Usagi Yojimbo
Autor(i)	Sten Sakai
Dr?ava	SAD
Jezik	Engleski
?anr(ovi)	Istorijski Akcija Avantura Fantastika
Izdava?	Dark Horse Comics Thoughts and Images Fantagraphics Books Mirage Studios Radio Comix

Usagi Yojimbo ( 兎用心棒 , Usagi Y?jimb? ^? , doslovno zec telohranitelj , fonetski Usagi Jod?imbo ) je strip serijal koji je stvorio Sten Sakai ( Stan Sakai ). ^[1]

Radnja stripa sme?tena je u vreme feudalnog Japana (rani XVII vek) sa antropomorfnim ?ivotinjama umesto ljudi. Glavni lik je zec Mijamoto Usagi , r?nin (samuraj bez gospodara) koji luta zemljom i povremeno nudi svoje usluge kao y?jimb? (telohranitelj); otuda i naziv stripa Usagi Yojimbo . Lik Usagija inspirisan je ?uvenim japanskim ma?evaocem po imenu Mijamoto Musa?i , dok su ton i inspiracija za pri?e pod velikim uticajem stripova Gru Lutalica i Lone Wolf and Cub , kao i filmovima Akire Kurosave . ^[1]

Strip Usagi Yojimbo ?ine kratke pri?e sa ve?om pozadinskom radnjom koja ?ini ?iru pripoveda?ku celinu. Pri?e uklju?uju brojne reference na japansku istoriju i japanski folklor , a ponekad i mitska bi?a . Arhitektura , ode?a , oru?je i drugi objekti verodostojno prate istorijski period u kome se radnja odvija. Pri?e ?esto slu?e da ilustruju japansku umetnost i zanatstvo, kao ?to su pu?tanje zmajeva , izrada ma?eva i grn?arstvo . Ovi elementi bili su dovoljno uspe?ni da strip 1990. dobije Parents' Choice Award (nagrada po izboru roditelja) zbog svoje edukativne vrednosti kroz Sakaijevo ?ve?to me?anje ?injenica i legendi kroz svoj rad“. ^[2] Usagi je dospeo na 31. mesto liste najboljih likova iz stripa ?asopisa Empire . ^[3]

U vreme dok je radio kao upisiva? slova za strip Gru Lutalica , Sten Sakai je razmi?ljao o stvaranju lika zasnovanog na Mijamotu Musa?iju, samuraju iz XVII veka. Usagi je u prvobitnoj verziji bio ?ovek po imenu Mijamoto , kao i Sakaijev drugi lik Nilson Graundtamper ( Nilson Groundthumper ), koji se prvobitno zvao Ouken?ild ( Oakenshield ). Mijamoto je u po?etku zami?ljen kao sporedan lik u stripu Oakenshield and Hermy . Sten Sakai je napravio osam stranica stripa, kada je 1982. godine odlu?io da likove promeni u sme?ne ?ivotinje i promeni im imena. ^[4]

Kada je 1984. godine Stiv Gala?i ( Steve Gallacci ) iz Sijetla osnovao malu izdava?ku ku?u Thoughts and Images , krenuo je u potragu za autorima za svoju strip seriju Albedo Anthropomorphics . ?uo je da bi vredelo pogledati radove Stena Sakaija koji je u to vreme ?iveo u Pasadeni . Nakon prepiske koju su imali, sklopljen je dogovor. Sakaijeve pri?e o Usagiju i Nilsonu pojavile su se u prvih pet brojeva, zajedno sa Gala?ijevim stripom Erma Felna: EDF . Usagi se prvi put pojavio u Albedo Anthropomorphics № 2. Serijal je u po?etku pro?ao nezapa?eno, a prodaja je i?la veoma slabo. Ali, sredinom 1985. crno-beli stripovi postaju hit u Americi. Smatra se da je za to najzaslu?niji strip Nind?a kornja?e ( Teenage Mutant Ninja Turtles ), ?iji je uspeh otvorio vrata ostalim crno-belim stripovima. Sakai i Gala?i ubrzo rasprodaju ceo tira?. ^[4]

