한국   대만   중국   일본 
Objektivizmi - Wikipedia Jump to content

Objektivizmi

Nga Wikipedia, enciklopedia e lire

Objektivizmi eshte nje sistem filozofik i zhvilluar nga filozofja ruso-amerikane Ayn Rand (1905-1982).

Sipas filozofise objektiviste, realiteti ekziston pavaresisht ndergjegjjes; njerezit jane ne kontakt te drejtperdrejte me realitetin permes perceptimit te shqisave; njeriu e fiton dijen objektive nga perceptimi nepermjet procesit te formimit te koncepteve dhe logjikes induktive dhe deduktive; qellimi ne vetvete dhe morali i jetes se vet eshte kerkimi i lumturise personale dhe interesit racional te vetvetes... mbeshtetet kesisoj egoizmi racional, qe eshte nje forme individualizmi qe nuk i demton te tjeret; I vetmi sistem politik dhe ekonomik koherent me kete moralitet eshte respekti per te drejtat individuale, ne formen e kapitalizmit te paster; roli i artit ne jeten e nje njeriu eshte te transformoje idete metafizike me te larta njerezore nepermjet riprodhimit te perzgjedhur te realitetit ne nje forme fizike - nje veper arti- qe mund te kuptohet dhe ndaj te ciles nje njeri mund te pergjigjet emocionalisht. [1] [2]

Idete e trupezuara ne filozofine objektiviste kane pasur dhe kane ndikim te madh mes libertarianeve . [3] Levizja Objektiviste , e themeluar nga Rand-i , perpiqet te perhapi keto ide ne publik dhe ne qarqet akademike.

Filozofia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Rand fillimisht i shprehu idete e saja filozofike ne romanet Revolta e Atlasit , Burimi i jetes dhe ne vepra te tjera. Me tej ajo e perpunoi filozofine e saj ne periodike si The Objectivist Newsletter , The Objectivist dhe ne The Ayn Rand Letter , sikunder edhe ne libra jo-fiksion si Introduction to Objectivist Epistemology dhe The Virtue of Selfishnes . [4]

Emri “Objektivizem” vjen nga ideja se dituria njerezore dhe vlarat njerezore jane objektive: ato ekzistojne dhe jane te percaktuara nga natyra e realitetit, per t'u zbuluar nga mendja, dhe nuk krijohen nga mendimet qe nje njeri ka. [5] Rand deklaroi se ajo zgjodhi kete emer sepse emri i saj i preferuar per te emertuar nje filozofi te bazuar paresisht mbi ekzistencen - “ ekzistencializmi ” - tanime ishte marre nga te tjere. [6]

Rand e karakterizoi Objektivizmin si “nje filozofi per te jetuar ne Toke”, rrenjosur ne realitet, dhe me qellim perkufizimin e natyres njerezore dhe te natyres se botes ne te cilen ne jetojme. [4]

Filozofia ime, ne thelp, eshte koncepti i njeriut si nje qenie heroike, me lumturine e tij si qellimi moral i jetes se tij, me arritjen prodhuese si aktivitetin e vet me fisnik, dhe arsyen si absoluten e vetme. Ayn Rand, Revolta e Atlasit

Metafizika [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Epistemologjia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Etika [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Politika [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Estetika [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Shiko dhe [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Portali: Filozofi

Referime dhe shenime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

  1. ^ Rand, Ayn (1992) [1957].  Atlas Shrugged  (35th anniversary ed.). New York: Dutton.  ISBN 0-525-94892-9 .
  2. ^ Peikoff, Leonard (1991).  Objectivism: The Philosophy of Ayn Rand . New York: Dutton.  ISBN 0-452-01101-9 .
  3. ^ Burns, Jennifer (2009). Goddess of the Market: Ayn Rand and the American Right . Oxford University Press. ISBN   978-0-19-532487-7 . {{ cite book }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  4. ^ a b Rubin, Harriet (15 shtator 2007). "Ayn Rand's Literature of Capitalism" . The New York Times . Marre me 18 shtator 2007 . {{ cite news }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  5. ^ Rand, Ayn (1967). Capitalism: The Unknown Ideal . Signet. {{ cite book }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  6. ^ Peikoff, Leonard (1991). Objectivism: The Philosophy of Ayn Rand . Signet. {{ cite book }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
Marre nga " https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Objektivizmi&oldid=2403278 "