?av?at

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
?av?at
?lce
Şavşat'ın Artvin ilindeki konumu
?av?at'ın Artvin ilindeki konumu
Harita
?lce sınırları haritası
Ulke Turkiye
?l Artvin
Co?rafi bolge Karadeniz Bolgesi
?dare
 ?  Kaymakam Kubra Sivaslıo?lu
 ? Belediye ba?kanı Durmu? Aydın ( AK Parti )
Yuzolcumu
 ? Toplam 1316 km²
Rakım 1134 m
Nufus
  (2018)
 ? Toplam 17,606
 ? Kır
-
 ? ?ehir
-
Zaman dilimi UTC+03.00 ( TS? )
Posta kodu 08700
?l alan kodu 0466
?l plaka kodu 08

?av?at ( Gurcuce : ???????; okunu?u : "?av?eti"; Rusca : Шавшети (?av?eti), Ermenice : ?????? (?av?et), Osmanlıca : ????? /?av?ad ya da ????? / ?av?et), Karadeniz Bolgesi ’nin do?u ucunda, Artvin iline ba?lı ilce ve bu ilcenin merkezidir.

?av?at adı Gurcuce ?av?eti ’den gelir ve ?av?at kasabası tarihsel ?av?eti bolgesinin yerle?im yerlerinden biridir. Bununla birlikte ?av?eti bolgesinde Satleli , Sinkoti , Tsihisdziri gibi yerler orta ca? boyunca daha onemli yerle?melerdi. Nitekim sonradan mahallesi haline getirilen Satleli (So?utlu) dı?ında ?av?at kasabasında tarihsel bir yapı da bulunmamaktadır.

Kucuk bir yerle?me olan ?av?at 2015 yılında Cittaslow kapsamına alındı ve Turkiye'nin sakin ?ehirleri arasında yer aldı. Artvin kentine 71 km uzaklıktadır.

Etimoloji [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Gurculerin eski ca?larda Kahi , Kuhi , Klarci , ?av?i , Cavahi gibi ce?itli boylardan olu?tu?u kabul edilir. [3] Bu boyların ya?adıkları bolgelerin co?u, boyun adına Gurcuce yer bildiren ?eti (???? ) eki getirilerek ifade ediliyordu. ?av?ilerin ya?adı?ı bolgeye ?av?eti (???????) deniyordu ve ?av?eti “?av?ilerin yurdu” anlamına gelmektedir.

?av?eti yer adının bazı kaynaklarda ileri suruldu?u gibi Gurcucede “siyah” anlamına gelen “?avi” (????) ya da “odun” anlamına gelen "?e?a" (????) kelimeleriyle ili?kisi yoktur. [4] Orne?in bu yer adı e?er “?avi” kelimesinden turetilmi? olsaydı, ?av?eti de?il ?aveti olması gerekirdi. ?av?eti adının "Sakaların Savu?" boyuyla ili?kili oldu?u ileri surulmu?tur. [5] Ancak "Savu?" adından Gurcuce sonekle ?av?eti kelimesini turetmek mumkun de?ildir.

Tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Tao-Klarceti icinde yer alan ?av?eti bolgesi ve ?av?at kasabasının bulundu?u co?rafya eski ca?larda ce?itli devletlerin sınırları icinde yer alıyordu. Bir bolge ve yerle?me olarak ?av?at’ın adı yazılı kaynaklarda ilk kez Giorgi Mercule ’nin 951 yılında yazdı?ı Grigol Hantsteli'nin Ya?amı adlı eserde gecer. Bu eserde ?av?eti bolgesinde kalan koylerin adları da yer alır. [6]

?av?at bolgesi erken Orta Ca?'da Gurcu prensler ve Gurcu krallar tarafından yonetildi. Gurculer ?av?at’a ba?lı Satleli , Sinkoti , Tsihisdziri gibi koylerde 9. yuzyıldan itibaren manastırlar kurup kiliseler ve kaleler in?a ettiler. Nitekim ?av?at Kalesi’ni de ?beria kralı I. Adarnase (ol. 923) in?a ettirmi?tir. 11. yuzyılda Melik ?ah ’ın askerleri tarafından istila edilen ?av?at ve guneybatı Gurcistan yakla?ık 40 yıl boyunca Buyuk Selcuklular tarafından kontrol edildi. 1960’lardan ba?layarak, ozellikle de 1990’lardan itibaren yazılan Turkce kitap ve makalelerde Gurcu kralı Kurucu Davit ’in (ol. 1125) ?av?at’ın da icinde yer aldı?ı bolgeye Kıpcakları yerle?tirdi?i ileri surulse de bu durum tarihsel gerceklerle ba?da?mamaktadır. Cunku Didgori Sava?ı ’ndan (1121) once Kıpcakları Buyuk Selcukluların kontrol etti?i bu bolgeye yerle?tirmesi mumkun de?ildi. Kurucu Davit Didgori Sava?ı ’nda Kıpcakların da deste?iyle Buyuk Selcukluları guneybatı Gurcistan’dan cıkardı?ında, Kuzey Kafkasya’dan 45.000 Kıpcak aileyi 1118’de getirmi? ve do?u Gurcistan’a zaten yerle?tirmi?ti. Davit iki yıl sonra da 40.000 paralı Kıpcak askere sahip olmu?tu. [7]

?av?at Kalesi olarak da bilinen Satleli Kalesi.

?av?at 13. yuzyıldan itibaren Gurcu atabeyleri tarafından yonetildi. 1547 yılında Osmanlılar kenti ele gecirdi. ?av?at, Tao-Klarceti bolgesinde kurulan Cıldır Eyaleti ’ne ba?lı ?av?at livasının merkezi oldu. [8] Uzun sure Osmanlı yonetimi altında kalan yerle?meyi 1877-1878 Osmanlı-Rus Sava?ı sırasında Ruslar ele gecirdi. Rus yonetimi altında ?av?at ve ?merhevi ?av?at-?merhevi adıyla Artvin ilinin ( okrug ) bir ilcesiydi ( ucastka ).

I. Dunya Sava?ı ’nın sonlarına do?ru Rusların bolgeden cekilmesinin ardından ?av?at 1918-1921 arasında ba?ımsız olan Gurcistan sınırları icinde yer aldı. 1921’de, Kızıl Ordu'nun Gurcistan'ı i?gali sırasında Ankara Hukumeti kuvvetleri de harekete gecip Artvin , Ardahan ve Batum ’u ele gecirdi. Bu tarihten itibaren ?av?at Turkiye sınırları icinde kaldı. [9] 1926 nufus tahririne gore Artvin iline ba?lı bir kaza olan ?av?at, Merya , ?merhevi ve merkez nahiye olmak uzere uc nahiyeden olu?uyordu. Bu sırada ?av?at kazasına 56 koy ba?lıydı. [10]

Rus yonetimi altında 1886 yılında yapılan ?av?at-?merhev ucastkasında ( Rusca : ШАВШЕТО-ИМЕРХЕВСКИЙ; okunu?u: Shavsheto-?merhevsky) nufus sayımına gore ilcede 1.280 Ermeni , 7.556 Gurcu , 9.401 Turk ve 82 ki?i Po?a olarak kaydedilmi?tir. [11]

?av?at-?merhev Bolgesi Nufus Sayımı (1886)
Gurcu Turk Ermeni Po?a Toplam
?av?at-?merhev 7.556

(%41.2)

9.401

(%51.3)

1.280

(%7.0)

82

(%0.4)

