Republikanizam je politi?ka ideologija koja propovijeda republiku kao dru?tveno uređenje neke dr?ave , odnosno nu?nost njenog uvođenja u dr?avama koje su po svom uređenju monarhije .

Zagovornici republikanizma su u pravilu zagovornici socijalisti?kih , te ne?to rjeđe liberalnih ideologija. Kao glavni argument u prilog ukidanja monarhije i uvođenja republike se navodi da je dr?avni poglavar koji na polo?aj dolazi temeljem nasljednog prava nespojiv suvremenim idealima jednakosti svih građana, kao i da nasljedni dr?avni poglavar za svoje postupke ne odgovara nikome, odnosno va?niji mu je privatni od javnog interesa.

Republikanizam kao ideologija svoje korijene vu?e iz anti?ke politi?ke prakse utjelovljene u gr?kim polisima kao ?to je Atena, odnosno Rimskoj Republici . Pojava evropskih gradova-dr?ava u srednjem vijeku mu daje novih zamah, da bi se u doba prosvjetiteljstva uobli?ila kao reakcija na pojavu apsolutnih monarhija ?ije je uređenje bilo u sve ve?em raskoraku s interesima građanstva i kapitalizma .

Republikanizam svoj najradikalniji oblik dobija u vrijeme francuske revolucije kada postaje gotovo nerazdvojan od ideologije liberalizma . Međutim, s transformacijom dotada?njih apsolutnih monarhija u ustavne , a kasnije i parlamentarne monarhije gdje monarsi imaju uglavnom simboli?ku ulogu, nestaje neposrednih politi?kih poticaja za republikanizam.

S druge strane, republikanizam po?inju koristiti nove ideologije 19. vijeka kao ?to su nacionalizam , a ne?to kasnije i socijalizam , pogotovo njegova struja koja ?e u 20. vijeku biti poznata kao komunizam .

Socijalisti?ki raspolo?eni republikanci monarhiju smatraju nespojivim s idealima jednakosti, a komunisti u monarhiji vide simbol starog poretka, odnosno jezgru otpora diktaturi proletarijata , koja se zbog toga mora ukloniti.

Mnogi nacionalisti?ki pokreti su postali republikanski jer bi se, po njihovom mi?ljenju, uklanjanjem nasljednog monarha s mjesta nacionalne dr?ave izbjegla svaka mogu?nost da preko braka ili personalne unije ta dr?ava ostvari dr?avnopravne veze s nekim drugima dr?avama ili nadnacionalnim entitetima, a samim time i izgubi svoj suverenitet . To je, između ostaloga, razlog za?to izraz republikanizam danas slu?i kao sinonim za irski nacionalizam, kao ?to je nastojanje za kidanje svih dr?avnopravnih veza s biv?om maticom dr?avom - Velikom Britanijom - glavni sadr?aj republikanskog pokreta u dr?avama Commonwealtha kao ?to su Australija , Novi Zeland i Kanada .

Nasuprot republikanizmu se kao ideologija koja se zala?e za o?uvanje ili ponovno uspostavljanje monarhije javlja rojalizam , odnosno monarhizam .

Izraz republikanac ili republikanski je, s druge strane, u mnogim dr?avama izgubio dosta svog ideolo?kog zna?enja, za ?to su mo?da najbolji primjer SAD i tamo?nja Republikanska stranka .