| И?тисоди То?икистон
|
| Кишвар
|
|
|---|
| Макони кунун?
|
|
|---|
| ММД-и номинал?
|
7 145 701 018,7492 $
[1]
|
|---|
| ММД-и номинал? ба сари а?ол?
|
801 $
[2]
|
|---|
| ММД (ПТХ)
|
28 564 097 213 доллари байналмилал?
[3]
|
|---|
| ММД ПХТ ба сари а?ол?
|
3 201,771 доллари байналмилал?
[4]
|
|---|
| Нархи рушди и?тисод (ММД)-и во?е?
|
6,9 ± 0,1 фоиз
[5]
|
|---|
| Захира?о
|
1 291 955 730 $
[6]
|
|---|
| Фоизи бе?урбшавии пул (инфлятсия)
|
6,1 ± 0,1 фоиз
[7]
|
|---|
| Гур??и вобаста
|
Category:Lists of companies of Tajikistan
[d]
|
|---|
Парванда?о дар Викианбор
|
И?тисоди То?икистон
? ба далели тавонои?ои ?у?рофиё? ва табиии худ, яке аз маноти?и му?имми и?тисод? дар
Осиёи Марказ?
ма?суб мешавад ва аз ?ойго?е вежа бархурдор аст.
Пас аз эъломи исти?лоли давлати ?ум?урии То?икистон вобаста ба ?атъ гардидани робита?ои хо?аг? байни корхона?о, ла?в шудани бозор?ои анъанавии фур?ш, камбуди ?иддии захира?ои молияв? и?тисод ва ти?орат ба мушкилоти ?идд? р? ба р? омаданд.
Минбаъд мар?ала?ои гузаштаро аз ибтидои со?ибисти?лол? то айни замон шартан ба 3 давра метавон ?удо намуд.
- давраи аввал ? сол?ои 1991?1994 ? та?лили низоми ш?рав? ва бартараф намудани о?ибат?ои ногувори му?овимат?ои ша?рванд?
- давраи дуюм ? сол?ои 1995?1999 ? ра?о гардидани и?тисоди кишвар аз ?олати бу?рон?, та?йироти сохтор? ва институтсионал?, гузаштан ба муносибат?ои нави и?тисод?;
- давраи сеюм ? сол?ои 2000?2014 ? сол?ои рушди устувори и?тисод?.
Мувофи?и пешг?ии и?тисодчиёни Бонки ?а?он?, соли 2018 афзоиши во?еии ММД То?икистон то 5,9 фоиз бештар шуда, соли 2019 то ба 6,1 фоиз мерасад. ?обили зикр аст, ки соли 2016 рушди во?еии ММД То?икистон 6,9 фоизро ташкил дода буд
[8]
.
Дар да?сола?ои охири мав?удияти
Итти?оди Ш?рав?
?ШС То?икистон
ба яке аз ?ум?ури?ои саноат? ? аграр? табдил ёфта буд. Дар ма?м?и ма?сулоти дохил? (ММД) ?иссаи ма?сулоти саноат? нисбат ба ма?сулоти кишоварз? зиёд буд. Соли
1991
шумораи умумии корхона?ои саноат? дар ?ШС То?икистон ба
2.308
адад мерасид. Аз ми?дори умумии корхона?ои саноат? дар ?ШС То?икистон 425 ададаш корхона?ои нисбатан калон буда, аз он?о 207 корхона?ои саноати вазнин ва 119 ададашон корхона?ои саноати сабук буданд.
?анги ша?рванд? (1992 -1997) ба фаъолияти саноати ?ум?урии То?икистон на?ши манф? гузошт. Корхона?ои саноатии То?икистон аз соли 1996 ин?ониб аксар зараровар ?исоб мешаванд. Зеро, аз ин сол сар карда ба ?ум?ур? воридоти мол?ои саноатии хори?? хело афзуд. Дар нати?а аз як тараф аксарияти корхона?ои саноат? фаъолият намекарданд, аз тарафи дигар, он корхона?ое, ки фаъолият мекарданд, ма?сулоташон бо мол?ои ба ?ум?ур? воридгардида ра?обат карда наметавонистанд.
