mar?ı" co?kusu" . www.aa.com.tr . 31 A?ustos 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Aralık 2023 .  
  9. ^ ?mamo?lu, Ekrem (24 Kasım 2022). "Demokrasi Yuzyılı Ba?lıyor..." ?STDergi. 31 Ekim 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 31 Ekim 2023 .  

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=29_Ekim_Cumhuriyet_Bayramı&oldid=32702931 " sayfasından alınmı?tır