18.319

Tarihsel yapılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?av?at kasabasındaki en onemli tarihsel yapı, ?av?at Kalesi olarak da adlandırılan Satleli Kalesi’dir. Satleli aslında eski bir yerle?imdi ve bir de kalesi vardı. Satleli’nin adı 1925’te So?utlu olarak de?i?tirildi; ancak koy daha sonra ?av?at kasabasının bir mahallesi haline getirildi. Satleli Kalesi bundan dolayı ?av?at Kalesi olarak da adlandırılır oldu. ?av?at kasabasının iki kilometre dı?ında, iki akarsuyun birle?ti?i yerde bulunan ?av?at Kalesi 9. yuzyılda Gurcu kralı I. Adarnase tarafından yaptırılmı?tır. Moloz ta? ve kirec harcından in?a edilmi? olan yapı orta olcekli (80 x 70 m) bir kaledir. Kalenin 15 metre yuksekli?inde bir kulesi vardır. Kale ?av?at bolgesinin en onemli kalelerinden biri sayılır. [12] [13]

?av?at ilcesinde ayrıca iki kilise kalıntısı bulunmaktadır. So?utlu (Satleli) mahallesindeki bazilika tipi kilise 9-10. yuzyılda in?a edilmi?tir. Gunumuzde bir buyuk olcude ayaktadır. Satle Kilisesi olarak bilinen yapı Him?ia?vililerin ikametgahının batısında, Him?ia?vili ailesinin mezarlı?ında yer alır. ?kinci kilise ise ?av?at Kalesi icindedir.

Tibet Kilisesi, Şavşat
Tibet Kilisesi, ?av?at, Artvin

Ayrıca ?av?at ilcesine ba?lı cevizli koyu icerisinde Tibet Kilisesi yer almaktadır. Tibet kilisesi 899-914 yılları arasında bolgeye hakim olan Bagratlı Prenslerinden A?ot Koukhi doneminde yaptırıldı?ı bilinmektedir. Yontma ta?tan yapılmı? dort yuzeyden ibaret olan catısının her yuzeyinde “Koc heykeli” bulunmaktadır. ?c mekanda “ Havari ” figurleri mevcuttur. Duzgun ta? i?cili?i ve bitkisel plastik suslemeleri ile dikkat cekmektedir. Tek nefli yapıdan geriye yıkıntıları kalmı?tır. Kale mevkiinde 2013 yılında yapılan arkeolojik kazılar sırasında temizlenip restore edilmi?tir. [14]

Co?rafya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?av?at

?av?at, do?uda Ardahan il merkezi ile Hanak ?lcesi, kuzeydo?uda Posof ?lcesi, guney ve guney batıda Ardanuc , batıda Artvin Merkez ve Borcka ?lcesi, kuzeyden de Gurcistan Devleti ile cevrilidir.

Ilıca Koyunden (Cinal) Arsiyan Da?ı ve Yaylasının Gorunumu

1.317 kilometrekarelik da?lık ve engebeli bir arazi uzerine yayılmı? bulunan ?av?at ?lcesinin dort yanı yuksek da?larla cevrilidir. 3.537 metreye yukselen Kackar Da?ları, ilcenin batı ve kuzeybatı yonunu sınırlandırır. Kuzeyde 2.750 metre yukseklikteki Sivritepe (Arsiyan) da?ları ile 3.000 metreyi a?an Cin da?ları bulunmaktadır. Do?uda Ardahan-Artvin sınırlarını te?kil eden Yalnızcam da? sinsilesinden 2.850 metre yukseklikteki Sahara Da?ları, Guneyde ise 3.050 Metreyi bulan Karagol da?ları vardır.

?lcenin rakımı minimum 950 metre, maksimum ise 1800 metredir. ?lce Merkezin rakımı 1100 metredir. Turkiye'nin en guzel ilcelerinden biridir.

