Micigen

Michigan
Michigan
Shteti
	Shteti i Michigan
	Flamuri Stema
	Nofka(t): "The Great Lake State", "The Wolverine State", "The Mitten State", "Water (Winter) Wonderland"
	Parimet: Si quaeris peninsulam amoenam circumspice ; (Shqip: "Nese kerkoni nje gadishull te kendshem, shikoni per ju")
	Himni: " My Michigan "
	Harta e Shteteve te Bashkuara me Michigan te theksuar
Vendi	Shtetet e Bashkuara
Para shtetesise	Territori i Michigan
U pranua ne Bashkim	26 janar 1837 (26-te)
Kryeqyteti	Lansing
Qyteti me i madh	Detroit
Metroja me e madhe dhe zonat urbane	Detroit
Qeveria
? Guvernatori	Gretchen Whitmer ( D )
? Guvernatori toger	Garlin Gilchrist (D)
Legjislatura	Legjislatura e Michigan
? Dhoma e siperme	Senati i Michigan
? Dhoma e ulet	Dhoma e Perfaqesuesve
Gjyqesori	Gjykata e Larte e Michigan
Senatoret amerikan	Debbie Stabenow (D) ; Gary Peters (D)
Delegacioni i Dhomes se Perfaqesuesve te SHBA	7 Demokrate ; 7 Republikane ( lista )
Siperfaqja
? Gjithsej	96.716 sq mi (250.493 km 2 )
Siperfaqja vendi	11-te
Dimensionet
? Gjatesia	456 mi (734 km)
? Gjeresia	386 mi (621 km)
Lartesia mbidetare	900 ft (270 m)
Lartesia me e larte ( Mali Arvon )	1.979 ft (603 m)
Lartesia me e ulet ( Lake Erie )	571 ft (174 m)
Popullsia (2020)
? Gjithsej	10.077.331
? Vendi	10-te
? Dendesia	174/sq mi (67,1/km 2 )
? Dendesia vendi	17-te
? Te ardhurat mesatare shtepiake	$54,900
? Te ardhurat vendi	32-te
Emri i banoreve	Michigander, Michiganian, Yooper (Upper Peninsula)
Gjuha
? Gjuha zyrtare	S'ka (Anglish, de facto )
? Gjuhet e folura	Anglisht 91.11% ; Spanjisht 2.93% ; Arabisht 1.04% ; Te tjera 4.92%
Zona kohore
pjesen me te madhe te shtetit	UTC?05:00 ( Lindore )
? Veres ( DST )	UTC?04:00 ( EDT )
	UTC?06:00 ( Qendrore )
? Veres ( DST )	UTC?05:00 ( CDT )
Shkurtesa USPS	MI
Kodi ISO 3166	US-MI
Shkurtesa tradicionale	Mich.
Gjeresia gjeografike	41°41′ N to 48°18′ N
Gjatesia gjeografike	82°7′ W to 90°25′ W
Faqja zyrtare	michigan .gov

Michigan ( sqt. Micigen ) eshte nje shtet federal i Shteteve te Bashkuara . Emri i saj eshte forma e galicizuar e fjales mishigamaa ne gjuhen indigjene Ojibwa , qe do te thote "uje i madh" ose "liqen i madh". ^[2] Micigani eshte shteti i 10-te me i populluar dhe i 11-ti per nga siperfaqja . Kryeqyteti i tij eshte Lansing , dhe qyteti me i madh eshte Detroit .

Micigani eshte shteti i vetem qe perbehet nga dy gadishuj. Gadishulli i Poshtem , emrin e te cilit Micigani kishte fillimisht, ka formen e nje dorashke. Gadishulli i Siperm ndahet nga Gadishulli i Poshtem nga Ngushtica e Mackinac -ut, nje kanal 8 km qe bashkon liqenin Huron me liqenin Michigan . Te dy gadishujt lidhen nga Ura Mackinac . Michigan ka vijen bregdetare me te gjate te ujerave te embla nga cdo nenndarje politike ne bote, duke u kufizuar nga kater nga pese Liqenet e Medha , plus liqeni St. Clair . Ajo gjithashtu ka 64,980 liqene dhe pellgje ne brendesi. Michigan ka vendin e dyte me me se shumti uje nga cdo shtet, pas vetem Alaskes .

