Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Ce?me
,
borularla
gelen
suyun
bir oluk ya da
musluktan
aktı?ı duzenek. Evin
mutfak
,
banyo
,
tuvalet
gibi kısımlarında bulundu?u gibi umumi ce?meler de vardır. Genellikle yol kenarlarında herkesin yararlanması icin yapılan ce?melerin yanı sıra bazen
mahalle
,
koy meydanı
,
yayla
gibi ortak ya?am alanlarında da bulunur.
Farsca
kokenli gozya?ı anlamına gelen
ce?m
kelimesinden turemi?tir.
Osmanlı kentinin fiziki yapısında ce?meler onemli bir yere sahiptir.
[1]
Kentte hemen her mahallede en az bir ce?menin bulunması gerekiyordu. Mahalle dokusunun olu?umunda ve geli?iminde ce?meler belirleyici unsurlardan birisidir.
[2]
Co?unlukla duz kenar ve sacak silmeleriyle ku?atılan ce?me cepheleri, sade gorunumlu, duz-masif tasarımlara sahiptir. Sokak ce?meleri tek, iki ve uc cepheli tasarımlar sergilerler. Mevcut ce?meler arasında; ba?ımsız, bir duvarın yuzeyine ya da
iki soka?ın kesi?ti?i ko?eye yerle?tirilmi? ornekler bulunmaktadır. Ce?melerin buyuk bir bolumunde su haznesi bulunmaktadır.
Selcuklu ve Osmanlı devri yapılarında; ta?, mermer, tu?la, kiremit,
kerpic
, alcı, harc, ah?ap, demir ve kur?un turundeki yapı malzemeleri kullanılmı?tır. Gunumuzde ise daha cok demir, paslanmaz celik, pirinc ve daha de?i?ik metaller kullanılmaktadır. Kulplu, kulpsuz gibi farklı tasarımları mevcuttur.
Coban ce?meleri yerle?im alanlarından uzakta bulunan ve gelen gecen yolcuların, cobanların ve hayvanların su icmeleri icin yapılmı? basit yapılardır.
Anadolu
'nun koylerinde bir simge haline gelmi? ce?meler bircok olaya da ozellikle de efsanele?mi? sevda hikayelerinde ve ?iirlerde gecmektedir. Genellikle su akan ve suyu biriktiren iki kısımdan olu?an bu yapılarda: su akan kısımı genelde
ta? yapı
, suyu biriktiren ve hayvanların sulanmasına yarayan
yalak
kısmı ise
beton
veya govdesi oyulmu?
tomruk
'tan yapılmı?tır.
Faruk Nafiz Camlıbel
'in "Coban ce?mesi" adlı bir ?iiri de vardır.
[3]
Bu ?iir bestelenmi? ve ?arkı yapılmı?tır.
[4]
[5]
- ^
Odekan, A., “Kentici Ce?me Tasarımında Tipolojik Cozumleme”, Semavi Eyice’ye Arma?an ?stanbul Yazıları, ?stanbul, 1992, s. 281-297, Onge, Y., Turk Mimarisi’nde Selcuklu ve Osmanlı Donemlerinde Su Yapıları, Ankara, 1997, s. 11
- ^
Cerasi, M.M., age., s. 191
- ^
"Ar?ivlenmi? kopya"
. 16 Mart 2015 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
1 Haziran
2015
.
- ^
"Ar?ivlenmi? kopya"
. 2 Haziran 2016 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
1 Haziran
2015
.
- ^
"Ar?ivlenmi? kopya"
. 2 Haziran 2016 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
1 Haziran
2015
.
|
---|
Genel
| |
---|
Bicimler
| |
---|
Yeryuzunde
| |
---|