Iste godine, Sakai dobija poziv od alternativnog strip izdava?a Fantagraphics Books . Urednik Kim Tompson ( Kim Thompson ) pravio je strip antologiju sme?nih ?ivotinja, Critters , pa je pozvao Sakaija i Gala?ija na saradnju, ?to su oni i prihvatili. Usagi se pojavio u prvom broju, uz Gala?ijev spin-of stripa Erma Felna . Usagi je postao veoma popularan, pa su reprintovane epizode iz izdanja Albedo Anthropomorphics . Izdanje s reprintima starih epizoda koje je Fantagraphics izdao pod nazivom Usagi Yojimbo Summer Special rasprodato je za manje od 90 sati. ^{[4] [5]}

?itaoci su zahtevali jo? radova Stena Sakaija, jer je on mogao da uradi 10 stranica Usagija svakog drugog meseca za Critters . Kim Tompson je bio rad da Sakaiju da svoju sopstvenu seriju, ali je bio suvi?e zauzet upisivanjem slova za ostale stripove. A onda je sredinom 1987. Fantagraphics najavio da ?e Usagi Yojimbo dobiti sopstveni strip serijal. Prvi broj je bio toliko uspe?an, da je morao da bude reprintovan kako bi se zadovoljili zahtevi ?italaca. Strip je s velikim uspehom nastavio da izlazi jednom mese?no tokom leta, a dvomese?no tokom ostatka godine. U proseku svaki broj je sadr?avao 20 stranica koje je radio Sakai, i dodatnih osam strana strana strip autora kao ?to su Serđo Aragones ( Sergio Aragones ), Skot ?o ( Scott Shaw! ), Piter Lerd ( Peter Laird ), Dejv Garsija ( Dave Garcia ), Tom Stejzer ( Tom Stazer ), Tom Lut ( Tom Luth ), Martin Vagner ( Martin Wagner ), Ken Mi?roni ( Ken Mitchroney ), kao i korice koje je radio Ken Stejsi ( Ken Steacy ). ^[4]

Usagi postaje veliki hit, ?to dovodi do njegovog pojavljivanja u TV seriji Nind?a Kornja?e između 1989. i 1990, ?tampanja zbirki stripova (trejdovi, strip albumi) i majci, kao i sopstvene figurice u seriji igra?aka za Nind?a kornja?e . ^[4] Godine 1992. Sakai izdaje serijal Space Usagi za Mirage Studios , koji takođe postaje hit. ^[4]

Usagi i Nind?a kornja?e [ uredi | uredi kod ] Sten Sakai je oduvek imao dobar poslovni odnos sa tvorcima Nind?a Kornja?a, Piterom Lerdom i Kevinom Istmanom ( Kevin Eastman ), i pre nego ?to su njih dvojca potpisali licencu za crtanu seriju i igra?ke . [6] Sakai je nacrtao nekoliko krosover pri?a sa Usagijem i Nind?a kornja?ama koje, kako on ka?e, prate kontinuitet njegovog stripa. S druge strane Piter Lerd uradio je svoju verziju. Po?ev?i od 1989. godine, Usagi je vi?e puta gostovao u serijama o Nind?a kornja?ama. Negovo pojavljivanje u TV epizodama Nind?a kornja?a, koje ne prate originalnu pri?u, pomogle su da Usagi dopre do mnogo ?ire publike nego ikad pre. Sakai je odobrio licencu za kori??enje Usagija i ostalih likova u animiranim serijama ku?e Mirage. Usagi se takođe pojavio i kao figurica u liniji igra?aka, i lik u video igricama sa Nind?a Kornja?ama. [7] Spisak TV pojavljivanja [ uredi | uredi kod ] Spisak TV epizoda Nind?a kornja?a u kojima gostuje Usagi: Generacija 1: tre?a godina (1989) 50 Usagi Yojimbo 52 Usagi Come Home Generacija 2: druga sezona (2003/2004) 49 Big Brawl Pt.1 50 Big Brawl Pt.2 51 Big Brawl Pt.3 52 Big Brawl Pt.4 Generacija 2: tre?a sezona (2004/2005) 74 The Real World Pt.1 75 The Real World Pt.2 Generacija 2: ?etvrta sezona (2005/2006) 91 Samurai Tourist

