Giriftzen Asım Bey
(1 Ocak 1851,
Teselya
? 26 ?ubat 1929,
?stanbul
) Turk neyzen, giriftzen, besteci.
Klasik Turk muzi?i calgılarından ney’in gunumuzde unutulmu? bir cinsi olan
girift
adlı calgının son icracısı kabul edilir.
[1]
Girift uflemekte devrinin en ba?arılı icracısı idi.
[2]
Muzisyenli?inin yanı sıra itfaiye te?kilatında gorev yapan bir askerdi. ?stanbul ?tfaiye Te?kilatı Kumandanı iken
Amasya
’ya surulmu? ve bu ?ehirde pek cok sanatcı yeti?tirmi?tir. Beste de yapan sanatcının en cok bilinen yapıtları arasında “
Cana rakibi handan edersin
” adlı ?arkı ba?ta yer alır. Muzisyen ve e?itimci
Musa Sureyya Bey
, muzisyen Cevat Asım Bey, radyo sanatcısı
Asım Yucesoy
, piyanist ve besteci
Nihal Erkutun
, muzik o?retmeni Selahattin Yucesoy ve tiyatro sanatcısı
Muazzez Kurto?lu
'nun babası,
I?ıl Yucesoy
ve
Cem Kurto?lu
'nun dedesidir.
[3]
1851 yılında Tesalya’da do?du. Babası, Muhzirba?ızade Ali Efendi’dir.
Muzik e?itimine 14 ya?ında
Yeni?ehir Mevlevihanesi
’nde ba?ladı. Neyzen Yusuf Pa?a’nın talebelerinden Neyzen Hasan ve Salim beylerden dersler aldı.
Askerlik ca?ı geldi?inde
?zmir
’e gitti, bu ?ehirde Askeri Hesap Memuru olarak calı?ırken Mulazım rutbesiyle subay oldu. 1872’de ?stanbul’a dondu ve
Sultan Abdulaziz
tarafından kurulan ?stanbul ?tfaiye Te?kilatına yuzba?ı rutbesi ile girdi. Bir yandan da ney ve girift dersleri aldı.
1877-1878 Osmanlı-Rus Sava?ı’na
Boluk Kumandanı gorevi ile katıldı. Sava?tan sonra ?stanbul’daki gorevinin ba?ına dondu; Binba?ı rutbesi ile ?stanbul ?tfaiye Kumandanı oldu.
Girift ustası olarak unu gittikce artan ve devrin unlu ki?ileriyle tanı?ıp dostluklar kuran sanatcı, Ayan Azası
Mu?ir Fuat Pa?a
ile de dost olmu?tu.
II. Abdulhamid
devrinde padi?aha Ayan azası Mu?ir Fuat Pa?a hakkında bazı ihbar ve ?ikayetler gonderilmesi Mu?ir Fuat Pa?a’nın ve yakınlarının surgune edilmesine yol actı. Giriftzen Asım Bey de surgun edilenlerin arasında yer aldı ve 1883 yılında
Amasya
’ya surgun edildi; surgun hayatı 1908’e kadar surdu.
?lk e?inin olumu uzerine ikinci evlili?ini Amasya’da Lutfiye Hanım ile yaptı. Her iki evlili?inden 24 cocu?u oldu. Cocukları arasında Musa Sureyya Bey, Cevat Asım Bey, Asım Yucesoy, Nihal Erkutun, Muazzez Lutas muzik ve sahne sanatları ile u?ra?mı? kimselerdir.
1908’de
Me?rutiyetin
ilanı ile ?stanbul’a dondu ve eski gorev yeri olan ?stanbul ?tfaiye Kumandanlı?ı’na bu sefer Albay rutbesi ile ba?ladı.
Emekli olana kadar ?stanbul’da kalan Giriftzen Asım Bey, emekli olur olmaz Amasya’ya yerle?mek uzere geri dondu. 1916 yılında kendi evinde daha sonra “ Amasya Musiki Cemiyeti” adını alacak olan toplulu?u bir araya getirdi ve cok sayıda o?renci yeti?tirdi. Amasya Musiki Cemiyeti’nin fahri ba?kanlı?ını yaptı.
Gunumuze saz ve soz eserlerinden kırk ucunun notası ula?mı?tır. Yapıtları, ba?ka sanatcılara da esin vermi?tir. Ca?da? Turk muzi?i bestecisi
Hasan Ferit Alnar
’ın “
Kanun Koncertosu
”’nun ilk bolumunu Asım Bey’in “
Rast Pe?revi
”'nden etkilenerek yazdı?ı soylenmektedir.
[4]
Turk Kurtulu? Sava?ı
sırasında
Mehmet Akif
tarafından yazılan
?stiklal Mar?ı
’na beste yapan sanatcılar arasındadır
Bir ziyaret icin gitti?i
?stanbul
’da hastalanarak 26 ?ubat 1929‘da hayatını kaybetti.
Merkezefendi Mezarlı?ı
'na defnedildi.
Sanatcının girifti bugun Amasya Muzesi’nde, piyanosu ise Amasya Lisesi Muzesi’ndedir.
[2]
Klasik Turk muzi?i bestecileri
|
---|
|