Zona u pushtua per here te pare nga nje varg fisesh vendase amerikane gjate mijera viteve. Ne shekullin e 17-te, eksploruesit franceze e pretenduan ate si pjese te kolonise se Frances se Re , kur ajo ishte e banuar kryesisht nga popujt indigjene. Tregtaret dhe kolonet franceze dhe kanadeze, Metis dhe te tjere emigruan ne zone, duke u vendosur kryesisht pergjate rrugeve ujore. Pas humbjes se Frances ne Luften Franceze dhe Indiane me 1762, rajoni ra nen sundimin britanik. Britania ia dorezoi territorin Shteteve te Bashkuara te sapopavaruara pas disfates se Britanise ne Luften Revolucionare Amerikane .

Zona ishte pjese e Territorit Veriperendimor deri ne vitin 1800, kur Micigani perendimor u be pjese e Territorit te Indianes . Territori i Michigan u formua me 1805, por per disa nga kufijte veriore me Kanadane nuk u ra dakord deri pas Luftes se vitit 1812 . Michigan u pranua ne Bashkim me 1837 si shteti i 26-te, nje shtet i lire . Ai shpejt u be nje qender e rendesishme e industrise dhe tregtise ne rajonin e Liqeneve te Medha, duke terhequr emigrante ne fund te shekullit te 19-te dhe ne fillim te shekullit te 20-te nga shume vende evropiane. Te shumte ishin vecanerisht emigrantet nga Finlanda , Maqedonia dhe Holanda . ^[7]

Megjithese Michigan ka zhvilluar nje ekonomi te larmishme, ne fillim te shekullit te 20-te ai u be i njohur gjeresisht si qendra e industrise se automobilave ne SHBA, e cila u zhvillua si nje force e madhe ekonomike kombetare. Ajo eshte shtepia e tre kompanive kryesore te automobilave te vendit (selite e te cilave jane te gjitha ne Metro Detroit). Dikur shfrytezohej per prerje dhe miniera, Gadishulli i Siperm, edhe pse nuk eshte shume populluar, eshte ekonomikisht i rendesishem per shkak te statusit te tij si nje destinacion turistik si edhe si dhe per sasine e madhe te burimeve natyrore. ^[8]^[9] Gadishulli i Poshtem eshte nje qender e prodhimit , pylltarise , bujqesise , sherbimeve dhe industrise se teknologjise se larte .

Historia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Gjeografia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Demografia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Ekonomia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Kultura [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Micigeni eshte vendi ne te cilin gjenden dy permendore te shqiptareve ajo e Nene Terezes dhe Gjergj Kastriot - Skenderbeut .

Permendorja e Skenderbeut eshte perurua me 24 shtator 2006 ne prani te disa mijera veteve, perfshi kryepeshkopin e Detroit, Kardinalin Adam Maida dhe presidentin e Shqiperise, Alfred Moisiu .

Permendorja e Skenderbeut eshte zbulua me nderime ne ane te nje autostrade dhe ne hyrje te oborrit te Kishes katolike shqiptare Shen Pali ne Rocester Hills , rreth 40 kilometra ne veri te Detroitit. Presidenti Alfred Moisiu ka thene se me kete veper, shqiptaret e Amerikes kane nderuar veten dhe mbare popullin shqiptar dhe se "Tashme populli i thjeshte amerikan mund te mesoje edhe me shume se kush ishte Skenderbeu dhe cfare beri ai per kombin dhe boten mbare.".

Kardinali Adam Maida tha se shqiptaret ne rrethin e Detroitit jane krenaria e dioqezes se tij dhe "Tani, krahas nene Terezes, shqiptaret e Miciganit mund te krenohen para amerikaneve edhe me Gjergj Kastrotin."

Nismetar i kesaj ngjarjeje eshte Dom Anton Kqira , Kryefamullitar i kishes se Shen Palit, qe mendohet te jete kisha me e madhe katolike shqiptare ne bote. Permendorja e heroit kombetar shqiptar eshte fryt i nje pune mbi nje vjecare nga ana e skulptorit te njohur shqiptaro-amerikan, Kreshnik Xhiku .

