Askeri Tribun,
(Latince :
tribunus militum
ya da "askerlerin tribunu")
Roma ordusunda
Legatus'tan du?uk,
centuriodan
ise yuksek rutbede olan bir subaydı. Equites sınıfından genc erkekler, genellikle Senatoya bir basamak ta?ı olarak askeri tribun olarak hizmet ettiler. Tribunus militum, halk tarafından secilen ve siyasi gorevleri olan tribunu Pleblerin Tribunu veya
tribunus militum consulari potestate
ile karı?tırılmamalıdır.
Tribunus
kelimesi
tribus
'tan yani
"kabile" kelimesinden turetilmi?tir.
[1]
Roma'nın en eski zamanlarında, uc kabilenin her biri (Ramnes, Luceres ve Tities), bir ordu toplandı?ında
[2]
bir komutan gonderirdi, cunku sabit bir ordu yoktu. Tribunler, 3.000 ki?ilik orijinal lejyonun komutanlarıydı. Yunan tarihci
Polibios
(o. 118 M.O.) zamanında tribunler altı taneydi ve
konsuller
tarafından atanmı?lardı.
[3]
Ancak tribunlerin secilme ve atanma sureci karma?ıktır ve farklı zamanlarda de?i?iklik gosterir.
Cumhuriyet doneminde
her lejyona altı ki?i atanırdı. Yetki ve makam aynı anda iki ki?iye verilirdi ve tum lejyon komutası altı ki?i arasında bolu?turulurdu. Bu donemde tribunler, Senato tarafından atanan Senator statusundeki erkeklerdi. Tribun pozisyonuna gelmek icin sadece yonetici sınıfın bir uyesi olmak yeterliydi. MO 311'de Halk (
Plebler
), askerlerin on altı tribununu, yani Roma Ordusunu olu?turan dort lejyonun her birine tahsis edilen altı tribunden dordunu secme hakkını elde etti. Daha once bu makamlar co?unlukla konsuller veya diktatorler tarafından da?ıtılırdı.
[4]
Ek olarak, Cumhuriyetin ba?larında, Roma Devleti'nin ba?yoneticileri olarak her yıl secilen konsullerin yerine bazen ba?ka bir tur askeri tribun secilirdi. Bunlar Latincede
tribuni militum consulari potestate
, yani "Konsulluk Yetkili Askeri Tribunler" olarak bilinir. O zamanlar sadece
Patriciler
konsul olarak secilebilirlerdi, ancak hem Patriciler hem de
plebler
Konsulluk Yetkili Askeri Tribun olarak secilebilirdi. Her zamanki iki konsul yerine, bazen bir yıl icin dort ila altı askeri tribun secildi. Bu secimin nedenleri belirsizdir, ancak Livy bu kararı genellikle bu donemde yaygın olarak gordu?u sınıf mucadelelerine ba?lardı, patrisyenler genellikle konsulleri ve pleb kokenli askeri tribunleri tercih etti. "Konsuluk yetkili askeri tribun" makamı MO 366'dan sonra kullanım dı?ı kaldı.
MO 107'deki Marian reformları
(daha sonra imparator
Claudius
tarafından daha da resmile?tirildi) profesyonel bir askeri sistem yarattıktan
sonra,
lejyonlara
legatuslar
tarafından komuta edilmeye ba?landı. Altı tribun bir lejyonda gorevlendirilmeye devam etti, ancak gorev ve sorumlulukları de?i?ti, bu rutbeler askeri bir rutbeden daha cok siyasi bir pozisyon haline geldi. Elcinin ikinci komutanı,
tribunus laticlavius
ya da "geni? cizgili" tribundu (adını tunik ve togasında kullanılan ?eridin geni?li?inden almı?tır),
[5]
genellikle Senator rutbesinde genc bir adamdı. Bu rutbe, Legatusun hareketlerini o?renmek ve izlemek icin verilirdi, boylece bir nevi staj gorevi gorurdu. Co?u zaman bu pozisyondakiler kendilerini Legatus'un yoklu?unda birliklerini yonetirken buldular ve bazı lejyonlar, Mısır'da bulunanlar gibi, surekli olarak geni? ?eritli bir tribun tarafından komuta edildi.
[5]
Geni? ?eritli tribunun aksine, di?er be? 'ince ?eritli' tribun rutbe olarak daha du?uktu ve
tribuni angusticlavii
olarak adlandırılırlardı. Bu 'subay o?renciler'
[5]
, askeri deneyime sahip, ancak henuz yetkileri olmayan equites sınıfından askerlerdi: bir askeri mahkemeye katılmalarına izin verilirdi, ancak gercek bir sava?ta hicbir yetkileri yoktu. ?nce ?eritli tribunlerin co?u Legatus'a hizmet etti, ancak ?anslı birkacı (
Agricola
gibi) eyalet valisinin kadrosunda hizmet etmek uzere secildi.
[6]
Tacitus
Agricola'nın tribunlu?unden bahsederken onun "askerlik hizmetini ahlaksız bir e?lenceye donu?turen, gorevlerini do?ru bir ?ekilde yerine getirmeyen ve tribunluk unvanını veya deneyimsizli?ini zevk ve gorevden uzak durmak icin harcamak icin kullanan " akranlarına kıyasla cok daha ustun meziyetlere sahip oldu?unu soyler
[6]
Augustus
doneminde, be?
equites
tribun bazen
centurio
rutbesinden terfi ettirildi ve bazen de auxilia veya
Praetorian Muhafızlarında
komutanlık gorevleri aldılar.
- ^
Entry on
tribunus
,
Oxford Latin Dictionary
(Oxford: Clarendon Press, 1982, 1985 reprinting), p. 1972.
- ^
Varro
,
De lingua latina
5.80.
- ^
Polybius,
6.12.6.
21 ?ubat 2022 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
- ^
Titus Livius
,
Ab Urbe Condita Libri
IX, 29, with translation and notes by B. O. Foster, Loeb Classical Library,
0-674-99210-5
- ^
a
b
c
Dando-Collins 2010
.
- ^
a
b
Agricola
, Tacitus, 5