Tokom 1992. popularnost crno-belih stripova u Americi do?ivljava najve?i pad, ?to se odra?ava i na prodaju Usagija. Između ostalog, gasi se i serijal Critters . Zabrinut za dalji pad ?italaca, Sakai zaklju?uje da bi Usagi u boji bolje pro?ao na tr?i?tu , ali Fantagraphics Books nije izdavao stripove u boji. Međutim, glavni razlog za napu?tanje, po Sakaijevim re?ima, bio je taj ?to je smatrao da se Usagi vi?e ne uklapa u njihov izdava?ki program. ^[8] Sakai se obratio ku?i Mirage Publishing , sa kojima je i ranije sarađivao. Krajem iste godine, izdavanje Usagija za Fantagraphics otkazano je nakon 38. broja. Novo, redizajnirano izdanje pojavilo se 1993. godine. Kolorista je bio Tom Lut. Mirage je izdao i drugi Space Usagi serijal, takođe u boji. U izdanju za Mirage strip je izlazio dvomese?no tokom cele godine. Ugasio se ve? nakon 16. broja, jer izdava?ka ku?a nije imala funkcionalno izdava?ko odeljenje nakon ?to je razorna prirodna nepogoda zahvatila Isto?nu Obalu . ?ak su se i Nind?a kornja?e privremeno premestile kod izdava?a Image Comics . ^[4]

Nakon ?to je Mirage nevoljno otkazao izdavanje serijala, Sakai je bio prinuđen da promeni izdava?a i 1996. godine prelazi u Dark Horse Comics . Strip ponovo po?inje da izlazi u crno-beloj tehnici. Najpre izlaze dve mini serije Usagi Yojimbo i Space Usagi . Nakon dobrog odziva kod publike Usagi Yojimbo po?inje da izlazi kao regularna serija sa 24 tabli stripa po izdanju, i sa devet epizoda godi?nje. ^[4] U godinama koje su usledile u saradnji s ku?om Dark Horse izlaze zbirke stripova, nekoliko figurica, statua , metalnih minijatura, magneta, majci , bejzbol kapa i mnogobrojni suveniri .

Usagi Yojimbo je strip serija sa sme?nim ?ivotinjama . Mnogi od likova inspirisani su stvarnim osobama iz japanske istorije, poput Usagija, dok su neki nastali pod uticajem japanske pop kulture . Na primer, Zato-Ino , koji je nastao pod uticajem ?intaro Katsuovog slepog ma?evaoca Zatoi?ija , zvezde 27 filmova i TV serije. ^[8] U Usagi Yojimbo univerzumu, psi, ma?ke i ostali ku?ni ljubimci su potencijalni ljudi , tako da je njihovo mesto Sakai zamenio gu?terima (tokage). Po njegovim re?ima, oni igraju va?nu ekolo?ku ulogu u Usagijevom svetu, jer zamenjuju ku?ne ljubimce i ?teto?ine. Radnja je sme?tena u feudalni Japan iz XVII veka, u vreme velikih nemira. ?ogunat Tokugava samo ?to je uspostavio kontrolu nad celim carstvom , nakon civilnog rata koji je trajao generacijama. Dolazi do vremena promena. Kako je ?ogunat tek uspostavio mir, samuraji kao ratni?ka klasa su postali beskorisni. Mnogi od njih postali su banditi , dok su drugi postali telohranitelji rastu?oj trgova?koj klasi. Mnogi od njih, poput Usagija, slede put ratnika ( shogyusha ), kako bi unapredili svoj unutra?nji duh i samurajsku ve?tinu.

Strip takođe koristi standardnu tradicionalnu japansku konvenciju imena za sve likove: prvo ide prezime , pa zatim ime .

