Nga Wikipedia, enciklopedia e lire
Koto Hoxhi
Koto Hoxhi
(
Qestorati
, 1824 - Stamboll, 1895) ka qene arsimtar, nder pioneret e arsimit shqiptar. Ai ishte nje nga pergatitesit e truallit per shkollat e para shqipe, si dhe te
"Alfabetares se gjuhes shqipe"
gjate Lidhjes Shqiptare te
Prizrenit
me 1879.
Koto Hoxhi u emerua mesues ne shkollen teologjike te Qestoratit me 1873, ne oret e lira u mesonte fshehurazi nxenesve shqipen dhe u ngjallte atyre dashurine per gjuhen, per atdheun, per bashkatdhetaret e feve te tjera. Ne vitin 1874, Hoxhi shkroi nje nga dramat e para te kryera ne gjuhen shqipe. Drama titullohej
Nje Dasme ne Lunxheri
dhe u shfaq ne
Gjirokaster
. Ai kerkoi me vone nga valiu i Janines leje per te ngritur nje shkolle shqipe. Kjo veprimtari patriotike e futi Hoxhin ne grindje me konsullin grek dhe me peshkopin e Gjirokastres. Peshkopi e shkisheroi dhe njekohesisht vuri njerez ta sulmonin. Por ai nuk u terhoq. Koto Hoxhi ishte pjesetar i Komitetit per Mbrojtjen e te Drejtave te Popullit Shqiptar qe perkrahte idete e
Lidhjes se Prizrenit
. Anetaret e tjere te tij ishin
Pandeli Sotiri
,
Hasan Tahsini
,
Pashko Vasa
,
Jani Vreto
,
Sami Frasheri
dhe
Abdyl Frasheri
. Ai u arrestua dhe u burgos fillimisht ne burgun te
Gjirokastres
. Me vone ai u transferua ne
burgun Yedikule
ne Stamboll, ku ai vdiq ne vitin 1895.
Gjate kohes qe ishte i burgosur ne
Stamboll
Hoxhi u vizitua nga Sevasti Qiriazi, nje nga mesueset e Shkolles se Pare te gjuhes shqipe, e cila e bindi nje punonjes te burgut per ta lejuar ate te takonte Hoxhin duke u maskuar si nje djale. Ajo tregoi se ish mesuesi ishte shnderruar ne nje "grumbull leckash" ne nje pllake guri qe sherbente si shtrat. "Vrima e ndyre" e qelise ishte thelle brenda burgut dhe Hoxhi kishte humbur shume pamjen e tij intelektuale, megjithate ai ishte mirenjohes per viziten. Ai ishte veshur me lecka dhe floket e tij dhe mjekra ishin te gjata. Ai tha se trupi i tij ishte thyer, por shpirti i tij ishte i lire, dhe shpresonte se Shqiperia do te jete e bashkuar dhe e lumtur. Hoxhi tha se
Sulltani
i kishte thene atij se ai mund te lirohej nese ai do te jepte emrat e njerezve te tjere te cilet ishin perfshire ne veprimtarine atdhetare, por ai refuzoi te bashkepunoje.
Nga shkolla e Qestoratit nuk dolen vetem mesues fantastike te helenizmit, por edhe atdhetare si Pandeli Sotiri e Petro Nini Luarasi, te cilet ndoqen rrugen e Koto Hoxhit.
