1979 Eyran ynkylaby

Wikipediya, erkin ensiklopediya

Eyrandaky 1979-njy yyly? ynkylaby.

Muhammet Reza Pehlewi 1962-nji yylda yurtda jemi 19 sany uly ozgerdi?ler toplumyny durmu?a gecirmage ba?lady. Ol dowrunde “ak ynkylap” adyny aldy. Yurdy dowrebapla?dyrmaga niyetlenen bu ozgerdi?ler dowlet maya goyumyny? hasabyna oba hojalygyny ozgertmegi, senagaty osdurmegi, magaryfa we saglygy saklay?a unsi guyclendirmegi goz o?unde tutyardy.

Nebitden gelyan ummasyz girdejiler Eyran ?asyna yollary dowrebapla?dyrmaga, taze senagat karhanalaryny gurmaga mumkincilik berdi. Senagat onumciligini? depgini a?a yokarydy - ol yylda 10-20%-te yetyardi. Yurdu? ykdysadyyetinde hususy pudak berkapdi.

Emma ozgerdi?leri? harsal we koplenc oylany?yksyz gecirilmegi Eyran jemgyyetini o?unden gorulmedik netijelere getirdi. Agrar ozgerdi?ler obadaky adaty durmu?y bozdy. Ilaty? gatlaklayyn duzumini uytgetdi : garyplar barha garypla?dy, barlylar has bayady. Yuz mu?lerce adam obadan ?aherlere gocdi. Ilaty? gur jemlenen yeri bolan ?aherleri? o?em derdeseri yetikdi. Ilaty? calt kopelmegi i?sizligi? artmagyna getirdi. Oba hojalyk onumciligi azalyp, Eyran azyk onumlerini da?ary dowletlerden satyn alyp ba?lady. 1978-nji yylda Eyrany? da?ardan getirden azyk harytlaryny? gymmaty 2 mlrd dollardan gowrakdy. Pulu? hummetsizlenmegini? derejesi 35%-te yetipdi.

Eyran ?asy Muhammet Reza Pehlewini? ustunliklerden ba?y aylanyp, ol her edip, hesip edip Eyrany dunyani? osen ba? dowletinini? birine owurmegi maksat edinipdi. Ozgerdi?ler halky? asyrlarboyy owreni?en ya?ayy? durmu?yna tasir etdi. Halk orna?dyryljak bolunyan Gunbatary? ya?ayy? nusgasyny kabul etmage tayyn daldi. ?onu? ucin halky? ?a duzgunine gar?y narazylygy gore?e osup gecdi. Bu gore?e ?ayy ruhanylary yolba?cylyk etdi. Olary? o?ba?cysy Ayatolla Homeynidi.