?av?at ilcesi akarsu bakımından zengindir. ?lcede cok sayıda buzul golu bulunmaktadır. Bu goller nispeten kucuk gollerdir. Gollerin en buyu?u Karagol da?larında bulunan ve bu da?a kendi adını veren Karagol’ dur. Bol miktarda alabalık bulunan golden sulama amaclı olarak yararlanılmaktadır. Me?eli Koyu orman ici mevkiinde milli parklar kapsamı icerisinde bulunan ikinci bir Karagol mevcut olup piknik, mesire yeri ozelli?ine sahiptir. Pınarlı koyu yakınlarında Balık Golu, Arsiyan yaylasında ise Kız Golu, Bo?a Golu ve Koyun Golu isminde goller bulunmaktadır. Ayrıca A?a?ı Koyunlu Koyu sınırları icerisinde, yayla yolu uzerinde gorebilece?iniz 65 m civarında yuksekli?i ile Turkiye'nin en yuksek ?elalelerinden biri bulunur. Halk arasında Suatılan ?elalesi olarak adlandırılır. Debisinin az olmasına ra?men bulundu?u yerin do?al ve tarih ozellikleri itibarıyla gorulmeye de?er bir yerdir.

?lce dahilinde ?ifalı maden suları mevcuttur. Bunlardan Cermik-Coraklı Koyu sınırları icerisinde bulunan sıcak su kaplıcası romatizma hastalıklara iyi gelmektedir.

?lcede tipik Turkiye'de Karadeniz iklimi hakimdir.4 mevsim ya?murlu kı?ları kar ya?ı?lıdır. Yuksek rakımlı olan yerlerde kı?lar cok uzun surer. Bu bolgelerde kasım ayında ba?layan kar ya?ı?ları nisan ayı ortalarına kadar surer.

?lce bitki ortusu bakımından zengindir. Zengin i?ne yapraklı ormanlar mevcut oldu?u gibi alcak rakımlı yerlerde geni? yapraklı a?aclara da rastlamak mumkundur.

Nufus [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yıl Toplam ?ehir Kır
1927 [15] 28.354 392 27.962
1935 [16] 34.037 669 33.368
1940 [17] 34.157 507 33.650
1945 [18] 36.530 537 35.993
1950 [19] 41.068 1.681 39.387
1955 [20] 44.088 1.506 42.582
1960 [21] 47.702 1.748 45.954
1965 [22] 48.917 2.301 46.616
1970 [23] 48.453 3.376 45.077
1975 [24] 45.690 3.078 42.612
1980 [25] 45.179 4.015 41.164
1985 [26] 38.427 4.916 33.511
1990 [27] 33.315 4.850 28.465
2000 [28] 25.624 7.325 18.299
2007 [29] 18.780 7.652 11.128
2008 [30] 18.240 6.942 11.298
2009 [31] 18.058 6.666 11.392
2010 [32] 17.866 6.540 11.326
2011 [33] 17.932 6.518 11.414
2012 [34] 17.660 6.753 10.907
2013 [35] 17.507 6.588 10.919
2014 [36] 19.024 10.312 8.712
2015 [37] 17.524 6.890 10.634
2016 [37] 17.144 6.601 10.543
2017 [37] 16.471 6.258 10.213
2018 [37] 17.606 6.162 11.444
2019 [37] 17.116 6.074 11.042
2020 [37] 17.024 6.123 10.901
2021 [37] 16.975 6.048 10.927


?dari yapı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • ?lcenin Merkez Belediyesi ve 65 koyu bulunmaktadır. Meydancık Belde Belediyesi, Buyuk?ehir Belediyesi Kanununda yapılan nufusu 2.000 altında kalan yerlerin koye donu?turulmesiyle ilgili de?i?iklikle belediyeli?i du?mu?tur. [38] [39] Koylerde binalar genellikle iki katlı olarak ve ah?aptan yapılmı?tır.

?lk okul ?av?at yoresinde Balıklı Koyunde 1800'lu yıllarda Ermeniler tarafından 3 derslik halinde acılmı?tır. Daha sonra 3 katlı kagir yapımı tiyatro ve yemek salonlu merkezi bir ilkokul yapılmı?tır. Okulda laboratuvar mevcuttu.

Ekonomi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?av?at, Artvin ’in di?er ilcelerinde oldu?u gibi engebeli araziye sahip bir ilcedir. ?lcede, tarımsal arazilerin sınırlı olması, sanayi tesislerinin bulunmaması, ba?lıca di?er sektorlerin de geli?memi? olmasının sonucu olarak istihdam olanakları yetersiz kalmaktadır. Geli?ime uygun potansiyeli bulunan turizm sektorunun ilce ve il ekonomisine katkısının artırılması amaclı calı?malar surdurulmektedir.