Pri?a Grasscutter koja je izlazila od broja 13 do 22 u izdanjima ku?e Dark Horse je 1999. osvojila nagradu Eisner u konkurenciji za najbolju pri?u u nastavcima ( Best Serialized Story ). ^[9]

Usagi Yojimbo osvojio je nekoliko nagrada Ursa Major . Godine 2001. i 2002. za najbolji antropomorfni strip ili strip-album ( Best Anthropomorphic Comic Book or Strip ). ^{[10] [11]} . Godine 2003, 2004. i 2005. za najbolji antropomorfni strip-album ( Best Anthropomorphic Comic Book ). ^{[12] [13] [14]}

Strip-album The Art of Usagi Yojimbo je 2004. osvojio nagradu za najbolji antropomorfni literarni rad ( Best Anthropomorphic Other Literary Work ). ^[13]

Knjige 1 do 7 izdao je Fantagraphics Books ; Knjige od 8 broja pa navi?e izdao je Dark Horse Comics .

Knjiga 1: The Ronin (uklju?uje pojavljivanja: Albedo 2-4; The Doomsday Squad 3; Critters 1, 3, 6-7, 10-11, 14; i Usagi Yojimbo Summer Special ) Knjiga 2: Samurai (Uklju?uje Fantagraphics izdanja 1-6) Knjiga 3: Wanderer's Road (Uklju?uje Fantagraphics izdanja 7-12 and “Turtle Soup”) Knjiga 4: Dragon Bellow Conspiracy (Uklju?uje Fantagraphics izdanja 13-18) Knjiga 5: Lone Goat and Kid (Uklju?uje Fantagraphics izdanja 19-24) Knjiga 6: Circles (Uklju?uje Fantagraphics izdanja 25-31 i pri?a iz Critters #50) Knjiga 7: Gen's Story (Uklju?uje Fantagraphics izdanja 32-38 and story from Critters #38) Knjiga 8: Shades of Death (Uklju?uje Mirage izdanja 1-6 i kra?e pri?e iz 7-8) Knjiga 9: Daisho (Uklju?uje Mirage izdanja 7-12, 14) Knjiga 10: The Brink of Life and Death (Uklju?uje Mirage izdanja 13, 15-16 i Dark Horse izdanja 1-6) Knjiga 11: Seasons (Uklju?uje Dark Horse izdanja 7-12 i Green Persimmon iz Diamond Previews )

Knjiga 12: Grasscutter (Uklju?uje Dark Horse izdanja 13-22) Knjiga 13: Grey Shadows (Uklju?uje Dark Horse izdanja 23-30) Knjiga 14: Demon Mask (Uklju?uje Dark Horse izdanja 31-38 i pri?e iz Dark Horse Presents 140 & Annual 1999; Wizard 97; Oni Double Feature 10 i Dark Horse Extra 20-23) Knjiga 15: Grasscutter II: Journey To Atsuta Shrine (Uklju?uje Dark Horse izdanja 39-45) Knjiga 16: The Shrouded Moon (Uklju?uje Dark Horse izdanja 46-52) Knjiga 17: Duel at Kitanoji (Uklju?uje Dark Horse izdanja 53-60) Knjiga 18: Travels with Jotaro (Uklju?uje Dark Horse izdanja 61-68) Knjiga 19: Fathers and Sons (Uklju?uje Dark Horse izdanja 69-75) Knjiga 20: Glimpses of Death (Uklju?uje Dark Horse izdanja 76-82) Knjiga 21: The Mother of Mountains (Uklju?uje Dark Horse izdanja 83-89) Knjiga 22: Tomoe's Story (Uklju?uje Dark Horse izdanja 90-93 i Usagi Yojimbo Color Specials 1-3)

• Space Usagi
  (Uklju?uje Space Usagi mini-seriju od tri broja ( Warrior , Death & Honor i White Star Rising ), pri?e iz Teenage Mutant Ninja Turtles 47 i Usagi Color Special 3)
• The Art of Usagi Yojimbo: 20th Anniversary Edition , izdato 2004.

• Zvani?ni sajt ^{[ mrtav link ]}
• Usagi Yojimbo na sajtu Dark Horse Comics
• Interview with TMNT and Usagi creators
• Usagi Yojimbo Sketch Cards Arhivirano 2007-11-09 na Wayback Machine-u ? Lik Usagija u izvedbi razli?itih strip crta?a