Risan
Panorama grada sa mora
Koordinate : 42°30′N 18°41′E  /  42.500°N 18.683°E  / 42.500; 18.683
Dr?ava	Crna Gora
Visina	165
Stanovni?tvo (2003.)
- Urbano podru?je	2 083
Vremenska zona	UTC+1 ( UTC+2 )
Po?tanski broj	85337
Pozivni broj	+ 382 082
Slu?bena stranica www.mzrisan
Karta
Risan class=notpageimage| Risan na karti Crne Gore

Risan ( latinski : Risinium ) je danas samo gradsko naselje ( kvart ) u op?ini Kotor u Crnoj Gori od 2 083 stanovnika.

Risan le?i na krajnjem sjeveru Boke kotorske udaljen od Kotora 17 km , u istoimenom predposljednjem zaljevu . Samo naselje le?i na uskom obalnom pojasu, okru?eno dinarskim planinama ; Glogovo brdo (939 m), ?elac (850 m), U?anik (844 m), Sokolova greda (664 m) i Struge (945 m). ^[1]

Risan je najstariji grad u Boki , nastao sredinom 3. vijeka pne. , kojeg je prema anti?kim zapisima osnovalo ilirsko pleme Risoniti, po kojem je i dobio ime Risinium . ^[2] On je bio centar pomorstva, trgovine i zanatstva ilirske dr?ave, sa kovnicom novca. Po lokalnoj legendi Risinium je bio prijestolnica ilirske kraljice Teute , njeno posljednje uto?i?te oko 229. pne. u koji se sklonila pred navalom rimskih legija . Kad je vidjela da ga nemo?e odbraniti - bacila se u more. ^[2]

Rimljani su pretvorili Risinium u provincijalni centar i dali mu status municipija , svoj.najve?i procvat imao je u 1. vijek i 2. vijeku . Iz rimskih vremena, od nekada?njih građevina, ostali su samo ostatci njihovih mozaika . ^[2]

Za srednjeg vijeka Risan je bio sastavni dio Travunije , zajedno s njom ga je bosanski ban Tvrtko predao 1376 zetskom knezu đurđu Bal?i?u . ^[2] Nakon tog je ponovo podpao pod vlast bosanskih kraljeva , pa ga je Stjepan Toma?evi? sa jo? nekim mjestima, krajem 1491 . predao Dubrov?anima prilikom sklapanja saveza s njima protiv hercega Stjepana Vuk?i?a . ^[2]

Kad su Osmanlije 1539 . zauzele Herceg Novi i Risan im se predao bez otpora, pod njihovom vla??u ostao je sve do 1687 ., uz manji prekid 1648 . kad su ga zauzeli Mle?ani . Iz osmanskih vremena ostale su iznad Risna dvije jednostavne utvrde ; Grkavac i Velenjak. ^[2] Od 1687 . potpao je pod vlast Mleta?ke Republike i bio pod njom sve do 1797 .

Nakon tih vremena Risan je za napoleonskih ratova u?ao u razdoblje, kad je ?esto mjenjao vladare. Tako je između 1797 . - 1805 . bio pod vla??u Austrije , zatim su ga između 1806 . - 1807 . okupirali Rusi a nakon tog je između 1807 . - 1814 . bio dio napoleonovih Ilirskih provincija marionetske dr?ave Prvog Francuskog Carstva . Od 1814 . do 1918 . je pod vla??u Austrougarske . Za vrijeme nevesinjskog ustanka , 1875 . Risan je postao skloni?te iseljenih hercegova?kih porodica i veza između ustanika i mora. Za vrijeme Drugog svjetskog rata kod Risna su se u oktobru i novembru 1944 . vodile ?estoke borbe između jedinica narodnooslobodila?ke vojske i njema?kih jedinica. ^[2]

Velik dio ekonomije dana?njeg Risna vezan je uz turizam i prodaju nekretnina koje su jedine lukrativne djelatnosti, uz ne?to zaposlenih u dr?avnoj administraciji i trgovini .

• Vaso L.?ukovi?, poznati dobrotvor
• Savo Jan?i?, po?asni gradjanin

Risan na Wikimedijinoj ostavi

• Slu?bene stranice grada Arhivirano 2019-12-09 na Wayback Machine-u ( sh )