?lce ekonomisi buyuk olcude tarımsal uretime dayalıdır. Tarımsal uretim, a?ırlıklı olarak, geleneksel aile tipi i?letme yapısı ?eklinde gorulur. ?lce ekonomisinde onemli yeri bulunan hayvancılık, giderek azalan bir trend izlemektedir. 61 koyu bulunan ilcede, 16.037 adet buyukba? ve 12.535 adet de kucukba? hayvan bulunmaktadır.

Hayvancılık acısından son derece elveri?li imkanlara sahip ilcede, hayvancılı?ın te?vik edilmesi amaclı calı?malar surdurulmekte olup, bu kapsamda yonlendirme ve kamusal destekler sa?lanmaktadır.

?av?at buyuk ve kucukba? hayvancılık yanında arıcılık acısından da son derece uygun ko?ullara sahiptir.Arıcılık alanında da ureticilere, kamusal imkanlar dahilinde te?vik ve yonlendirme deste?i sa?lanmaktadır.

Ba?langıcında, Coruh havzasında uygulanan seracılık-ortu altı yeti?tiricili?inin iklim ko?ullarının uygunlu?u ve ciftcilerden gelen talepler uzerine il genelinde yaygınla?ması ile ?av?at’ta da seracılık faaliyetlerine ba?lanılmı?tır. 1997 yılında Sosyal Yardımla?ma ve Dayanı?ma Vakfı parasal deste?i ile ba?latılan seracılık faaliyetleri yaygınla?maktadır. Bu kapsamda amaclanan yeni istihdam alanlarının yaratılması, tarımsal uretimde ce?itlilik ve verimin sa?lanması hedefine ula?ılmı?tır.

1.317 kilometrekare yuzolcumu bulunan ilcenin tarım arazisi varlı?ı 175.696 dekar, sulu arazisi 54.840 dekar, kuru tarım alanı 120.856 dekar, mera alanı 364.166 dekar, orman alanı 552.565 dekar ve kultur dı?ı arazi de 224.573 dekardır. ?lcenin tarım arazileri genellikle cayır olarak de?erlendirilmektedir.

?lcede yeti?tirilen ba?lıca urunler fındık , mısır , patates , armut , elma , ayva , erik , kiraz , vi?ne , dut , ahududu , kızılcık ve cevizdir . Ancak bu urunler az miktarda geleneksel yontemlerle yeti?tirilmektedir.

?lcede Tarım kesimi ile Esnaf kesimine kredi sa?layan Ziraat Bankası bulunmaktadır.

Kultur ve Sanat [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?lce genelindeki ah?ap malzemeden yapılan geleneksel ?av?at Evi, Turk Patent ve Marka Kurumundan ?av?at Evi Marka Tescil Belgesi’ni almaya hak kazanmı?tır. ?av?at evleri; 200 yıllık tarihi ile yerel malzeme, geleneksel yapım sistemi ve ozgun detaylarla in?a edilmi? malzeme ve yapım sistemi acısından yorenin en iyi korunmu? orneklerinden biridir. Geni? bir bahce icinde kendine ait samanlık­la birlikte yer alan yapı, ahır katı, ya?ama hacimlerinin bulundu?u giri? katı ve ambar katından olu?maktadır. Kultur ve Turizm Bakanlı?ı’nca ?av?at ?lcesinde Geleneksel ?av?at Evi olarak tescillenmi? cok sayıda bina mevcuttur. ?av?at Evlerini incelemek uzere cok sayıda yerli ve yabancı ziyaretciye ev sahipli?i yapılmaktadır. [40]

Spor [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?av?at ilcesinde ?av?at Genclikspor Kulubu bulunmaktadır. ?av?at ilcesinde futbol sahası bulunmamaktadır. Maclarını Ardanucspor'un sahasında oynamaktadır. [41] ?av?at Genclikspor, Artvin 1. Amator liginde oynamaktadır. 2022-2023 sezonunda ligi 8. sırada tamamlamı?tır. [42]

