?zzettin Calı?lar

Halaskar ; ?zzettin Calı?lar ; 1319- Top. 13
Do?um	?zzeddin ; 1882 ; Yanya
Olum	20 A?ustos 1951 (69 ya?ında) ; ?stanbul
Defin yeri	Devlet Mezarlı?ı , Ankara
Ba?lılı?ı	Osmanlı (1903-1920) ; Turkiye (1920-1939)
Hizmet yılları	1903-1939
Rutbesi	Orgeneral
Birimi	Edirne Kalesi Komutanlı?ı Kurmay Ba?kanı, 19. Tumen Kurmay Ba?kanı, 16. Kolordu Kurmay Ba?kanı, Anafartalar Grubu Kurmay Ba?kanı, 2. Ordu Kurmay Ba?kanı, 4. Tumen ; 20. Kolordu (vekil), 23. Tumen, 61. Tumen, 1. Grup, 1. Kolordu , ?zmir Askeri Valisi, 3. Ordu , 2. Ordu
Catı?ma/sava?ları	Balkan Sava?ları ; I. Dunya Sava?ı ; Turk Kurtulu? Sava?ı
Odulleri
Sonraki i?i	Milletvekili

?zzettin Calı?lar (1882, Yanya , Osmanlı ?mparatorlu?u - 20 A?ustos 1951), Turk asker ve siyasetcidir.

Ataullah Bey ile Esma Hanım'ın 6. ve en kucuk cocu?u olarak 1882 yılında Yanya'da do?du.

E?itimi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ru?diye'yi Yanya'da bitirdikten sonra tıp o?renimi amacıyla ?stanbul 'a geldi?inde Tıbbiye ?dadisi'nin sınavlarını kacırdı?ından Harbiye ?dadisi'ne girdi. Orta o?renimini bu askeri okulda yaptıktan sonra, 1901 yılında Muhendishane-i Berr-i Humayun 'a girip 1903 yılında da mezun oldu. Aynı yıl girdi?i Harp Akademisi 'ni de 1906 yılında ?smet Bey 'in ardından Topcu Sınıfı ikincisi olarak bitirerek Kurmay Yuzba?ı rutbesiyle orduya katıldı.

Askerlik hayatı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?lk gorevi 17. Seyyar Jandarma Alayı 1. Batarya Komutanlı?ı ve 21. Alay 1. Tabur Komutan Vekilli?i olduktan sonra 1909 yılında 31 Mart ?syanı'nı bastırmak uzere olu?turulan Hareket Ordusu 'nda 1. Murettep Tumen Kurmay Ba?kanlı?ı'nda bulundu. Daha sonra da sırasıyla 3. Ordu 21. Alay'da, Uskup'te 5. Kolordu'da Tabur ve Tumen komutanlıklarında bulundu.

Balkan Sava?ları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Balkan Sava?ları sırasında Fatih Redif Tumeni ve 14. Nizamiye Tumeni kurmaylıklarını yaparken, 7 Kasım 1913 tarihinde kıdemli yuzba?ılı?a terfi etti ve Genelkurmay 3. ?ube'de ve Edirne Kalesi Komutanlı?ı'nda gorev aldı.

I. Dunya Sava?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

I. Dunya Sava?ı 'nın ba?lamasıyla Yarbay Mustafa Kemal 'in 19. Piyade Tumeni Komutanı olarak Canakkale cephesinde gorevlendirilmesiyle, Mustafa Kemal tarafından 19. Piyade Tumeni Kurmay Ba?kanı olarak yanına ca?rıldı. Bu gorevi, Mustafa Kemal'in Anafartalar Grubu Komutanı olarak atanmasıyla beraber Anafartalar Grubu Kurmay Ba?kanı olarak surdurdu. Yine Mustafa Kemal Pa?a'nın 16. Kolordu ve 2. Ordu Komutanı olarak gorev yaptı?ı sırada bu birliklerin kurmay ba?kanı olarak gorev yaptı. Sava?ın sonlarına do?ru Yarbay rutbesine terfi etti ve Genel Karargah'ta gorevlendirildi.

Turk Kurtulu? Sava?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1 Temmuz 1920 tarihinde ?stanbul'da Harbiye Nazırlı?ı Personel Dairesi emrinde calı?mayı reddederek Mudanya 'ya gecti ve Milli Mucadele 'ye katıldı.

Ankara Hukumeti tarafından Milli Mucadele 'yi yuruten kuvvetlerden 23. Tumen Komutanlı?ı ve 20. Kolordu Komutan Vekilli?i ile gorevlendirildi. Cerkez Ethem ?syanı'nın bastırılmasında birinci derece rol oynadı. Bu ba?arısı sebebiyle TBMM tarafından Miralay rutbesine terfi ettirildi. Birinci ve ?kinci ?nonu Muharebesi 'nde 61. Tumen Komutanı, Kutahya-Eski?ehir Muharebeleri ve Sakarya Meydan Muharebesi 'de 1. Grup Komutanı olarak gorev yaptı.

