PPB per vendet deri ne vitin 2008 ( vleresimi i
FMN
-se, tetor
2008
)
Prodhimi i Brendshem Bruto
(
shkurt
:
PBB
)
( en -
Gross domestic product
,
GDP
) eshte nje tregues ekonomik qe paraqet vleren me cmimet e tregut te te gjitha te mirave materiale dhe sherbimeve te prodhuara
brenda
nje shteti ne nje periudhe te caktuar (zakonisht nje vit).
Prodhimi i Brendshem Bruto nuk duhet ngaterruar me
Prodhimin Kombetar Bruto
(PKB) i cili paraqet vleren me cmimet e tregut te te gjitha te mirave materiale dhe sherbimeve te prodhuara nga burimet e punes dhe prones se banoreve te nje shteti
brenda apo jashte
atij shteti ne nje periudhe te caktuar.
PBB-ja eshte nje nder treguesit kryesore makroekonomike per te matur rritjen ekonomike.GDP-ja eshte dy llojesh: reale dhe nominale.
PBB-ja reale perfshin mallrat dhe sherbimet perfundimtare te matura me cmime konstante.
PBB-ja nominale perfshin mallrat dhe sherbimet perfundimtare te matura me cmime korrente.
PBB-ja mund te llogaritet ne tre menyra, te cilat , ne parim, duhet te japin te njejtin rezultat.
Ato jane:
- Llogaritja sipas prodhimit
- Llogaritja sipas te ardhurave
- Llogaritja sipas shpenzimeve.
"Vlera e tregut e te gjitha mallrave dhe sherbimeve perfundimtare te llogaritura gjate 1 viti."
Me e drejtperdrejte nga tre menyrat e llogaritjes eshte ajo sipas prodhimit, e cila mbledh rezultatet e cdo klase te sipermarrjes per te nxjerre rezultatin e pergjithshem.
Kjo metode perbehet nga tri faza:
- Llogaritja e
Vleres se Prodhimit
(
VP
) te brendshem nga aktivitete te ndryshme ekonomike;
- Percaktimi i
Konsumit te Ndermjetem
(
KN
), pra, kostoja e materialeve, furnizimeve dhe sherbimeve te perdorura per te prodhuar mallrat ose sherbimet perfundimtare
- Zbritja e
Konsumit te Ndermjetem
nga
Vlera Bruto
per te marre Vleren e Shtuar Bruto te prodhimit te brendshem.
Simbolikisht,
Vlera e Shtuar Bruto
=
Vlera e Prodhimit
- Vlera e
Konsumit te Ndermjetem
.
Vlera e Prodhimit
= Vlera e shitjeve totale te mallrave dhe sherbimeve + Vlera e ndryshimeve ne inventar.
Shuma e Vleres se Shtuar Bruto te aktiviteteve te ndryshme ekonomike duke shtuar taksat indirekte dhe duke zbritur subvencionet mbi produktet jep PBB-ne sipas metodes se prodhimit.
"Shuma totale e te ardhurave te individeve qe jetojne ne nje vend gjate 1 viti."
Nje tjeter menyre per te matur PBB-ne eshte duke llogartur te ardhurat totale. PBB-ja e llogaritur ne kete menyre quhet ndryshe te Ardhurat e Brendshme Bruto (ABB).
Kjo metode mat PBB duke mbledhur te ardhurat e kompanive dhe punonjesve sic jane pagat e punes, interesi i kapitaleve, qirate per token dhe pronen dhe fitimet e sipermarrjeve.
Dy rregullime duhet te behen per te marre PBB:
Taksat indirekte minus subvencionet jane shtuar per te marre nga kostos faktor ne cmimet e tregut.
Amortizimi eshte shtuar per te marre nga produkti neto te brendshem te prodhimit te brendshem bruto.
Totali i te ardhurave mund te ndahen sipas skemave te ndryshme, duke cuar ne formula te ndryshme per PBB-ne matur me metoden e te ardhurave. Nje formule e zakonshem eshte:
PBB = Pagat e Punonjesve + Teprica Bruto Operative + te Ardhurat Bruto te Perziera + Taksat - Subvencionet per prodhimin dhe importet
PBB = PP + TBO + ABP + T - S
Pagat e punonjesve (PP) mat pagesen totale te punonjesve per punen e bere. Ato perfshijne pagat dhe rrogat, si dhe kontributet e punedhenesve per sigurimet shoqerore dhe programet e tjera.
Teprica Bruto Operative (TBO) eshte teprice per shkak te pronareve te bizneseve te inkorporuara. Shpesh quhet fitim, edhe pse vetem nje mesatare e kostos totale zbritet nga prodhimi bruto i llogaritur.
Te ardhurat bruto te perziera (ABP) eshte mase e njejte si TBO, por per bizneset painkorporuara. Kjo shpesh perfshin biznese me te vogla.
Shuma e PP, TBO dhe ABP quhet faktori i pergjithshem i te ardhurave, por eshte te ardhurat e te gjithe faktoreve te prodhimit ne shoqeri. Ai mat vleren e PBB-se ne faktor (baze) e cmimeve. Dallimi ne mes cmimet baze dhe cmimet perfundimtare (ato qe perdoren ne llogaritjen e shpenzimeve) eshte taksat totale dhe subvencionet qe qeveria ka vena ose paguar ne ate te prodhimit. Pra, duke shtuar taksat me pak subvencionet per prodhimin dhe importet konverton PBB ne kosto faktor me ABB.
Totali i te ardhurave faktor eshte gjithashtu shprehet nganjehere si:
Totali i te ardhurave faktor = Paga e Punonjesve + fitimet e korporatave + te ardhurat pronarit + te ardhurat nga qiraja + interes Net.
Megjithate, nje tjeter formule per PBB sipas metodes te ardhurave eshte:
PBB = Q + I + F + RS + P
ku Q: Qirate
I: Interesat e
F: fitimi
RS: rregullime statistikore (taksat e korporatave te ardhurat, dividentet, fitimet e pashperndara te korporatave)
P: pagat
"Te gjitha shpenzimet e bera nga individe gjate 1 viti."
Ne ekonomi, gjerat me te prodhuara jane prodhuar per shitje, dhe shiten. Prandaj, matjen e shpenzimeve totale te parave te perdorura per te blere gjera eshte nje menyre e matjes se prodhimit. Kjo eshte e njohur si metoda e shpenzimeve te llogaritjes se PBB-se. Vini re se ne qofte se ju i beni vetes nje triko, eshte prodhim, por nuk merret parasysh si PBB-se, sepse ajo kurre nuk eshte shitur. Prodhimi i trikove eshte nje pjese e vogel e ekonomise, por ne qofte se dikush i llogarit disa aktivitete te medha te tilla si rritja e femijeve (pergjithesisht te papaguara) si prodhim, PBB nuk do te ishte nje tregues i sakte i prodhimit.