[9]
Дар соли 2011 дар ?ум?урии То?икистон 952 корхонаи саноат? арзи ву?уд мекард (аз байни он?о 10,2% кор намекарданд). Ма?сулоти исте?солнамудаи корхонаи саноат? дар 9 мохи соли 2012 - $1,4 млрд ташкил меди?ад.
[10]
Дар ?ум?урии То?икистон соли 2019 дар со?аи саноат ? 219 корхонаи нави саноат? бо таъсиси 2942 ?ойи кор?, аз ?умла, дар
вилояти Су?д
? 59 бо 969 ?ой?ои кории нав,
вилояти Хатлон
? 57 корхона бо 678 ?ой?ои кории нав,
ВМКБ
? 3 корхона бо 87 ?ой?ои кории нав, ша?ри
Душанбе
? 60 корхона бо 812 ?ой?ои кории нав ва
НТ?
? 40 корхона бо 386 ?ой?ои кории нав сохта ба истифода дода шуд.
Аз шумораи умумии корхона?ои нав: 38 ? корхона ба со?аи мошинсоз?, 53 ? корхона ба саноати сабук, 50 ? корхона ба со?аи масоле?и сохтмон, 62 ? корхона ба саноати х?роквор?, 2 ?корхона ба саноати маъдан, 1 ? корхона ба саноати ангишт, 5 ? корхона ба со?аи табъу нашр ва 8 ? корхона ба дигар со?а?о рост меояд.
[11]
.
Тиб?и маълумот?ои дастрасгардида дар 11 мо?и соли ?ор? КВД ≪
Ширкати Алюминийи То?ик
≫ ма?сулот?оро ба монанди алюминийи аввалия ба мабла?и 158,0 млн. доллари ИМА ба хори?и кишвар, хусусан ба Давлат?ои Аврупо содирот намудааст.
?ДММ ≪Талко Кемикал≫ бо дарназардошти масъала?ои ?абули давлатии иншооти сохтмонаш ан?омёфтаи корхона?ои ≪криолит ва алюминийи фтордор≫ ва ?амо?ангсозии дигар кор?ои ташкиливу омодаг? ба исте?солот ва захира намудани ашёи хом дар семо?аи аввали соли равон фаъолият накарда, аз мо?и апрели соли 2019 тиб?и на?шаи ?аблан такмил додашуда ба исте?соли ма?сулот?ои кимиёв? ба монанди алюминии фтордор, криолит ва коагулянт шур?ъ намуд.
Дар 11 мо?и соли равон корхонаи мазкур дар ?а?ми 3605 тонна фториди алюминий, 417,6 тонна криолит, 438,3 тонна кислотаи сулфат ва 820,0 тонна коагулянт, дар ма?м?ъ бо мабла?и 53,5 млн сомон? ба фур?ш баровардааст.
?ДММ ≪Талко Кемикал≫ дар ?амин давраи соли 2019 ба ми?дори 2496,8 тонна фториди алюминий ба мабла?и 34,3 млн сомон? ба
Федератсияи Россия
содирот намудааст.
Инчунин ба КВД ≪Ширкати Алюминийи То?ик≫ 417,1 тонна криолит ба мабла?и 2961,5 ?азор сомон? ва 1107,9 тонна фториди алюминий ба мабла?и 13209,4 ?азор сомон?, дар ма?м?ъ ба мабла?и 16171,0 ?азор сомон? ма?сулот инти?ол дода шудааст.
Ба КВД ≪Обу корез?≫-и ша?ри
Душанбе
бошад 820 тонна коагулянт ба мабла?и 1934,9 ?азор сомон? ва дигар корхона?ои саноатии ?ум?ур? зиёда аз 438,3 тонна кислотаи сулфат ба мабла?и 1012,7 ?азор сомон? ма?сулот инти?ол дода шудааст. Дар анбори корхонаи мазкур ба?ияи ма?сулоти ни?о? ва нимтайёр бо нарх?ои амалкунанда бе арзиши иловашуда бо назардошти ба?ияи соли гузашта зиёда 12,7 млн сомониро ташкил меди?ад.
