Liqeni
eshte nje grope e thelle ne siperfaqen e tokes, e mbushur me uje, qe nuk lidhet me detin, dhe ne fund qe shtrihet nen nivelin e ujit e ujit nentokesor. Sipas natyres se krijimit, liqenet ndahen ne natyrore dhe artificiale.
[1]
Liqeni eshte nje burim i rendesishem per njeriun. Ashtu si lumi, na furnizon me uje dhe me nje shumellojshmeri peshqish. Liqeni eshte dhe nje rruge komunikimi. Lundrat, tragetet dhe barkat lundrojne ne ujerat e liqeneve dhe lidhin vendet qe ndodhen pergjate brigjeve. Liqenet, sidomos kur jane te medhenj dhe te thelle, zbutin klimen e mjedisit perreth. Nxehtesia e thithur nga ujerat gjate veres vjen ngadale ne siperfaqe gjate dimrit dhe e ngroh ajrin. Klima e bute lejon kultivimin e ullinjve, vreshtave, agrumeve dhe luleve edhe kur keto vende jane prane malit. Ne brigjet e liqeneve, nga klima e bute dhe bukurite e peizazhit, turistet jane te pranishem thuajse gjate gjithe vitit. Ata zhvillojne sporte ujore, si : notin, vozitjen me barke dhe peshkimin. Ne vendin tone njihen liqeni i Pogradecit (Ohrit), (Shkodres), Prespes, liqenet e Lures, etj.
Liqenet ndahen ne
liqene natyrore
dhe
liqeneve artificiale
. Per nga gjeneza liqenet mund te jene relikte, tektonike, lumore, akullnajore, vullkanike, karstike dhe artificiale.
Liqenet relikte paraqesin mbeturinat e dikurshme te deteve.Liqeni Ballaton ne Hungari eshte i tipit reliekt.
Liqenet tektonike jane krijuar me procese tektonike, me uljen e pjeseve tokesore dhe mbushjen e tyre me uje.
Liqenet vullkanike jane krijuar ne krateret e vullkaneve te shuara.
Liqenet e akullnajave jane krijuar nga veprimi eroziv dhe akumulativ i akullnajave te dikurshme.
Liqenet lumore kryesisht formohen ne pjeset e braktisura te shtratit te lumit, sidomos te lumenjte e medhenj te ultesirave, te cilet meandrojne dhe shpesh e braktisin shtratin e tyre.
Me afer bregut disa nga bimet jane shavari,kallamishtja, etj.Ne baze te prezenses se botes bimore ne liqene dallojne:
1. Liqenet oligotro
2. Liqene eutro
3.liqene krastike
4.liqene akullnajore
Emri
|
Vendi
|
Siperfaqja(km2)
|
Thellesia (m)
|
Kaspik
|
Rusi/Iran.etj
|
371 000
|
1 025
|
I Siperm
|
Kanda/SHBA
|
82 100
|
406
|
Viktoria
|
Kenia/Tanzani/Ugande
|
69 500
|
82
|
Aral
|
Kazakistan/Uzbekistan
|
64 500
|
85
|
Hjuron
|
Kanda/SHBA
|
59 900
|
229
|
Micigen
|
SHBA
|
57 800
|
281
|
Tanganjika
|
Burundi/Tanzani/Zaire
|
32 900
|
1 470
|
Del Oso
|
Kanada
|
31 300
|
446
|
Bajkalit
|
Rusi
|
30 500
|
1 620
|
Malavi
|
Malavi/Mozambik/Tanzani
|
28 900
|
695
|
Liqeni, se bashku me
detin
dhe
lumenjte
bejne pjese ose perfshihen ne
hidrosfere
.
Liqeni artificial eshte krijuar nga dora e njeriut.
Kurse ai natyral nga vete natyra.
- ^
Staneci Dr,Jahi,Fjalori i Gjeomorfologjise, Libri shkollor, Prishtine 2004.fq.235