Ula?ım [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?av?at'a Rize-Artvin Havalimanından 180 km, [43] Kars Havalimanı 142 km, Batum Havalimanı 166 km uzaklıktaki ucakla gelebilir, buradan da toplu ta?ıma araclarıyla ?av?at'a ula?abilirsiniz. Ayrıca Artvin'e her gun duzenlenen otobus seferleriyle ula?ıp oradan saat ba?ı yapılan Artvin-?av?at minibus seferleriyle ?av?at'a ula?abilirsiniz.

?av?at, Artvin'e 71 km, Ankara'ya 1070 km, Antalya'ya 1539 km, Bursa'ya 1386 km, ?stanbul'a 1388 km, ?zmir'e 1636 km, Samsun'a 651 km, Trabzon'a ise 305 km uzaklıktadır.

Galeri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • Şavşatta köy yaşamı
    ?av?atta koy ya?amı
  • Şavşattan bir görünüm
    ?av?attan bir gorunum
  • Köknar ormanları
    Koknar ormanları
  • Karagöl, Şavşat (Sahara Milli Parkı)
    Karagol, ?av?at (Sahara Milli Parkı)
  • Tarihi Şavşat evleri
    Tarihi ?av?at evleri
  • Efkar Tepesi
    Efkar Tepesi