Дар
но?ияи Спитамени
вилояти Су?д
аз тарафи ?СП ≪Норд Азия металл≫ корхонаи исте?соли ?убур?ои профилии металли даврашакл ва чоркун?ашакл бо и?тидори 60 ?аз. тонна ма?сулот дар як сол бо истифода аз хати технологии муосир о?оз гардид, ки дар нати?а 60 нафар ?ойи кори нав таъсис ёфт.
Дар 11 мо?и соли 2019 корхона ба мабла?и 174,1 млн. сомон? ма?сулот исте?сол намуд, ки назар ба ?амин давраи соли гузашта 14,8 млн сомон? зиёд мебошад. Суръати афзоиши исте?соли ма?сулоти корхона 109,2 % баробар таъмин карда шуд.
?а?ми молии исте?соли ма?сулот дар ин давра ба 25129,82 тонна баробар шуд, ки назар ба ?амин давраи соли гузашта 957,32 тонна зиёд гардидааст. Намуд?ои ма?сулоти дар корхона исте?солшаванда аз р?и ?афсии металл ва андозаашон то ба 85 намуд мерасанд, ки 40 намуди он профил?ои даврашакл буда, 45 намуди дигараш профил?ои чоркун?ашакл мебошад.
Нархи фур?ши 1 тонна ма?сулоти тайёри корхона ба ?исоби миёна 860 доллари ИМА баробар мебошад. Ашёи хом яъне, вара?аи металлиро корхона аз ?ум?ури?ои Федератсияи Россия ва ?азо?истон харидор? ва ворид менамояд. Дар ин давра корхонаи мазкур ба мабла?и 4,1 млн сомон? (524 тонна) ма?сулоти исте?солнамудаи худро ба ?ум?урии ?збекистон содирот намудааст.
Дар ша?ри ?исор дар мо?и сентябри соли 2017 корхонаи нави исте?соли ?убур?ои профилии металлии даврашакл ва чорку?ашакл бо номи ?ДММ ≪Исте?соли труба ва профили то?ик≫ ба фаъолият шур?ъ намуд, ки дар заминаи он 41 нафар ?ой?ои кории нав таъсис ёфт. Музди маоши миёнаи коргарон 1100 сомониро ташкил меди?ад. Ашёи хом яъне, вара?аи металлиро корхона аз Федератсияи Россия харидор? ва ворид менамояд. Хат?ои технолог? ба мабла?и 5,8 млн. сомон? аз
?ум?урии Хал?ии Хитой
ворид ва васлу насб карда шудаанд.
Дар 11 мо?и соли 2019 бошад, корхона ба мабла?и 38,6 млн. сомон? ма?сулот исте?сол намуд, ки назар ба ?амин давраи соли гузашта 9,7 млн сомон? зиёд мебошад. Суръати афзоиши исте?соли ма?сулоти корхона 133,8% баробар таъмин карда шуд. ?а?ми молии исте?соли ма?сулот дар 11 мо? ба 4195,1 тонна баробар шуд, ки назар ба ?амин давраи соли гузашта 712,4 тонна кам гардидааст.
Бо иштироки Президенти ?ум?урии То?икистон Эмомал? Ра?мон корхонаи ?амъу васли автобуси мусофиркаши там?аи ≪Акия≫ дар ша?ри Душанбе
14 феврали
соли 2018
ва мар?илаи дуюми он
19 марти
соли 2019
мавриди истифода ?арор дода шуд. Исте?соли автобус?ои мусофиркаши там?аи ≪Акия≫ аз тарафи КМ то?икию-турк? ≪Акия Авесто Автоматив Индастри≫ дар заминаи КВД ≪Насби на?лиёти бар?? (тролейбус)≫-и ша?ри
Душанбе
ба ро? монда шуда, и?тидори исте?солии корхонаи мазкур солона аз 250 то 300 автобус мебошад.
