| Boone
|
Roodbloiende Prunkboone
Phaseolus coccineus
|
| Systematik
|
|
|
Do
Boone
(Phaseolus)
, so, as dat Woud daalich maasttieds bruukt wad, sunt n Sleek fon Leguminosen, do uursproangelk uut
Amerikoa
twiske 37 °N und 30 °S foarkoomen. Dat rakt sowat soogentich Oarde fon dussen Sleek.
In
Suudamerikoa
rakt ju
Archaologie
Tjuuchnis, dat ju Meene Boone
(Phaseolus vulgaris)
al uum 2700 foar Kristus ounbaud wuude, dat waas also juust in ju Tied, as do Ljuude in Suudamerikoa mad ju Buurai begonnen (
Neolithiske Revolutsjoon
). Atter ju Antdakkenge fon Amerikoa truch do Europaere wuuden do Boone atter
Europa
broacht.
Wakke deerfon waide as Ietelweeren ounbaud. Do wichtichste sunt in Seelterlound two Oarde mad unnerskeedelke Soarten:
- Ju
Meene Boone
(Phaseolus vulgaris)
mad unnerskeedelke Soarten, apliested fon laich tou hooch:
- Kruupboone af Paadligger
- Buskboone af Graine Boone
- Stokboone
Atter ju Anweendenge: Snippelboone un Iensatboone.
Dat Woud
seelterske
Woud
Boone
kumt uut Ooldfraisk
b?ne
un faare, so as me dat rekonstruierd, fon Ooldgermanisk
*baun?
. Dut germaniske Woud had sik in masse germaniske Sproaken arheelden, so as Duutsk
Bohne
(uur Middelhoochduutsk b?ne, faare Ooldhoochduutsk
b?na
); Angelsk
bean
(uur Ooldangelsk
b?an
), Iesloundsk
baun
(uur Ooldnoudisk
baun
). So is dat goud attertouwiesen. Een indogermaniske Wuttel is wat stuurer tou fienden.
Juust dusse Plonten, do wie daalich deer mad beteekenje, kuuden oaber eer ju Antdakkenge fon Amerikoa goarn't meend weese, uumdat dat do hier noch nit roate. Dat Woud Boone wuude also foar aanelke Leguminosen, so as ju
Hangsteboone
(Vicia faba)
bruukt. Eerste leeter wuude dat ap dan Sleek
Phaseolus
uurdrain, die daalich so tou tallen dan
Prototyp
fon dat deerstoalt, wat wie mad
Boone
meene.
