Nga Wikipedia, enciklopedia e lire
Sanxhaku i Pazarit te Ri
ne
mesjete
Lugina e lumit Rashka me rrethinen e vet, e cila i takon komunes se Pazarit te Ri, paraqet nje nder hapesirat me interesante Ballkanike per shkencen e historise se mesjetes. Procesi i kolonizimit te Sllaveve ne kete hapesire nuk eshte hulumtuar sa duhet nga historianet tane. Kolonizimi eshte bere ne etapa, dhe kolonizimi kryesor eshte bere pergjate luginave te lumenjve. Ne fillim te shek. te VII-te Sllavet depertuan ne keto vise, pasi qe sundimi i Bizantit gati nuk ekzistonte.
Para ardhjes se sllaveve keto vise kane qene te populluara nga iliret per cka flasin hulumtimet e shumta arkeologjike: Ne Pazarin e Ri ne vendin e tanishem te kombinatit te Tekstilit "Rashka"; mandej te mbeturat nga ari dhe qelibari te gjetura para shume viteve te Kisha e Petroves. Kjo e fundit na jep njohuri per mundesine e ekzistimit te nje lidhjeje te fiseve ilire, selia e se ciles ka qene ne vendin e kishes se permendur.
Toponimet e shumta ne keto vise ruajne kujtimet per iliret. Emrat : Ras, Iber, Peshter, Bisheve,Vapa, Lim etj. jane me prejardhje nga gjuha shqipe (ras-rrase,lim-Lumi; Iber- i bardhe; Vape - vapa,-e; Peshter :Pesh- peshe; ter- terr (terresi), ter - thatesi.
Kur serbet u vendosen ne Luginen e Lumit Rashka, i detyruan popullsine vendase te terhiqen ne male dhe ua moren tokat. Gjithsesi te gjithe vendasit nuk u terhoqen por nje numer i tyre kane mbet ne viset malore per rreth duke u marr me blegtori. Ne vazhdimesi ata jetuan ne keto vise , cka na bene me dije edhe prezenca e sotshme e tyre ne keto vise.
Dr.
Ejup Mushoviq
, "Novi Pazar i okolina"