Айни замон нархи як аадад автобуси там?аи АКИА-и исте?соли ?ум?урии То?икистон 132 ?азор евро мебошад. Шумораи кормандони корхона ?оло зиёда аз 40 нафарро ташкил дода, баъди пурра ба истифода додани корхонаи мазкур шумораи ?ой?ои кор? бояд ба 200 нафар расонида шавад.
31 марти соли 2019 дар минта?аи саноатии ша?ри Гулистони
вилояти Су?д
бо иштироки Президенти ?ум?урии То?икистон Эмомал? Ра?мон ?амъияти дорои масъулияти ма?дуди ≪Ма?муд ва Компания≫-и ша?ри Г?листони вилояти Су?д мавриди ба?рабардор? ?арор дода шуд. Дар корхона асосан арматура, ки дар сохтмони бинову иншооти гуногун, махсусан бино?ои бисёрошёна исте?сол мегардад. И?тидори исте?солии ?амъияти дорои масъулияти ма?дуди ≪Ма?муд ва Компания≫ то 50 ?азор тонна ма?сулот дар як сол мебошад. Та?рибан 30 фоизи ашёи хом аз дохил ва бо?имондаи он тиб?и шартнома, аз ?ум?урии ?азо?истон оварда мешавад. Корхонаи мазкур дар масо?ати умумии 2,4 гектар бунёд гардида, 100 нафар мутахассисони ма?алл? бо ?ойи кори доим? ва маоши баланд таъмин гардиданд. Корхонаи мазкур исте?соли ма?сулот аз мо?и июл о?оз намудааст, ки айни замон бо 60 нафар ?ойи кории нав таъмин шудааст. Корхонаи аз о?ози фаъолият 490,0 тонна ма?сулот ба мабла?и 1429,7 ?азор сомон? ма?сулот исте?сол намудааст.
Мар?илаи аввали корхонаи ?СП ≪Агротехсервис≫-и ша?ри ?исор мо?и майи соли 2018 ва мар?илаи дуюм яъне ба пурраг? мо?и сентябри соли 2018 расман бо иштироки Президенти ?ум?урии То?икистон
Эмомал? Ра?мон
ва Президенти ?ум?урии Беларус
Александр Лукашенко
мавриди истифода ?арор дода шуд, ки бо ворид намудани ?исм?ои э?тиёт? ба ?амъу васли трактор?о ва мошинолоти исте?соли Беларус маш?ул мебошад.
Дар 11 мо?и соли 2019, корхона ба мабла?и 18,5 млн сомон? ма?сулот исте?сол намудааст, ки назар ба 11 мо?и соли 2018 4,5 млн сомон? зиёд мебошад. Суръати афзоиши исте?соли ма?сулоти корхона 132,2 % баробар таъмин карда шуд.Дар 11 мо?и соли 2019 103 трактори там?а?ои ≪Беларус 82.1≫ ва ≪Беларус 80Х≫, 38 адад тойбанд 36 адад ядак (прицеп) ?амъу васл карда шудаанд.
Дар 11 мо?и соли 2019 корхона ба ми?дори 16 адад ба
?ум?урии ?збекистон
8 адад трактор?ои там?аи ≪Беларус 80Х≫ барои коркарди байни ?атор?ои пахта ва 8 адад трактор?ои там?аи ≪Беларус 82.1≫, 24 ядак (прицеп) ва ба
?ум?урии Исломии Аф?онистон
10 адад трактори там?аи ≪Беларус 512≫ бекабина содирот намуд.
И?тидори исте?солии солонаи корхона 1700 адад трактор ва мошинолот?ои кишоварз? мебошад. Баъдан бо васеъ гардидани исте?солот шумораи коргарон низ зиёд карда мешаванд.
