Tenochtitlan

Tenochtitlan
Tenochtitlan
Qytet-Shtet (altepetl)
	Modeli i tempullit, Muzeun Kombetar i Antropologjise ne Meksike
Popullsia
? Gjithsej	rreth 200.000

Tenochtitlan ( sqt. Tenocitilani ) ka qene nje qytet-shtet ( altepetl ) i popullit Nahua i ndodhur ne nje ishull te liqenit Texcoco ne luginen e Meksises . U themelua ne viti 1325 ndera ne shekullin XV u be kryeqeder e Peradorise Azteke derisa ne vitin 1521 u pushtua nga spanjoll et. Emri i qytetit vjen nga gjuha Nahuatl qe do te thote tetl (gur) dhe nochtli (fik deti, lloj kaktusi) se bashku "Mes fiqve te detit qe rriten ne shkembinj". Tenocitilani ishte nje nga dy qytet-shtetet Meksikane , tjetri ishte Tlatelolco.

Ai ishte nje qytet i lulezuar, i mbrojtur me diga nga permbytjet dhe lidhej me pjesen tjeter te tokes nga tre rruge te shtruara me kalldrem. Pushtuesi spanjoll Cortes Hernan e zaptoi qytetin ne 1521 dhe e rrafshoi ate. Me rrenojat e tij ai themeloi qytetin Meksiko ^[1].

Historia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Meksika, nje fisi gjuetar-mbledhes Chichimec, hyne ne luginen e Meksikes nga veriu ne shekullin e XIII . Ata u detyruan te strehohen ne dy ishuj mocalore prane bregut perendimor te liqenit Texcoco . Nje legjende e fisit Meksika parathoshte se do te krijohej nje qyteterim i fuqishem ne nje vend ku nje shqiponje , e ulur ne nje kaktus do te hante nje gjarper . Prifterinjte Meksika shpallen se kishin pare shenjen e premtuar.

Plani i qytetit [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Qyteti ndahej ne kater zona ose campan , ku secili campan ishte i ndare ne 20 lagje ( calpullis ), dhe secili calpulli u pershkohej nga rruge apo tlaxilcalli . Ka pasur tri rruget kryesore qe kaloi ne qytet, dhe secila prej tyre te lidhte me pjesen tjeter te tokes. Bernal Diaz del Castillo deshmon se rruget ishin aq te gjere sa mund te kalonin dhjete kuaj. Lagjet ( calpulli ) ishin te ndara nga kanale te perdorura per transportim, te cilat lidheshin me ura druri qe largoheshin gjate nates.

Ndertesat publike [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Ne qender te qytetit ishin ndertesat publike, tempujt dhe shkollat??. Brenda nje sheshi ne forme katrore me brinje 300m te rrethuar me mur guri, ndodhej qendra ceremoniale. Ne te ka pasur rreth 45 ndertesa publike, duke perfshire: Tempullin qendror, Tempullin Quetzalcoatl, fushen tlachtli (loje me top), tzompantli ose (ruheshin kafkat), Tempulli i diellit, Platforma e sakrifikimit te gladiatoreve, dhe disa tempuj te tjere te vegjel. Jashte qendres ceremoniale ndodhej Pallati Moctezuma me 100 dhoma, secili me banjo me vete per princat dhe ambasadoret e aleateve dhe te te pushtuarve. Aty prane ishte edhe cuicalli apo shtepia e kenges.

Qyteti kishte nje simetri perfekte. Te gjitha ndertimet aprovoheshin nga calmimilocatli , nje funksionar ne krye te urbanistikes.

Galeria [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Plani i qytetit
Germime ne Tempullin qendror
Malintzi, i cili foli Maja dhe Nahuatln sherbeu si perkthyes i Hernan Cortes kunder indianeve.
Rikrijim i qytetit Tenochtitlan

Lidhje te jashtme [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Tenochtitlan ne Visual History Project

Referime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

^ "Artikull i shkurter per qytetin Tenochtitlan" . Arkivuar nga origjinali me 20 korrik 2012 . Marre me 6 janar 2012 . {{ cite web }}: Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )