Wikipediya, erkin ensiklopediya
Mawrikiy
(
i?l.
Mauritius
,
fr.
Maurice
), resmi ady
Mawrikiy Respublikasy
(
i?l.
Republic of Mauritius
,
fr.
Republique de Maurice
) ?
Hindi okeanyny?
gunorta-gunbatar boleginde,
Madagaskardan
takmynan 900 km gundogarda yerle?yan
ada dowleti
. Respublikany? duzumine
Maskarena adalary
arhipelagyny? bolegi bolup duryan
Mawrikiy
(i? iri, 1865 km²) we
Rodriges
adalary (104 км²), ?eyle hem
Kargados-Karahos
arhipelagy,
Agalega
adalary we enceme ownuk adalar giryar. Yurdu? jemi tutyan meydany 2040 km² ybaratdyr. Paytagty ? Mawrikiy adasynda yerle?yan
Port-Lui
?aheri.
O? Mawritde ya?ap yoren Dodo gu?y.
Mawritis adasy, orta asyrlarda arap de?izcilerini? adyna Dina Arobi diyip at beren ilkinji saparyndan ozal adamsyzdy. 1507-nji yylda portugaliyaly de?izciler adamsyz ada geldi we syyahat bazasyny doretdi. Portugaliyaly de?izci Diogo Fernandes Pereira Mawritide gonan ilkinji yewropalydy. Adany? adyny "Ilha do Cirne" ("Sirne adasy") diyip atlandyrdy. Portugaliyalylar bu adalar bilen gyzyklanmayandyklary ucin uzak durmadylar.
1598-nji yylda admiral Wybrand Wan Warwiki? yolba?cylygyndaky Gollandiyaly eskadron Grand Porta gondy we ada Gollandiya Respublikasyny? ?azadasy Morici? (Gollandiya: Maurits van Nassau) adyny "Mawrit" diyip atlandyrdy. Gollandiyalylar 1638-nji yylda bu adada ya?apdyrlar we ?ol yerden ebony agaclaryndan peydalanyp, gant ?ugundyryny, oy haywanlaryny we sugunlary tanadypdyrlar. Gollandiyaly de?izci Abel Tasman hut ?u yerden Awstraliyany? gunbatar bolegini acmak ucin yola cykdy. Ilkinji Gollandiya ?ahercesi yigrimi yyl dowam etdi. So?ra birnace synany?yk edildi, emma ilatly nokatlar hic hacan diwidend ondurmek ucin yeterlik derejede osmedi we 1710-njy yylda Gollandiyalylary? Mawritisden yuz owurmegine sebap boldy.
Go??y Ile Bourbony (hazirki Reunion) eyyam dolandyryan Fransiya 1715-nji yylda Mawritisi? gozegciligini ele gecirdi we adyny Isle de France diyip atlandyrdy. 1723-nji yylda, bu harytlary? eyesini? "harytlary" yitirilen halatynda atiyaclandyry? pullaryny we owezini dolmak mumkinciligini almak ucin bir topar adamy "haryt" kategoriyasyna bolmek ucin Noir kody doredildi. [26] 1735-nji yylda Fransiyany? gubernatory Bertrand-Fransua Mahe de La Bourdonnaisi? gelmegi ?eker onumciligine esaslanyan gullap osyan ykdysadyyeti? osmegine gabat geldi. Mahe de La Bourdonnais Port Lui de?iz bazasy we gami gurlu?yk merkezi hokmunde doretdi.