Дар со?а айни замон дар самти коркарди металл?ои сиё? ва ранга ва исте?соли мавод?ои таркандаи саноат? дастовард?ои бештар ба назар мерасанд. Хусусан фаъолияти корхонаи исте?соли ?убур?о ва профил?ои металл? ? ?СП ≪Норд Азия металл≫-и
но?ияи Спитамен
, ?ДММ ≪Труба ва профил?ои то?ик≫-и ша?ри ?исор, корхонаи исте?соли профил?ои алюмин? ? ?ДММ ≪То?проф≫-и МОИ ≪Су?д≫, ?ДММ “О?ангудозии То?икистон”-и но?ияи Рудак? ва корхона?ои нави исте?соли мавод?ои таркандаи саноат?- ?ДММ КМ ≪Муосир≫ ва ?ДММ ≪Колорит техноло??≫ назаррас буда, ?иссаи ма?сулоти корхона?ои номбурда дар ?а?ми ма?сулоти со?а тадри?ан зиёд гардида истодааст.
[12]
.
Саноатчиёни кишвар дар соли 2019 дар самт?ои гуногуни саноат фаъолият намуда, ?а?ми исте?соли ма?сулоти саноатиро ба 27 миллиарду 586,6 млн сомон? расониданд, ки нисбат ба ?амин давраи соли 2018 3 млрд 809,4 млн сомон? зиёд гардида, суръати афзоиш 113,6 фоизро ташкил дод.
?айд гардид, ки соли 2019 256 корхона?ои азими саноат? фаъолияти худро бо афзоиш ?амбаст намуда, ба мабла?и 14,6 млрд сомони ма?сулоти саноат? исте?сол намуданд, ки аз ин ?исоб нисбат ба соли 2018 ба мабла?и 4,6 млрд сомон? зиёд гардидааст
[13]
.
Президенти ?ум?урии То?икистон
ва вазири кишоварз?
?осим ?осимов
?ангоми муоинаи
гандумзор
Пас аз исти?лоли давлат? дар ?ум?ур? исло?оти и?тисод? о?оз гардид. Дар асоси ?онуни ?ум?урии То?икистон ≪Оид ба исло?оти замин≫
соли 1992
мар?илаи ?исман та?сим намудани замин?ои минта?а?ои к??? ва наздик??? о?оз гардид. Инчунин бо фармон?ои Президенти ?ум?урии То?икистон аз
9 октябри
соли 1995
№ 342 ва аз
1 декабри
соли 1997
№ 874, 75 ?азор гектар замин барои истифода ба а?олии де?от та?сим карда шуд, ки ин амал барои таъмин намудани а?ол? бо озу?а мусоидат намуд. Бо ма?сади истифодаи пурсамар ва о?илонаи захира?ои замин ва об, афзун намудани исте?соли ма?сулоти кишоварз? Фармони Президенти ?ум?урии То?икистон аз
25 июни
соли 1996
, №522, ≪Дар бораи та?диди корхона?о ва ташкилот?ои кишоварз?≫ ?абул гардид. Дар ин раванд супориши давлат? (Госзаказ) ва нархи ма?сулоти кишоварз? озод эълон карда шуд, ки ин ба со?ибихтиёрии де??он барои парвариши ма?сулот мусоидат намуд
[14]
.
Гузариш ба шакли нави муносибат?ои и?тисод? ва ташкил намудани шакл?ои нави хо?агидор?, ?айридавлат? гардондани моликият дар со?аи кишоварз? ба та?йироти кулл? оварда расонд. Дар со?аи кишоварзии ?ум?ур? имр?з шумораи хо?аги?ои де??он? (фермер?) 54,3 ?азор аз ?умла: 890 адад асотсиатсияи хо?аги?ои де??он? (фермер?), 819 адад хо?аги?ои де??онии коллектив? ва 357 адад хо?аги?ои кооператив? ташкил меди?анд.
Са?ми бахши хусус? дар рушди со?аи кишоварз? муста?кам гардида истодааст. Та?лил?о нишон меди?анд, ки дар ?ум?ур? ?а?ми исте?соли ма?сулоти кишоварз? афзоиш ёфта, исте?соли ма?сулоти кишоварзии дар соли 2010 нисбат ба соли 1991 3,2 маротиба зиёд гардидааст.
