Mabhi eChivanhu a /x/
|
|
Mabhii ekudzvanya
|
X
|
Xh
|
Xw
|
|
Mabhii ekuhhora
|
?
|
??
(k?)
|
?w
(k?w)
|
|
|
X
(kana "
x
") i
bhii
rinobva kubumbiro re
mabhii eChiratini
rinoshandiswa mukunyorwa mitauro zhinji pasirose richiereketwa zvakasiyana. Rinowanikwa mubumbiro re
mabhii eChivanhu
, zvichienderana nemutauro kana mutauronyina. Bhii ra /
x
/ mumitauro ye Chivanhu rinowanikwa mu
Chindau
nekuti chine pesvedzero yeChinguni, pamusoro pezvo, rinogona kunge richiwanikwa mumitauronyina ye
Chikaranga
.
Nekuda kwe kugadzirwa kwe
Standadhi Shona
mabhii mazhinji anowanikwa mumitauro imwe haanyorwo sezvaanonzwika. Senge
dhla-
kuChikaranga, uye zve /
?a
/, iri harisi bhii rekudzvanya asi rekuhhora, kuti risiyaniswe ne /
?a
/ wekudzvanywa ringanyorwa futi sa /
k?a
/, do raiswa pamosoro pa /x/ raiswa kuti tikwanise kusiyanisa /
xa
/ wekudzvanya unowanikwa muChindau (nemitauronyina ye Chikaranga) - uye ndiwo manyorerwo ebhii iri kumimwe
mitauro ye Chibantu
senge
Chisutu
.
Senge
:
- xhosa
- ?hosa/k?osa
Mienzaniso a ?a / k?a
- h?ada
, k?ada - iekspresheni rinoshandiswa munhu ashamiswa zve, kana kureva kwete.
- ?a/k?e - pachayo anoshandiswa wo
- h?ede
, k?ede - ishoko rinoshandiswa munhu ashamiswa.
- ?e/k?e - pachayo anoshandiswa
- p?anya
, pk?anya - mhando ya
pwanya
.
- ?arani
, k?arani - senge kuti
harani
.
Mashoko akabva ku
Chingezi
anowanikwa ku
Chishona
anoshandisa 'x', anoshandurwa kuva na /
sh
/, /
ks
/ kana /
s
/.
Bhii ra ks, rinowanikwa muChishona pachinonyorwa neunyope, senge
kseni
(kureva
kuseni
), kana
ksasa
(kureva
kusasa
) uye kana
jekseni
(kureva
jekiseni
).
- oxygen - oksijeni
- axial - akiso, aksiya
tarisai futi
Chishona
, uye
Bumbiro reMabhi eChishona