Sakarya Meydan Muharebesi sonrası Turk Ordusu'nda grup komutanlıklarının la?vedilerek kolorduların kurulmasıyla 1. Kolordu Komutanlı?ı'na atandı. Buyuk Taarruz ve Dumlupınar Meydan Muharebesi 'nde 1. Kolordu Komutanlı?ı gorevinde, Yunan kuvvetlerinin imha edilmesinde buyuk rol oynadı. Ba?arılarından dolayı 1922 yılında Mirliva rutbesine terfi etti ve Pa?a oldu.

?zmir'in Kurtulu?u 'ndan sonra Ba?komutan Mare?al Gazi Mustafa Kemal Pa?a tarafından ?zmir Askeri Valisi olarak atandı.

Cumhuriyet Donemi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Sava?tan sonra II. Donem Aydın milletvekili iken Mustafa Kemal Pa?a'nın telkinleriyle askerli?i tercih ederek 1 Kasım 1924 tarihinde milletvekilli?inden istifa etti. 20 Haziran 1925 tarihinde 3. Ordu komutanlı?ına atandı. Bu gorevinde surdururken 1926 yılında Korgeneral rutbesine terfi etti.

1930 yılında Orgeneral rutbesine terfi etti ve 2. Ordu komutanlı?ına atandı. 1937 yılındaki Trakya Manevraları 'na katıldı. 20 Aralık 1939 tarihinde kendi iste?iyle emekliye ayrıldı.

Siyasi hayatı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Emekli olduktan sonra VI. ve VII. Donem Mu?la, VIII. Donem Balıkesir milletvekili olarak Turkiye Buyuk Millet Meclisi 'nde bulundu. 1940 yılında resmi davet uzerine Maginot Hattı 'nı incelemeye gitti?i Fransa 'da torenle kar?ılandı.

Ozel hayatı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

11 Eylul 1912 tarihinde kendisi gibi Yanyalı olan Kevser Hanım ile evlendi. Bedriye, Celal , Seniye ve Gunduz adlarında dort cocuk sahibi oldu.

20 A?ustos 1951 tarihinde aniden ba?layan rahatsızlı?ı sonucu ?stanbul'da oldu. Cenazesi Edirnekapı ?ehitli?i 'ne defnedildi.

1988 yılında di?er yuksek rutbeli Turk Kurtulu? Sava?ı komutanları ile birlikte Devlet Mezarlı?ı 'na defnedildi. ?smi Bahcelievler 'deki bir caddeye verilmi?tir.

Kitapları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?stiklal Harbi Hatıraları
II nci ?nonu Muharebesinde 61 nci Fırka , 1932.
61 nci Fırkanın Gediz ve Kutahya Muharebeleri , 1932.
Sakarya Meydan Muharebesinde 1 nci Grup , 1932.
Sakarya'dan ?zmir'e kadar I inci Kolordu , 1932.
?zzettin Calı?lar (ed. ?smet Gorgulu), Ataturk'le ?kibucuk Yıl ? Orgeneral Calı?lar'ın anıları , Yapı Kredi Yayınları, 1993.
?zzettin Calı?lar (ed.: ?smet Gorgulu), On Yıllık Sava?ın Gunlu?u: Balkan, Birinci Dunya ve ?stiklal Sava?ları , Yapı Kredi Yayınları, 1997, ISBN 975-363-617-2 .
?zzettin Calı?lar, Gun Gun, Saat Saat ?stiklal Harbi'nde Batı Cephesi: Org. ?zzetin Calı?lar'ın Anılarıyla , Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, 2009, ISBN 978-9944-88-554-6 .

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Ba?kanlı?ı Yayınları, Turk ?stiklal Harbine Katılan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanların Biyografileri , Genelkurmay Ba?kanlı?ı Basımevi, Ankara, 1972, s. 192.

?zzettin Calı?lar (Haz.: ?smet Gorgulu, ?zzeddin Calı?lar), Ataturk'le ?kibucuk Yıl - Orgeneral Calı?lar'ın anıları , Yapı Kredi Yayınları, ?stanbul, Kasım 1993.
?zzettin Calı?lar (Haz.: ?smet Gorgulu, ?zzeddin Calı?lar), On Yıllık Sava?ın Gunlu?u: Balkan, Birinci Dunya ve ?stiklal Sava?ları - Orgeneral ?zzettin Calı?lar'ın Gunlu?u , Yapı Kredi Yayınları, ?stanbul, Mart 1997, ISBN 975-363-617-2 .
?zzettin Calı?lar (Haz. ?zzeddin Calı?lar) "gun gun, saat saat istiklal harbi'nde batı cephesi", Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, ?stanbul, Ocak 2009.

Askeri gorevi
Once gelen: Fahrettin Altay	2. Ordu Komutanı 22 Kasım 1933 - 20 Aralık 1939	Sonra gelen: Nafiz Gurman
Once gelen: Kazım ?nanc	3. Ordu Komutanı 20 Haziran 1925 - 22 Kasım 1933	Sonra gelen: Ali Sait Akbaytogan

Turk asker ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde iceri?ini geni?leterek Vikipedi'ye katkı sa?layabilirsiniz.

[Genelkurmay192-1] T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Ba?kanlı?ı Yayınları, Turk ?stiklal Harbine Katılan Tumen ve Daha Ust Kademelerdeki Komutanların Biyografileri , Genelkurmay Ba?kanlı?ı Basımevi, Ankara, 1972, s. 192.

[1]