Лигаи кишвар?ои Араб
?а?они араб
(
ар.
????? ??????
) бо ма?сади номбар намудани
кишвар?ои
арабии
Шар?и Наздик
ва
Афри?ои Шимол?
, инчунин кишвар?ои
Афри?ои Шар??
, кишвар?ои аъзои
Лигаи давлат?ои араб
ва давлат?ое, ки
забони араб?
?амчун
расм?
дар он?о мебошад, истифода мешавад. ?а?они Араб аз 23 кишвар
[1]
, ки шумораи а?олии он?о та?рибан 373 миллион нафар ва масо?ати умумии он?о та?рибан 13 миллион километри мураббаъ мебошад, таркиб ёфтааст.
Дар зер фе?ристи кишвар?ое оварда шудааст, ки одатан ба кишвар?ои араб шомиланд.
| Давлат
|
Масо?ат
(км²)
|
А?ол?
(мардум)
|
Пойтахт
|
 Ал?азоир
|
2 381 740
|
40,610,000
|
Ал?азоир
|
 Ба?райн
|
765
|
1,425,000
|
Манама
|
 ?ибути
|
23200
|
818169
|
?ибути
|
 Миср
|
1 001 450
|
95 690 388
|
?о?ира
|
 Са?рои ?арб? (?ДАС)
[2]
|
266,000
|
267 405
|
Эл Ааиун
(
талабшуда
)
/ Тифарит?
(
сармояи мува??ат? дар
асл)
|
 Яман
|
527,970
|
27580288
|
Санъо
|
 Урдун
|
92300
|
9,456,932
|
Аммон
|
 Иро?
|
435,052
|
37 200 552
|
Ба?дод
|
 ?атар
|
11 586
|
2 570 934
|
До?а
|
 Комор
|
2235
|
795,745
|
Морон?
|
 Кувайт
|
17818
|
4,053,000
|
Кувайт
|
 Лубнон
|
10452
|
6,000,007
|
Байрут
|
 Либия
|
1.759.541
|
6 293 380
|
Трипол?
|
 Мавритания
|
1.030.700
|
3 359 185
|
Нуакшот
|
 Марокаш
|
446,550
|
32 649 130
|
Работ
|
 Аморати Мутта?идаи Араб
|
83,600
|
5 473 972
|
Абу Даби
|
 Уммон
|
309,500
|
4 298 320
|
Маскат
|
 Давлати Фаластин
[3]
|
6020
|
4,550,368
|
Рамалло?
|
 Арабистони Сауд?
|
2 149 610
|
31,521,418
|
Риёз
|
 Сурия
|
185 180
|
18,502,413
|
Димиш?
|
 Сомал?
|
637 657
|
10 251 568
|
Могадишо
|
 Судон
|
1.866.068
|
40 234 882
|
Хартум
|
 Тунис
|
163,610
|
10 982 754
|
Тунис
|
| ?амъ:
|
13 408 604
|
373 037 124
|
|
Дар ишвар?ои араб 132 донишго?, 136 колле?, 433
донишкадаи ол?
фаъолият мекунанд. Шумораи дониш??ён дар он?о аз 5 миллион зиёд аст. Миср, Арабистони Сауд?, Лубнон пешсафони со?аи та?силоти ол? дониста мешаванд
[4]
. Тавре ки ?айд карда шуд, яке аз мушкилоти асосии та?силоти ол? дар кишвар?ои араб? паст шудани сифати он, алахусус дар со?а?ои техник? мебошад, ки онро мабла?гузории нокоф? ва вазъи хеле ноустувор дар минта?а нишон меди?ад .
Соли 1978
Конвенсия дар бораи эътирофи ?у??ат?ои та?силоти ол?, диплом?о ва дара?а?о дар кишвар?ои араб?
?абул карда шуд. Онро Ал?азоир, Ба?райн, Миср, Иро?, Урдун, Кувайт, Ливия, Марокаш, Уммон, ?атар, Арабистони Сауд?, Судан, Тунис, Аморати Мутта?идаи Араб имзо карданд; Лубнон, Сурия, Яман ва Фаластин ма?оми нозирро ба даст оварданд.
