Hulumtim
(perdoret edhe si
kerkim
apo
gjurmim
) eshte "puna kreative e ndermarre ne menyre sistematike per te rritur
njohurite
, duke perfshire njohurite mbi njerezit, kulturen dhe shoqerine, dhe perdorimi i kesaj njohurie per te hartuar aplikime te reja"
[1]
. Hulumtimi perdoret per te krijuar ose konfirmuar faktet, per te riafirmuar rezultatet e nje pune te meparshme,
zgjidhjen e problemeve te reja apo ekzistuese, te mbeshtese nje
teorema
, apo te zhvilloje nje
teori
te re. Nje projekt hulumtues mund te jete nje zgjerim mbi punen e kaluar ne ate fushe. Per te testuar vlefshmerine e instrumenteve, procedurave, apo eksperimenteve, hulumtimi mund te perserie elementet e projekteve te meparshme, apo projektin ne teresi. Ka disa forma te hulumtimeve:
shkencore
,
humaniste
,
artistike
,
ekonomike
,
shorerore
, ne
biznes
, ne
marketing
, etj.
Hulumtim eshte percaktuar ne disa menyra te ndryshme.
Nje perkufizim i gjere i hulumtimit eshte dhene nga Martyn Shuttleworth - "Ne kuptimin me te gjere te fjales, perkufizimi i hulumtimit perfshin cdo mbledhjen e te dhenave, informatave dhe fakteve per avancimin e njohurive"
[3]
.
Nje perkufizim i hulumtimit eshte dhene nga Creswell i cili thekson se - "Hulumtimi eshte nje proces i hapave te perdorura per te mbledhur dhe analizuar informata, per te rritur te kuptuarit tone te nje teme apo ceshtje". Ai perbehet nga tre hapa: Parashtrimi i pyetjes, mbledhja e te dhenave per t'iu pergjigjur pyetjes, dhe paraqitja e nje pergjigje per pyetjen
[4]
.
Fjalori Online Merriam-Webster
e perkufizon hulumtimin ne me shume detaje, si - "nje hetim studimor apo ekzaminim; ne vecanti: hetimi apo eksperimentim qe synon zbulimin dhe interpretimin e fakteve, rishikimin e teorive te pranuara ose te ligjeve nen driten e fakteve te reja, ose aplikimi praktik i teorive ose ligjeve te reja"
[5]
.
Hulumtime shkencore
eshte nje menyre sistematike e mbledhjes se te dhenave dhe te shfrytezimit te
kureshtjes
. Ky hulumtimet ofron informata
shkencore
dhe teori per shpjegimin e
natyres
dhe vetite e botes. Kjo ben te mundur aplikime praktike. Hulumtimi shkencor financohet nga autoritetet publike, nga organizatat bamirese dhe nga grupet private, duke perfshire shume kompani. Hulumtimi shkencor mund te ndahet ne klasifikime te ndryshme ne baze te disiplinave te tyre akademike dhe aplikimit. Hulumtimi shkencor eshte nje kriter i perdorur gjeresisht per te gjykuar qendrimin/poziten e nje institucioni akademik, te tilla si shkollat e biznesit, por disa argumentojne se vleresime te tilla jane te pasakta per institucionet, per shkak se cilesia e hulumtimit nuk tregon per cilesine e mesimdhenies (keto jo domosdoshmerisht duhet te kene plotesisht lidhje)
[6]
.
Hulumtime ne shkencat humane
perfshin metoda te ndryshme te tilla si per shembull
hermeneutika
dhe
semiotika
, dhe nje me ndryshe,
epistemologji
me relativiste. Studiuesit e shkencat humane zakonisht nuk kerkojne per pergjigje perfundimtare te sakte te nje pyetjeje, por shqyrtojne problemet dhe detajet qe e rrethojne ate. Konteksti eshte gjithmone i rendesishem, dhe konteksti mund te jete shoqeror, historik, politik, kulturor ose etnik.
Hulumtime artistike
shihet gjithashtu si "hulumtime te bazuara ne praktike", mund te marre formen kur vepra krijuese konsiderohen edhe hulumtimi edhe objektin i vete hulumtimit. Ajo eshte organi i dishkutueshem i mendimit i cili ofron nje alternative per metodat e krejtesisht shkencore ne hulumtim te kerkimit te tij per njohuri dhe te verteten.
- Shtrojme pyetjen...
- Mendojme per nje zgjidhje te mundshme/hipoteza
- Bejme eksperimente per te cilen mund te vertetojme hipotezen
- Mbledhim te dhena dhe i pasqyrojme ato me ane te grafikeve,tabelave etj.
- Nxjerrim perfundimet/konkluzionet.
- Groh, Arnold (2018).
Research Methods in Indigenous Contexts
. New York: Springer.
ISBN
978-3-319-72774-5
.
- Cohen, N.; Arieli, T. (2011). "Field research in conflict environments: Methodological challenges and snowball sampling".
Journal of Peace Research
.
48
(4): 423?436.
doi
:
10.1177/0022343311405698
.
S2CID
145328311
.
- Soeters, Joseph; Shields, Patricia and Rietjens, Sebastiaan. 2014.
Handbook of Research Methods in Military Studies
New York: Routledge.
- Talja, Sanna and Pamela J. Mckenzie (2007). Editor's Introduction: Special Issue on Discursive Approaches to Information Seeking in Context, The University of Chicago Press.
- "OECD Glossary of Statistical Terms ? Research and development UNESCO Definition"
.
stats.oecd.org
. Arkivuar nga
origjinali
me 2007-02-19
. Marre me
2018-05-20
.
- Creswell, J.W. (2008).
Educational Research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research
(3rd ed.). Upper Saddle River: Pearson.
- "What is Original Research? Original research is considered a primary source"
. Thomas G. Carpenter Library, University of North Florida. Arkivuar nga
origjinali
me 9 korrik 2011
. Marre me
9 gusht
2014
.
- Rozakis, Laurie (2007).
Schaum's Quick Guide to Writing Great Research Papers
. McGraw Hill Professional.
ISBN
978-0071511223
– nepermjet Google Books.
- ESTEBAN-BRAVO, MERCEDES. VIDAL-SANZ, JOSE M. (2021).
MARKETING RESEARCH METHODS : quantitative and qualitative approaches
. [S.l.]: CAMBRIDGE UNIV PRESS.
ISBN
1-108-83498-1
.
OCLC
1196245298
.
Mirembajtja CS1: Emra te shumefishte: lista e autoreve (
lidhja
)
Wiktionary: Te tjera mbi prejardhjen e fjales, sinonime dhe perkthime nga
hulumtim