Referime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

^ "License plate facts" (PDF) (ne anglisht). Arkivuar (PDF) nga origjinali me 25 maj 2017 . Marre me 1 maj 2017 .
^ ^a ^b ^c "Michigan in Brief: Information About the State of Michigan" (PDF) (ne anglisht). Department of History, Arts and Libraries. Arkivuar (PDF) nga origjinali me 8 nentor 2006 . Marre me 28 nentor 2006 .
^ ^a ^b "Elevations and Distances in the United States" (ne anglisht). Sherbimi Gjeologjik i Shteteve te Bashkuara . 2001. Arkivuar nga origjinali me 15 tetor 2011 . Marre me 24 tetor 2011 .
^ "Resident Population for the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 2020 Census" (PDF) (ne anglisht). Zyra e Regjistrimit te Shteteve te Bashkuara . Marre me 26 prill 2021 .
^ "Median Annual Household Income" (ne anglisht). The Henry J. Kaiser Family Foundation. Arkivuar nga origjinali me 20 dhjetor 2016 . Marre me 9 dhjetor 2016 .
^ Hansen, Liane (27 shtator 2009). "What Is a Yooper?" . Weekend Edition Sunday (ne anglisht). NPR . Arkivuar nga origjinali me 21 gusht 2013 . Marre me 13 qershor 2013 .
^ Ueda, Reed (2017). America's Changing Neighborhoods: An Exploration of Diversity through Places (ne anglisht). Greenwood. ISBN 978-1-4408-2864-5 .
^ Kandell, Jonathan. "The Wonderful Wilderness of Michigan's Upper Peninsula" . Smithsonian (ne anglisht). Arkivuar nga origjinali me 1 mars 2019 . Marre me 28 shkurt 2019 .
^ "An Environmental History of the Upper Peninsula of Michigan: An Outline" (ne anglisht). NMU Center for U.P. Studies. Arkivuar nga origjinali me 1 mars 2019 . Marre me 28 shkurt 2019 .

Ky artikull me tematike ne lidhje me gjeografine e Shteteve te Bashkuara te Amerikes eshte nje faqe cung . Ju mund te ndihmoni Wikipedia-n duke e permiresuar ate.

[1] "License plate facts" (PDF) (ne anglisht). Arkivuar (PDF) nga origjinali me 25 maj 2017 . Marre me 1 maj 2017 .

[MiB-pdf-2] "Michigan in Brief: Information About the State of Michigan" (PDF) (ne anglisht). Department of History, Arts and Libraries. Arkivuar (PDF) nga origjinali me 8 nentor 2006 . Marre me 28 nentor 2006 .

[USGS-3] "Elevations and Distances in the United States" (ne anglisht). Sherbimi Gjeologjik i Shteteve te Bashkuara . 2001. Arkivuar nga origjinali me 15 tetor 2011 . Marre me 24 tetor 2011 .

[Resident_Population_for_the_50_States,_the_District_of_Columbia,_and_Puerto_Rico:_2020_Census-4] "Resident Population for the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 2020 Census" (PDF) (ne anglisht). Zyra e Regjistrimit te Shteteve te Bashkuara . Marre me 26 prill 2021 .

[5] "Median Annual Household Income" (ne anglisht). The Henry J. Kaiser Family Foundation. Arkivuar nga origjinali me 20 dhjetor 2016 . Marre me 9 dhjetor 2016 .

[yooper-6] Hansen, Liane (27 shtator 2009). "What Is a Yooper?" . Weekend Edition Sunday (ne anglisht). NPR . Arkivuar nga origjinali me 21 gusht 2013 . Marre me 13 qershor 2013 .

[7] Ueda, Reed (2017). America's Changing Neighborhoods: An Exploration of Diversity through Places (ne anglisht). Greenwood. ISBN 978-1-4408-2864-5 .

[8] Kandell, Jonathan. "The Wonderful Wilderness of Michigan's Upper Peninsula" . Smithsonian (ne anglisht). Arkivuar nga origjinali me 1 mars 2019 . Marre me 28 shkurt 2019 .

[9] "An Environmental History of the Upper Peninsula of Michigan: An Outline" (ne anglisht). NMU Center for U.P. Studies. Arkivuar nga origjinali me 1 mars 2019 . Marre me 28 shkurt 2019 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]