The Walt Disney Company
(
Kompania Walt Disney
), me e njohur si
Disney
(
sqt
. DIZ-ni), eshte nje kompani nderkombetare mediale dhe
konglomerat
argetimi
me seli kryesore ne kompleksin e Walt Disney Studios ne Burbenk,
Kaliforni
. Disney u themelua me 16 tetor 1923 nga vellezerit
Walt Disney
dhe
Roy O. Disney
nen emrin
Disney Brothers Studio
; ai veproi edhe nen emrat
Walt Disney Studio
dhe
Walt Disney Productions
para se ta merrte emrin
The Walt Disney Company
me 1986. Ne vitin 1928, Disney u ngulit si udheheqes i industrise se
animacionit
me filmin e shkurter
Steamboat Willie
. Filmi perdori zerin e sinkronizuar per t'u bere i pari film me ze ne post-produksion, dhe e popullarizoi
Miushin Mickey
,
[4]
qe u be maskota dhe ikona korporative e kompanise.
Pasi u be sukses madhor deri ne vitet 1940, Disney u zhdervjell neper filma te gjalle, televizion, dhe parqe defrimi ne vitet 1950. Megjithate, pas vdekjes se Walt Disneyt ne 1966, perfitimet e kompanise, sidomos ne
dikasterin e animacionit
, filluan se reni. Ne 1984, aksionaret e Disneyt e votuan
Michael Eisnerin
si shef ekzekutiv, qe e riktheu kompanine nga renia me nje kombinim te zgjerimit nderkombetar te parqeve defryese si dhe periudhes se
Ringjalljes Disney
ne animacionin e viteve 1990. Ne 2005, nen kryeshefin e ri Bob Iger, kompania filloi duke u zgjeruar ne nje konglomerat te madh argetimi me blerjen e
Marvel Studios
,
Lucasfilm
, dhe
20th Century Studios
. Ne 2020,
Bob Chapek
u be kreu i Disneyt pasi hyri ne pension Iger. Mirepo, Chapek u perjashtua nga kompania ne 2022 dhe Iger u rivendos si kryeshef.
[5]
Kompania njihet per sektorin e vet filmik
Walt Disney Studios
, qe perfshin mes te tjerash
Walt Disney Pictures
,
Walt Disney Animation Studios
,
Pixar
,
Marvel Studios
,
Lucasfilm
,
20th Century Studios
,
20th Century Animation
, dhe
Searchlight Pictures
. Njesi tjera te Disneyt perfshijne sektore ne televizion, transmetim televiziv,
transmetim online me deshire
, rezortet me parqe defryese, produkte konsumatore, botime, dhe veprimtari nderkombetare. Permes ketyre sektoreve, Disney zoteron dhe operon
rrjetin televiziv ABC
, rrjete kabllore televizive si
Disney Channel
,
ESPN
,
Freeform
,
FX
, dhe
National Geographic
; sektore ne botime, mallra, muzike, dhe teater; sherbime transmetuese online per konsumatore individe si
Disney+
,
Star+
,
ESPN+
,
Hulu
, dhe
Hotstar
; dhe Disney Experiences, qe perfshijne parqe te shumta te defrimit, hotele rezorti, dhe linja lundruese ane e mbane botes.
Disney eshte nje nder kompanite me te medhaja dhe me te njohura ne bote, dhe eshte ne vendin 53 ne listen
Fortune
500 te vitit 2022 te kompanive me te medhaja sipas te hyrave. Ne 2023, kompania renditi e 87-ta ne listen Forbes Global 2000.
[6]
Qe prej themelimit, kompania ka fituar 135
Cmime Oskar
, 26 prej te cilave u dhuruan Walt Disney si individ. Kompania eshte thene qe ka prodhuar ca prej filmave me te mire te te gjitha koherave, si dhe ka transformuar ne thelb industrine e parqeve te defrimit. Kompania, publike qe prej 1940, tregton ne Bursen e Nju Jorkut (NYSE) me simbolin DIS dhe ka qene nje komponent i Dow Jones Industrial Average qe prej 1991. Ne gusht 2020, rreth dy te tretat e aksioneve ishin ne pronesi te institucioneve te medha financiare. Kompania festoi 100 vjetorin e saj me 16 tetor 2023.
- ^
"Walt Disney"
.
Fortune
.
Arkivuar
nga origjinali me 30 korrik 2022
. Marre me
30 korrik
2022
.
- ^
"The Walt Disney Company Form 10-K"
.
U.S. Securities and Exchange Commission
. 21 nentor 2023.
Arkivuar
nga origjinali me 27 nentor 2023.
- ^
Gibson, Kate (24 qershor 2022).
"Disney among slew of U.S. companies promising to cover abortion travel costs"
.
CBS News
.
Arkivuar
nga origjinali me 14 korrik 2022
. Marre me
29 korrik
2022
.
- ^
Davis, Elizabeth (25 qershor 2019).
"Historically yours: Mickey Mouse is born"
.
Jefferson City News Tribune
.
Arkivuar
nga origjinali me 30 prill 2022
. Marre me
26 prill
2022
.
- ^
"Disney Shocker! Bob Iger Back As CEO, Bob Chapek Out"
.
Deadline
. 20 nentor 2022.
Arkivuar
nga origjinali me 15 gusht 2023
. Marre me
15 gusht
2023
.
- ^
"The Global 2000 2023"
.
Forbes
(ne anglisht). Arkivuar nga
origjinali
me 2024-01-29
. Marre me
2024-02-07
.