Мутоби?и маълумоти омор? ?а?ми исте?соли ма?сулоти кишоварз?, ? ?алладонаги?о, пахта, картошка, сабзавот, полези?о, мева?от, афзоиши саршумори чорво ва паранда дар сол?ои охир мутаносибан хеле боло рафт.
Дар давраи исти?лол ?и?ати рушди со?аи кишоварз? аз тарафи
?укумати ?ум?урии То?икистон
гузаронидани исло?оти замин, та?диди хо?аги?о ва ?абули барнома?ои давлат? оид ба рушди со?а?ои рустанипарвар?, чорводор?, тухмипарвар? ва таъминот бо техникаи кишоварз? ба рушди со?а такони ?идд? бахшид. Дар ма?м?ъ то имр?з дар со?аи кишоварз? 13 барномаи давлатии со?ав? ?абул гардидааст
[15]
.
Дар То?икистон теъдоди со?ибкорони инфирод? афзоиш меёбад.
То
1 апрели
соли 2021
?амаг? дар То?икистон 603,3 ?азор
со?ибкори
инфирод? сабти ном шудаанд, ки аз ?умлаи он?о 83,8 ?азор нафар со?ибкорони инфирод? мебошанд, ки тиб?и ша?одатнома кор мекунанд, 345 ?азор тиб?и патент кор мекунанд ва 174,5 ?азор
хо?аги?ои де??он?
мав?уданд.
Соли 2021
бошад, 10496 со?ибкори нави инфирод?, аз ?умла 1416 со?ибкори инфирод?, ки бо ша?одатнома кор мекунанд, 6329 со?ибкори инфирод?, ки бо патент кор мекунанд ва 2751 хо?агии де??он? сабти ном шудааст.
Соли 2021
, аз шумораи умумии со?ибкорони инфиродии сабтшуда 6551 нафар со?ибкорони инфирод? дар мо??ои январ-марти соли 2021 фаъолияти худро ?атъ кардаанд.
Шумораи со?ибкорони инфиродии фаъол то 1 апрели соли ?ор? ? 307,9 ?азор нафарро ташкил меди?ад
[16]
.
Сармоягузории хори?? ба и?тисодиёт
[
вироиш
|
вироиши манбаъ
]
- Тиб?и маълумоти Кумитаи давлатии сармоягузор? ва идораи амволи давлатии ?ум?ур?, давоми сол?ои 2007-2021 вуруди сармоягузории хори?? ба и?тисоди То?икистон зиёда аз 11 млрд долларро ташкил дод. Сармоягузори?о тан?о аз
Чин
(3,3 млрд доллар),
Русия
(1,6 млрд доллар) ва
?азо?истон
(586 млн доллар) ба 50% аз ?а?ми умумии сармоягузори?ои хори?ии дар ин давра ?албшуда баробар аст (чунин маълумот дар бораи дигар кишвар?ои узви С?Ш дастрас нест)
[17]
.
?а?ми ?арзи давлатии То?икистон: Дар соли 2009 ?арзи давлат? 1 миллиарду 691,3 миллион доллар буд, дар
соли 2018
?а?ми он ба 2 миллиарду 873 миллион доллар расид
[18]
. ?а?ми умумии ?арзи хори?ии То?икистон ба аввали семо?аи дуюми соли 2022 каме бешар аз 3,3 млрд долларро ташкил дод. Таносуби ?арзи хори?? ба Ма?м?и ма?сулоти дохил? (ММД)-и ?ум?ур? ба мисли аввали соли 2022 ? 37,7% бо?? мемонад
[19]
.
Кишвари асосии ?арзди?анда ба То?икистон
Чин
мебошад, ки ?ум?ур? аз он ?удуди 1,1 млрд доллар ?арздор аст.?айр аз ин, То?икистон аз
Бонки ?а?он?
($357 млн), Бонки осиёии рушд ($291 млн),
Хазинаи байналмилалии асъор
($190 млн),
Бонки исломии рушд
($184 млн), инчунин аз евробонд?о ($500 млн) ?арз?ои нисбатан зиёд дорад.
[20]
.