Girit gocmeni ^[1] Huseyin Karavana ve Zeynep Hanım'ın cocukları olan Fatma, Demir ve Ali'nin ardından, 15 Kasım 1906 tarihinde Adana'nın Kozan ilcesinde dunyaya gelen Kubilay, ailesiyle birlikte 1912'de ?zmir'e goc etti. Daha sonra, akrabalarının da bulundu?u Aydın 'a ta?ındılar. Kubilay, Aydın'da temel e?itimini aldıktan sonra, 1919'da Yunan isyanlarının belirtileri ortaya cıkınca ailesiyle birlikte Antalya 'ya ta?ınmak zorunda kaldı. Ancak, ta?ındıktan kısa bir sure sonra babası oldu. ^{[2] [3]}

Antalya'da Darulmuallimin'in ucuncu sınıfındayken, okulun kapanması uzerine ailesiyle birlikte tekrar ?zmir'e dondu. ?zmir'de e?itimine devam eden Kubilay, ozellikle tarih derslerine olan ilgisi ve Kubilay Han 'a duydu?u hayranlık nedeniyle, arkada?ları tarafından "Kubilay" lakabıyla anılmaya ba?landı. Bu lakap, onun ya?amında onemli bir yer tuttu ve adı Mustafa Fehmi Kubilay olarak bilinmeye ba?ladı. ^{[2] [4]}

Birkac arkada?ıyla birlikte katıldı?ı bir olay nedeniyle Bursa Muallim Mektebi'ne yonlendirilen Kubilay, 1926'da buradan mezun oldu. 1 Eylul 1926'da, ilk gorev yeri olan Aydın'ın Sultanhisar Mektebi'ne atanmı?tır. Atandıktan iki ay sonra, Aydın'ın Gazipa?a Mektebi'ne gecmi? ve bu okulda tanı?tı?ı o?retmen arkada?ı Fatma Vedide Hanım'la 1928'de evlendi. Sarayici Mahallesi'ndeki kucuk evlerinde, 10 Mayıs 1929'da o?lu Vedat Aktu? do?du. ^{[2] [5]}

Ancak, kısa bir sure sonra ortaya cıkan ?iddetli gecimsizlik nedeniyle Kubilay, Aralık 1929'da bo?anma davası acmı?tır ve evlilik hukuken sona ermi?tir. Gazipa?a Mektebi'ndeki sicil kayıtlarına gore, emaneten luzum gorulmesi uzerine, 1 Ekim 1929'da buradan ayrılır. Vedide Hanım Ayvalık 'a, Kubilay ise ?zmir Gaziemir 'e tayin edilmi?tir. Bu surecin ardından, kısa sureli acemi birli?i gorevini tamamlamı? ve ?stanbul Harbiye Mektebi'ne da?ıtımı yapılmı?tır. Askerli?inin son bolumunu tamamlaması icin Menemen'de bulunan 43. Piyade Alayı 'na yedek subay olarak atanmı?tır. ^{[2] [6]}

23 Aralık 1930 sabahı Menemen'de silahlı altı ki?i, bir camiden aldıkları ye?il sanca?ı sabah namazından sonra ilce meydanına dikerek silah zoruyla etraflarına adam toplamaya calı?tılar. Bu eylem, ?eriat taleplerinde bulunan bir isyan hareketini ba?lattı. Yuzba?ı Fahri Bey, olaya mudahale etmek uzere gelip isyancılara da?ılmalarını soyledi, ancak isyancılar bu ca?rıya uymayacaklarını belirttiler. Yuzba?ı Fahri Bey, durumu 43. Piyade Alayına bildirdi ve alay komutanı Kubilay'ı olay yerine gonderdi. Kubilay, eylemcilere teslim olmaları ca?rısında bulundu, ancak bir ate? sonucunda yaralandı ve kafası kesilerek olduruldu. Catı?ma sırasında mahalle bekcisi Hasan ve ?evki de saldırganlara kar?ı direndi ve saldırganları yaraladı, ancak iki bekci de catı?mada oldu. ^{[7] [8] [9] [10]}

27 Aralık 1930'da Dolmabahce Sarayı 'nda yapılan toplantının ardından, 28 Aralık 1930'da Ataturk, Menemen'deki eylemle ilgili orduya gonderdi?i ba?sa?lı?ı telgrafında, "murtecilerin gosterdi?i vah?et kar?ısında Menemen’deki ahaliden bazılarının alkı?la tasvipkar bulunmalarının butun cumhuriyetci ve vatanperverler icin utanılacak bir hadise" oldu?unu belirtti. ^[11]

Menemen Olayının ardından, 31 Aralık 1930'da Menemen ilcesi ile Manisa ve Balıkesir’in merkez ilcelerinde sıkıyonetim ilan edildi. 7 Ocak 1931'de ?zmir'de yapılan ikinci toplantının ardından 105 sanık, Divanıharp 'te yargılanmaya ba?landı. 24 Ocak 1931 tarihinde mahkeme sonucunda, 37 ki?iye idam cezası ve di?er suclulara da ce?itli cezalar verildi. Menemen Olayına karı?an 28 ki?i, 3 ?ubat 1931 gecesi idam edildi. Sıkıyonetim, 28 ?ubat 1931’de Manisa ve Balıkesir’den, 8 Mart 1931'de de Menemen’den kaldırıldı. ^{[8] [12]}

Her sene 23 Aralık'ta anma torenleri duzenlenmektedir. ^{[13] [14] [15]} 2023'te 17. kez duzenlenen bir yol ko?usu yapılmı?tır. ^[16]

1931'de Kan Demir, on sozunde Kubilay'ı ve beraberinde oldurulenleri tanıtmak icin yazdı?ını soyledi?i ?ehit Kubilay kitabını bastırdı. ^[17] Efeler 'e bustu konuldu. ^[18]

Ratip A?ir Acudo?u tarafından 26 Aralık 1934'te acıldı. Mermer ve bronz kullanılan heykelin yuksekli?i 15,66 metredir. ^[19]

• Bursa, ^[20] Adana ^[21] ve Ankara'da okullar ^[22]
• Kozan 'da bir park ^[23]
• Menemen'de kav?ak ^[24]
• ?zmir'de i?letilen arabalı vapur ^[25]
• Kecioren 'de bir semt ve aynı semtteki bir konak ^[26]

• 2010 - Kubilay , Ahmet Akıncı'nın yonetti?i film ^[27]
• 1968 - Kubilay Destanı , Fazıl Husnu Da?larca 'nın olayı, destan bicimiyle aktardı?ı eseri ^[28]

•  
  Mustafa Fehmi Kubilay
•  
  Mustafa Fehmi Kubilay, ayakta duran arka sıradan en sa?daki
•  
  Mustafa Fehmi Kubilay, en ondeki uclu grubun ortasındaki
•  
  Mustafa Fehmi Kubilay'ın ?zmir Menemen'deki heykeli