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • Akdes, Nimet Kurat (2002). Turk Kavimleri ve Devletleri . Murat Kitap ve Yayınevi. s. 83-84. ISBN   9757734004 .  
  • Kırzıo?lu, M. Fahrettin (1992). Yukarı - Kur ve Coruk Boyları'nda Kıpcaklar . Ankara: Turk Tarih Kurumu Yayınları. ISBN   9751604591 .  
  1. ^ "?l ve ilce yuz olcumleri" (PDF) . Harita Genel Mudurlu?u . 12 Mayıs 2016 . Eri?im tarihi: 12 Kasım 2016 .  
  2. ^ "?av?at ?lcesi Belediyeleri Co?rafi Bilgileri" . 13 Kasım 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Nisan 2014 .  
  3. ^ Kartlis Tskhovreba (?ngilizce), Tiflis, 2014, s. 256, ISBN 9789941445521 .
  4. ^ Ozhan Ozturk, Karadeniz - Ansiklopedik Sozluk , ?stanbul, 2005, 2. cilt, s. 1057, ISBN 9756121009
  5. ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sozlu?u, s.245, ?stanbul, 2013 ISBN 9786055708856
  6. ^ "Giorgi Mercule, Grigol Hantsteli'nin Ya?amı (Gurcuce), 32.Bolum" (PDF) . 3 Ekim 2019. 30 Kasım 2020 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ekim 2019 .  
  7. ^ ?vane Cavahi?vili, Niko Berdzeni?vili ve Simon Cana?ia, Gurcistan Tarihi , Tiflis, 1943, s. 167.
  8. ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Cıldır 1694-1732 (Gurcuce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979, s. 107.
  9. ^ Mustafa Kemal Ataturk, Nutuk , ?stanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
  10. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye , 2010, s. 139, 188-189, ISBN 9789944197526 .
  11. ^ "1886 yılında Rus yonetimi tarafından ?av?at-?merhev Bolgesinde yapılan nufus sayımı" . 18 Ocak 2015. 18 Ocak 2015 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 10 Ocak 2022 .  
  12. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kulturel Anıtlar Katalo?u (Gurcuce), (Editor) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batia?vili, ?rma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz J?enti, Goca Saitidze, Natia Hizani?vili, 2018, Tiflis, s. 311, ISBN 9789941478178 .
  13. ^ "Turkiye Kultur Portalı - Satlel Kalesi - Artvin" . 3 Ekim 2019. 26 Ekim 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ekim 2019 .  
  14. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kulturel Anıtlar Katalo?u (Gurcuce), (Editor) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batia?vili, ?rma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz J?enti, Goca Saitidze, Natia Hizani?vili, 2018, Tiflis, s. 163, ISBN 9789941478178 .
  15. ^ "Fasikul I: Mufassal Neticeler ?cmal Tabloları" (PDF) . 28 Te?rinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri . D?E . Eri?im tarihi: 28 Mayıs 2021 .  
  16. ^ "1935 Genel Nufus Sayımı" (PDF) . 20 ?lkte?rin 1935 Genel Nufus Sayımı . D?E. 2 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2021 .  
  17. ^  . "Vilayetler, kazalar, Nahiyeler ve Koyler ?tibarile Nufus ve Yuzey olcu" (PDF) . 20 ?lkte?rin 1940 Genel Nufus Sayımı . D?E. 20 Ekim 2016 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 20 Ekim 2016 .  
  18. ^  . "1945 Genel Nufus Sayımı" (PDF) . 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayımı . D?E. 15 A?ustos 2019 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2021 .  
  19. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Koyler itibarıyla nufus" (PDF) . 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayımı . D?E. 15 A?ustos 2019 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2021 .  
  20. ^  . "1955 Genel Nufus Sayımı" (PDF) . 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayımı . D?E. 2 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2021 .  
  21. ^  . "?l, ?lce, Bucak ve Koyler itibarıyla nufus" (PDF) . 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayımı . D?E. 15 A?ustos 2019 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 ?ubat 2021 .  
  22. ^ "1965 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  23. ^ "1970 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  24. ^ "1975 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  25. ^ "1980 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  26. ^ "1985 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  27. ^ "1990 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  28. ^ "2000 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  29. ^ "2007 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  30. ^ "2008 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  31. ^ "2009 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  32. ^ "2010 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  33. ^ "2011 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  34. ^ "2012 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 20 ?ubat 2013 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 8 Mart 2013 .  
  35. ^ "2013 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 15 ?ubat 2014 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 ?ubat 2014 .  
  36. ^ "2014 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 10 ?ubat 2015 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 10 ?ubat 2015 .  
  37. ^ a b c d e f g
    • "Merkezi Da?ıtım Sistemi" (html) (Do?rudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ula?mak icin sorgulama yapılmalıdır). Turkiye ?statistik Kurumu . Eri?im tarihi: 13 Nisan 2016 .  
    • "?av?at Nufusu - Artvin" . nufusu.com . Eri?im tarihi: 5 ?ubat 2021 .  
    • "Artvin ?av?at Nufusu" . nufusune.com.  
  38. ^ "NUFUSU 2000'?N ALTINDA KALDI?I ?C?N KAPATILAN BELED?YELER" . 21 Temmuz 2023. 15 Mart 2013 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 Temmuz 2023 .  
  39. ^ "Meydancık Belediyesi Koy Oldu" . 21 Temmuz 2023. 21 Temmuz 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 Temmuz 2023 .  
  40. ^ "Geleneksel ?av?at Evi Artık Tescilli" . ?av?at Belediyesi. 21 Temmuz 2023. 21 Temmuz 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 Temmuz 2023 .  
  41. ^ ?STANBULLU, U?UR (21 Temmuz 2023). "?AV?AT GENCL?K SPOR KULUBU, ?LCEDE FUTBOL SAHASI OLMADI?I ?C?N MACLARINI 75 K?LOMETRE UZAKLIKTAK? ARDANUC'TA OYNAYACAK" . anka haber ajansı. 20 Temmuz 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 Temmuz 2023 .  
  42. ^ "Artvin 1.Amator Ligi - 2022/23 Puan Durumu" . 21 Temmuz 2023. 20 Temmuz 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 Temmuz 2023 .  
  43. ^ "?av?at Nerededir Nasıl Gidilir?" . 21 Temmuz 2023. 20 Temmuz 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 Temmuz 2023 .  

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=?av?at&oldid=32752108 " sayfasından alınmı?tır