Дар соли 2010, тиб?и маълумоти сайти Internet World Stats, дар кишвар?ои араб? та?рибан 60 миллион нафар корбарони интернет буданд, ки ин хеле назаррас аст, зеро ин шумораи одамон та?рибан сеяки шумораи а?олии ин минта?аро ташкил меди?анд. Аз аввали сол?ои 2000-ум то 2010 шумораи корбарони Интернет 1.825% афзудааст. Ин як нишондоди хеле баланд барои ?а?они араб аст, аммо дар ма?м?ъ дар ?а?он ?иссаи он?о аз 3% зиёд нест.
Ба туфайли густариши босуръати Интернет, бисёри?о тавонистанд андеша?ои худро озодона баён кунанд, гарчанде ки ?аблан он?о аз ин ?у?у? ма?рум буданд. Бисёр одамон ба истифодаи ?ама бартари?ои инноватсионии технолог? шур?ъ карданд (масалан, сайт?ои дин?, ки дар шабака бо суръати баланд па?н мешаванд)
[5]
.
Модернизатсияи захира?ои интернет?
[
вироиш
|
вироиши манбаъ
]
Кишвар?ои ?а?они араб дар доираи стратегияи рушди и?тисодиёт ва ташкили ?ой?ои нави кор? мабла??ои зиёд сарф мекунанд. Та?лилгарон инчунин афзоиши бемайлони шумораи корбарони интернетро дар кишвар?ои араб? пешг?? мекунанд. Пешрафт?ои илм ва технология мушкилоти сусти инфрасохториро ?ал мекунанд, ки дастрасии ройгон ба Интернетро дар ин минта?а бозмедоранд. Масалан, дар охири мо?и марти соли 2009 Технологияи WiMAX9 дар Ал?азоир, Ба?райн, Урдун, Кувайт, Арабистони Сауд? ва Тунис пайдо шуд, дар ?оле ки озмоиши ин хидмат дар дигар кишвар?о тан?о сан?ишаш о?оз ёфт
[5]
.
?укумат?ои кишвар?ои ?а?они араб кори ВАО-ро ма?дуд мекунанд ва сиёсати сарк?бро пеш мегиранд. Давлат ВАО ва Интернетро назорат мекунад. ?онибдорони озодии сухан к?шиш мекунанд, ки бар зидди ин ?онун?о мубориза баранд, аммо ин кор душвор аст. Бисёр блогер?о ва дигарандешон барои ма?ола?о, калима?о ва ?айраашон ба зиндон афтоданд.
Масалан, дар Сурия ?онуне дар бораи матбуот соли 2001 ба тасвиб расид, ки ба ма?омоти давлат? назорати васеъ ба нашрия?ои ин кишварро фаро?ам меорад. Дар Тунис, кодекси матбуот бар зидди кори р?зноманигорони Тунис равона карда шудааст, ки тиб?и он та??ири президент, вайрон кардани тартибот ва нашр кардани он чизе, ки давлат онро дезинформатсия (иттилои бардур??) мешуморад, манъ аст.
Дар ?а?они араб тамоюли асос? хо?иши кишвар?ои араб? барои танзими мундари?аи сайт?о тавассути ?онунгузор? дар бораи матбуот дониста мешавад. Сайт?ои ма?алл? вазифадоранд, ки ?абл аз кушода шудан дар ма?омоти давлат? сабти ном шаванд
[5]
. Масалан, дар Урдун дар соли 2007 фармоне бароварда шуд, ки матбуоти электрон? ва ?амаи вебсайт?оро бояд ?онуни матбуот ва чоп та?ти назорат ?арор ди?ад ва онро бошад Департаменти махсуси матбуот ва чоп назорат мекунад. Пас аз он, назорати умум? ва сензура ?ор? карда шуд.